کلام ایام – ۵۷، ماه رمضان زمان باز شدن درهای آسمان

 

اس-ام-اس-رمضانماه رمضان زمان باز شدن درهای آسمان

بخش چهارم

«فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ» یعنی پس از الله، پروردگارتان با نیت های صادق و قلب های پاک درخواست کنید که شما را برای روزه آن و تلاوت کتابش موفق کند، به راستی ]در حقیقت[ بدبخت کسی است که در این ماه بزرگ از غفران خداوند محروم شود.

در این عبارت از خطبه شریف رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم)، پنج موضوع بسیار مهم مورد نظر می باشد و آن ها عبارتند از:

۱-دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) به دعا

۲-بعضی از شرایط استجابت دعا

۳-احتیاج به توفیق خداوند در عبادات

۴-اهمیت روزه ماه رمضان

۵-موقعیت و اهمیت تلاوت قرآن در ماه رمضان

اما موضوع اول: در این عبارت رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلّم) به انسان ها دستور داده است که دعا کنند و حاجات خود را از طریق اتصال به قدرت و کرم خداوند بدست آورند. عده ای تصور می کنند که راضی شدن به قضاء و مشیّت خداوند به این معنا است که انسان از خداوند چیزی درخواست نکند و به آنچه او عطا کرده راضی باشد مثل اینکه آن شاعر گفته است:

می شناسم من گروهی ز اولیاء                  که دهانشان بسته باشد از دعا

یعنی اولیاء خدا یا گروهی از آن ها دعا نمی کنند و راضی و قانع هستند به آنچه پروردگارشان به آن ها عطا کرده است!. این نظریه با مغالطه ای همراه است. چون در اثر دعا و دریافت حوائج خود از خداوند، باز موضوع رضایت بنده به عطایای پروردگارش برقرار است. و اعطاء درخواست بنده باز طبق مشیّت و خواست خداوند است. و فقط در صورت درخواست بنده و دعای او با رعایت شرایط استجابت، وضعیت بنده تغییر می کند و مشیّت دیگری از خداوند شامل حال او می شود. و ما به خواست خداوند در این زمینه توضیح بیشتری در مقاله «ماه رمضان و دعاهای آن» خواهیم آورد.

نکته دیگر اینکه خداوند عالم بطور مکرر در کلام خود به انسان ها دستور می دهد که دعا کنند و حاجات خود را از او بخواهند، بنابراین چگونه خواهد بود که یک مؤمن پیرو قرآن و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) از دعا کردن صرف نظر کند، و اسم این عمل خلاف آیات قرآن و خلاف آموزش های رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) را، رضایت به قضاء و مشیّت خداوند بگذارد؟! در هر صورت دعا کردن هیچ تعارضی با راضی بودن به مشیّت و الطاف و عطایای پروردگار عالم ندارد، بلکه در حقیقت حرکت کردن در مسیر مشیّت و خواست خداوند است.

در مورد موضوع دوم: یعنی بعضی از شرایط استجابت دعا، بطور کلی شرایط استجابت دعا را در ادامه این مقالات مورد بحث قرار خواهیم داد.

اما موضوع سوم یعنی: احتیاج به توفیق خداوند در عبادت. رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلّم) به مؤمنان توصیه فرمود که از خداوند توفیق روزه گرفتن و تلاوت کلام او را درخواست کنند. یعنی اینکه تنها اراده و تصمیم بنده در عبادت خداوند و همچنین اخلاص در عبادت و تصمیم انسان در تحقق عبادت حقیقی، شرط کافی نیست، بلکه بنده به توفیق پروردگارش هم نیازمند است. در اعمال عبادی انسان ها هم، اراده و تصمیم آن ها نقشی دارد و هم، توفیق پروردگار! یعنی بنده باید از قدرت عطا شده به او جهت عبادت استفاده کند، و در عین حال قدرت دریافت شده قبلی خود را مجدداً به قدرت بی پایان پروردگارش از طریق دعا و درخواست متصل کند. یعنی در افعال ارادی و اختیاری انسان ها، اراده و خواست و تصمیم و رفتار آن ها جایگاهی دارد، و مشیّت خداوند و توفیق او هم جایگاهی دیگر، و این دو مثل هم نیستند و بلکه هر کدام نقشی اختصاصی دارند.

اما در مورد موضوع اساسی در این عبارت از خطبه شریف رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) یعنی موضوع روزه ماه رمضان! و موضوع تلاوت قرآن! آنچه را به صورت مقدمه توضیح می دهیم اینکه: آن بزرگوار به مؤمنان توصیه فرمود که با نیت های صادقه و قلوب پاک از خداوند درخواست کنند که توفیق روزه و تلاوت کتابش را به آن ها عطا کند! یعنی از بین نیازهای فراوان انسان ها، به ذکر این دو درخواست اکتفا فرمود. توضیح اینکه انسان ها حاجت ها و خواسته زیادی دارند و در تأمین آن ها به عنایات و الطاف پروردگارشان نیازمند هستند. و لازم است از طریق دعا و درخواست از پروردگار، نیازهای آن ها تأمین شود، اما از بین نیازها و درخواست های فراوان انسان ها، این دو موضوع مورد توجه قرار گرفته است. یعنی روزه و تلاوت قرآن! می خواهیم علت این اختصاص را پیدا کنیم!

اختصاص درخواست های انسان از خداوند از طریق دعا به این دو موضوع مذکور در کلام شریف رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) علل گوناگونی می تواند داشته باشد و امکان دارد این دو علت در رأس آن ها قرار بگیرد:

یکی: اهمیت خاص این دو موضوع!

دیگری: نقش آن ها در اصل زندگی انسان و ارتباط آن ها بالخصوص تلاوت قرآن در رسیدن به سایر خواسته ها!

بطوریکه قبلاً تذکر داده شد، حیات حقیقی انسان ها در عالم آخرت، و در بهشت خواهد بود. و زندگی دنیوی به منزله جاده ای است که به آن مقصد عظیم باید منتهی شود. و نعمت های حقیقی خداوند در آن زندگی، به انسان عطا خواهد شد. حال اگر روزه گرفتن در ماه رمضان استعداد ورود به بهشت و زندگی در آنجا را به وجود آورد، ارزش و اهمیت آن فوق حدّ ادراک و ارزیابی با معیارهای عادی بشری خواهد بود. همچنین تلاوت قرآن و نفوذ معارف آن در روح انسان و آماده سازی روح انسان از این جهت برای ورود به بهشت! بنابراین از این لحاظ می شود گفت که توفیق تلاوت قرآن در این ماه و قرار گرفتن روح انسان در مسیر جریان تأثیرات خاص آن باید در رأس همه مطلوب های انسان قرار بگیرد.

کلام ایام - 351، ماه ذوالقعده و روزهای تاریخی آن
بخوانید

دیگر اینکه انسان امکان دارد با این دو عبادت و توفیق خداوند برای آن ها، به بقیه خواسته های و نیازهای حقیقی خود هم برسد. یعنی وقتی انسان می تواند خواسته های حقیقی خود را از پروردگارش دریافت کند که نیت های او صادقانه باشد و قلب طاهری پیدا کند و پیدا کردن این دو حالت از طریق روزه ماه رمضان و تلاوت کتاب خدا امکان پذیر است. و در صورت حصول این دو حالت، دعاهای او در مورد نعمت های دیگر هم قبول خواهد شد.

انسان ها مطلوب های زیادی دارند و تمایل دارند از طرق مختلف به آن ها برسند و اگر مطلوب های مهم زندگی دنیوی در اختیار آن ها قرار بگیرد مسرور می شوند و غالباً هم و غم آن ها و فکر و ذکر آن ها در جهت همان مطلوب ها قرار می گیرد مثل داشتن یک منزل مسکونی و یک وسیله نقلیه قیمتی و یک شغل با درآمد بالا و یک ازدواج مطلوب و امثال آن ها و اگر یک وقت خودشان یا یکی از اعضاء خانواده خودشان مریض شد، آن موقع به فکر نعمت سلامت و رفع مریضی هم می افتند و یا وقتی امنیت آن ها به خطر افتاد متوجه این نعمت هم می شوند.

اما غالباً انسان ها بطور متعارف- جز عده قلیلی از آن ها- در مسیر این اندیشه قرار نمی گیرند که اگر امروز یا فردا یا چند روز دیگر در حادثه ای از دنیا رفتند و زندگی دنیوی آن ها به پایان رسید، در چه موقعیتی قرار خواهند گرفت، و از لحظه رحلت به بعد در چه شرایطی و در کجا قرار خواهند داشت؟ زندگی بعد از دنیا چه صورتی دارد؟ و او در آن زندگی به چه چیزهائی نیاز خواهد داشت. حتی عده ای از انسان ها آنچنان سرگرم زندگی موقتی دنیا و خواسته های و نیازهای خود در آن هستند که وصیت و سفارشی هم برای اعضاء خانواده خود انجام نمی دهند و خانواده آن ها از لحظه رحلت او دچار مشکلاتی می شوند. غالباً انسان ها برای دوران بعد از رحلتشان در مورد اعضاء خانواده خود فکری دارند، اما این فکر عمدتاً در حد تأمین نیازهای روزمره مثل غذا و لباس و مسکن آن ها محدود می شود. نه تمام جهات زندگی، مثل روابط اخلاقی و اجتماعی با دیگران و آماده کردن اعضاء خانواده برای زندگی اخروی. بعنوان مثال یک پدر دلسوز و مهربان در ایام حیات خود، برای تأمین نیازهای روزمره متعارف فرزندان خود مثل غذا و لباس و مسکن و امثال آن ها تلاش های زیادی می کند و متحمل زحمات زیادی می شود. اما چه تعداد از انسان ها به فکر اخلاق و رفتار فرزندانشان نسبت به همسر و فرزندان و همسایه ها و همکاران و هم میهنان خود می افتند و مثلاً فرزند خود را جهت یک نوع زندگی مطلوب اخلاقی با دیگران آماده می کنند. آیا والدین یک کودک به اندازه ای که جهت تأمین غذا و لباس و مسکن و بهداشت بدنی فرزندشان هزینه می کنند، حداقل به آن مقدار هم جهت پرورش اخلاقی و شخصیتی او و آماده شدن او برای زندگی اخروی هزینه می کنند؟!

اما می دانیم که چنین افرادی تعدادشان در جوامع انسانی اندک است و این نوع زندگی فکری بین انسان ها عمومیت ندارد. اما در آموزش های دینی فعالیت های انسان عمدتاً در مسیر زندگی علمی و اخلاقی و پرورش شخصیت قرار می گیرد و در این صورت نیازهای روزمره متعارف آن ها هم تأمین می شود. یعنی انسان وقتی در مسیر زندگی فکری و علمی و اخلاقی دینی حرکت کرد، نیازهای عادی زندگی او هم تأمین خواهد شد، آن هم بدون درگیری ها و خشونت ها و مشقّت ها.

در نظام حقیقی زندگی یعنی زندگی دینی، انسان ها نیازهای زندگی خود را با سهولت و آرامش بدست خواهند آورد، دیگر نیازی به غارت اموال دیگران و پایمال کردن حقوق آن ها نخواهند داشت. انسان ها اگر از طریق بهره برداری از علم متمرکز در قرآن و تفصیل آن از طریق پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) و رهبران آسمانی یعنی ذوات مقدسه معصومین (علیهم السلام) و آموزش آن علم از رفتارهای آن بزرگواران به طرف مقاصد حقیقی خود حرکت کنند، نیازی به تحمل این مشقّت ها و درد و رنج ها و فقرها و محرومیت ها نخواهند داشت. و در آن صورت آرامش و امنیت و رفاه و آزادگی و رسیدن به حقوق طبیعی در فضای زندگی آن ها به راحتی امکان پذیر خواهد بود. و این است رمز این مطلب که چرا وجود مبارک پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) سفارش فرمود که انسان ها توفیق روزه گرفتن و تلاوت قرآن را در دعاهای خود از خداوند درخواست کنند.

وجود مبارک رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در این عبارت به یک نکته مهم کاربردی هم اشاره فرمود و آن اینکه زیانکار حقیقی کسی است که از امواج رحمت پروردگار که در فضای این ماه عظیم در جریان است، محروم شود. غفران خداوند مثل باران پر حجمی در ساعات و روزها و شب های این ماه پر برکت در فضای زندگی انسان ها نازل می شود و انسان ها می توانند با آماده کردن مزرعه ای بزرگ از این برکات بهره برداری کنند و غفلت انسان ها در این ماه شبیه خوابیدن و اتلاف وقت و بطالت کشاورزان در فصل بهار و زمان کشت گیاهان و درختان است.

اگر انسان در این ماه مشمول غفران خداوند قرار بگیرد، علاوه بر کسب استعداد ورود به بهشت، زندگی دنیوی او نیز تأمین خواهد شد و او به خواسته های زندگی عادی متعارف خود خواهد رسید.

الیاس کلانتری

۹۵/۳/۲۹

 

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن