۱۶۶-آیا انسان موجودی ابدی و جاودانه است؟!
سؤال:وقتی گفته می شود انسان یک موجود ابدی و جاودانه است، چرا این جاودانگی را در دنیا نمی بینیم؟!
پاسخ:اینکه انسان یک موجود جاودانه است یک مطلب است و اینکه این جاودانگی در کجا تحقّق می یابد، مطلب دیگری است. بلی انسان یک موجود جاودانه است و هرگز از بین نمی رود، اما این جاودانگی در مجموع عالم آفرینش برقرار است نه در دنیا، که بخش بسیار کوچکی از عالم آفرینش محسوب می شود.
دنیا فقط جاده زندگی حقیقی انسان است. و این جاده منتهی می شود به مقصد آفرینش. و جاودانگی انسان در مقصد آفرینش و جهان آخرت تحقّق می یابد. و با حذف جهان آخرت از نظام خلقت، آفرینش انسان امری عبث و بیهوده خواهد بود. بطوریکه خداوند می فرماید:
«أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَينَا لَا تُرْجَعُونَ» (المؤمنون/۱۱۵) یعنی آیا گمان کردید که ما شما را بیهوده آفریدیم و شما به سوی ما باز نمی گردید؟!
منظور این است که حکمت آفرینش انسان در جهان آخرت تحقّق خواهد یافت و اگر انسان گمان کند که شروع و پایان زندگی او در همین دنیا است، در چنین فرضی آفرینش او بیهوده خواهد بود.
پس بنابراین نباید جاودانگی را در عالم دنیا جستجو کرد چون دنیا فقط جاده زندگی است و انسان در آن به سوی مقصد آفرینش خود حرکت می کند.
این سؤال شبیه به این است که کسی بگوید: اگر بنا هست این کودک تبدیل به یک دانشمند شود و در دانشگاه ها به تدریس و پژوهش بپردازد، پس چرا او را به کودکستان و مهد کودک می فرستند و آنجا او را به بازی و سرگرمی با اسباب بازی ها مشغول می کنند؟! جواب روشن است! کودک راه ورود به فضای تحصیلات عالی و عالم تحقیق و پژوهش را باید از مقاطع پائین و اولیه آموزشی شروع کند. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرماید:
«الدُّنْیَا خُلِقَتْ لِغَیْرِهَا وَ لَمْ تُخْلَقْ لِنَفْسِهَا»(۱) یعنی دنیا برای غیر خود آفریده شده نه برای خود. منظور این است که دنیا برای رسیدن به عالم دیگری غیر از خودش آفریده شده و آن جاده حیات انسان است که به مقصد آفرینش منتهی می شود. باز آن حضرت در این زمینه می فرماید:
«فَإِنَّ الدُّنْيَا لَمْ تُخْلَقْ لَكُمْ دَارَ مُقَامٍ بَلْ خُلِقَتْ لَكُمْ مَجَازاً لِتَزَوَّدُوا مِنْهَا الْأَعْمَالَ إِلَى دَارِ الْقَرَارِ»(۲) یعنی به راستی دنیا برای شما محل استقرار آفریده نشده، بلکه برای عبور شما آفریده شده ]و گذرگاه شما است[ تا اعمالی را به عنوان زاد و توشه برای محل استقرار خود فراهم کنید.
همچنین آن بزرگوار در یکی از خطبه های خود می فرماید:
«أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ. فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ»(۳) یعنی ای انسان ها دنیا محل عبور است و آخرت محل استقرار، پس از این گذرگاه برای محل استقرار ]و زندگی ابدی[ خود ذخیره کنید. و در ادامه کلام خود می فرماید:
«فَفِيهَا اخْتُبِرْتُمْ وَ لِغَيْرِهَا خُلِقْتُمْ؛ إِنَّ الْمَرْءَ إِذَا هَلَكَ قَالَ النَّاسُ: مَا تَرَكَ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ: مَا قَدَّمَ
الیاس کلانتری
۹۵/۱/۲۲
پاورقی ها:
۱-نهج البلاغه، حکمت ۴۶۳
۲-همان، خطبه ۱۳۲
۳-همان، خطبه ۲۰۳
۴-همان