۷۴- آیا قرآن برای تمام زمان ها و تمام انسان ها است؟ (نقد پاسخ سؤال شماره ۷۰ و پاسخ آن)

galaxy-photo-aks.comسؤال: شما که ادّعا دارید قرآن برای تمام دوران و تمام انسان ها است، کل این مقاله ای را که نوشتید بر اساس یافته های علمی هست و نه بر مبنای گفتار قرآنی، اگر شما خواستید از فضائل قرآنی صحبت کنید به کتب ۵۰ سال به قبل علمای اسلام رجوع و جواب خود را در آن جا پیدا کنید.

پاسخ: از نقد شما نسبت به پاسخ سؤال مورد نظر (سؤال ۷۰) کمال تشکر را داریم و از این کار استقبال می کنیم.

اما پاسخ ما به این نقد این است که ما به سؤالی در مورد معنای آیه ای از قرآن پاسخ دادیم و اصل پاسخ ربطی به یافته های علمی جدید در زمان ما ندارد! سؤال این بود که در قرآن منظور از نگهداشتن آسمان ها توسط ستون چیست؟! ما در پاسخ گفتیم در قرآن مجید آمده است: «ﭐللَّهُ ﭐلَّذِي رَفَعَ ﭐلسَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا» (الرعد / ۲) در مورد این قطعه از آیه دو معنی می تواند مورد نظر باشد، یعنی آیه را دو جور می شود معنی کرد یکی این که خداوند آسمان ها را بدون ستون بر افراشت همچنان که می بینید! دیگر این که آسمان ها را بدون ستون های قابل رؤیت آفرید. ما معنی آیه مورد نظر را با هر دو احتمال توضیح دادیم. تا این جا بحث هیچ ارتباطی با یافته های علمی جدید ندارد. اما احتمال دوم در معنای آیه با موضوع نیروی جاذبه اجرام آسمانی ارتباط پیدا می کند، اگر مراد خداوند از این آیه همین معنی باشد، در این صورت قبل از کشفیات علمی و یافته های علمی زمان ما و در زمان نزول قرآن و چهارده قرن قبل به موضوع نیروی جاذبه اشاره شده است، و موضوع مربوط می شود به قرآن مجید نه یافته های علمی امروزی. و ما در ارتباط با معنای دوم احتمالی، حدیثی هم از امام رضا (علیه السلام) آوردیم که فرموده است: «فثّم عمد و لکن لا تری» یعنی آن جا (منظور آسمان ها) ستون هائی هست ولی دیده نمی شوند یعنی ستون های نامرئی.

حتماً تصدیق می فرمائید که حدیث نقل شده از امام رضا (علیه السلام) هم مربوط به زمان ما و یافته های علمی امروزی نیست.

اما اگر مراد شما از بحث ما در مورد آن مقاله مثالی است که در مورد کره زمین و ارتباط آن با کره خورشید و جاذبه آن آوردیم، جواب این است که آن مثال فقط جهت درک بهتر موضوع است و توضیح تفصیلی مطلب، و الّا اصل موضوع تکیه به آن سؤال ندارد.

اما این که نوشته اید: اگر شما خواستید از فضائل قرآنی صحبت کنید به کتب ۵۰ سال به قبل علمای اسلام رجوع کنید…

می پرسیم چرا؟! فضائل قرآن چه ارتباطی به کتب ۵۰ سال قبل و قبل از آن دارد؟! آیا منظور شما این است که یافته های علمی جدید موجب این شده است که دانشمندان اسلامی امروز سخنان جدیدی از کشفیات علمی بدست آورده و آن را به قرآن نسبت می دهند، عرض می کنیم طبعاً فضای علوم قرآنی احتیاج به چنین کاری ندارد، کتابی که از زمان نزول آن، همه انسان ها و دانشمندان عالم را به معارضه و مقابله دعوت کرده است موقعیتش برتر از آن است که نیاز به چنین کاری در مورد آن پیدا شود.

اما اگر کشفیات علمی در هر زمانی موجب توجه بیشتر و دقت بیشتر دانشمندان در تلاش برای فهم بهتر و بیشتر معانی آیاتی از قرآن شود، این که اشکالی ندارد، و این عمل در امتداد آن عقیده است که قرآن برای همه زمان ها و همه انسان ها و شرایط متحوّل علمی می باشد.

به عنوان مثال: دانشمندان زمان ما برای جهان هستی قطر ثابتی تصور می کردند، حتی دانشمند و متفکّر مشهور معاصر «اینشتین» هم ابتدا چنین عقیده ای را ابراز می کرد و بعداً نظریه او تغییر کرد.

ما در قرآن مجید آیه ای را مورد توجه قرار می دهیم که به این موضوع مهم علمی اشاره کرده و می فرماید:

« وَﭐلسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ» (الذاریات / ۴۷) یعنی و ما آسمان را از نیرو ساختیم و ما آن را دائماً گسترش می دهیم. این آیه از قرآن صراحتاً اعلام کرده است که جهان هستی قطر ثابتی ندارد و دائماً در حال گسترش است. قابل توجه است که این مطلب در زمان نزول قرآن عنوان شده است که بیش از هزار سال از زمان کشفیات علمی اخیر فاصله دارد.

این نظریه که پیروان قرآن و دانشمندان پژوهشگر در معانی آن جهت بیان فضائل آن احتیاج به یافته های علمی دانشمندان عادی بشری پیدا کنند، مثل این است که کسی بخواهد برای دیدن خورشید، شمعی روشن کند و در پرتو نور آن شمع بگردد و تا خورشید را پیدا کند!

در این قسمت برای روشن شدن بیشتر ذهن شما عرض می کنیم که همان طور که ادعا شده، قرآن برای همه زمان ها است!، و به طور مستمر با گسترش نیازهای علمی و بالا رفتن سطح استعدادها، معانی جدیدی از آن کشف خواهد شد، و علوم قرآن و معانی رفیع آن در انحصار دانشمندان سنتی گذشته و بیانات سنتی آن ها نخواهد ماند. توضیح بیشتر این موضوع احتیاج به بحث مفصلی- حداقل در یک مقاله مستقل- دارد، امید است در فرصتی مناسب به طرح آن اقدام شود.

77- قرآن به چه صورت معجزه است و تحدّی آن از چه نوعی است؟
بخوانید

تذکر یک نکته اصلاحی هم در سؤال و نقد شما نسبت به پاسخ سؤال شماره ۷۰ لازم است که اگر منظورتان از یافته های علمی جدید- در این بحث- نیروی جاذبه باشد، لازم به ذکر است که آن چه مشهور بین دانشمندان است کشف نیروی جاذبه به وسیله دانشمند انگلیسی اسحاق نیوتن انجام گرفته، البته بهتر است اسم این عمل را توجه و دقت و بیان و توضیح جدید گذاشت نه کشف و نیوتن هم در قرن هفده میلادی این نظریات را ابراز کرده است. البته قطعاً نظر شما در سؤال خودتان زمان دقیق نبود و ۵۰ سال را به عنوان مثال آورده اید، و ما نقدی در این جهت نسبت به آن نداریم و فقط می خواهیم موضوع را توضیح بیشتری بدهیم. فلذا این مطلب را متذکر می شویم: اگر چه نباید نقش این دانشمند یعنی نیوتن را در مورد بیان و توضیح- یا به اصطلاح عده ای از دانشمندان کشف- نیروی جاذبه منکر شد، اما در تحقیق کارشناسانه این موضوع روشن می شود که دانشمندان دیگری قبل از نیوتن هم در بعضی تحقیقات و نظریات خود به این موضوع یعنی نیروی جاذبه زمین یا اجرام دیگر توجهی داشته اند.

مناسبت دارد در این جا اشاره ای به چند بیت از اشعار جلال الدین مولوی هم بشود و آن ابیات ذیلاً ذکر می شود.۱

گفت سائل چون بماند این خاکدان         در میان این محیط آسمان

همچو قندیلی معلق در هوا        نی بر اسفل می رود نی بر علا

آن حکیمش گفت کز جذب سما         از جهات شش بماند اندر هوا

جهت توضیح بیشتر موضوع قطعه ای از کلام فقید سعید مرحوم استاد محمد تقی جعفری را از کتاب شرح مثنوی ایشان نقل می کنیم:

«ولی حقیقتاً جای شگفت است که جلال الدین در آن دوران که در حدود ۴۵۸ سال از نیوتن جلوتر بوده است این مسئله جاذبیت را مطرح ساخته است (ولادت نیوتن ۱۶۴۲ میلادی و فوتش ۱۷۲۷) ولادت جلال الدین در حدود ۶۰۴ هجری و فوتش در حدود ۶۷۳) با این که جلال الدین در این ابیات در صدد بیان یک مسئله انسانی بسیار عالی است، ولی ضمناً این مطلب هم روشن می شود که نسیمی از احتمال جاذبیت کیهانی در ذهن او وزیده است و این یک نبوغ فوق العاده می خواهد که با رواج بازار هیئت قدما این جسارت و جرأت مغری در جلال الدین باعث شود که خود را از آن مطلب تثبیت شده کنار زده مسأله ای به این عظمت را، اگر چه به عنوان وسیله ای برای درک حقایق انسانی بوده باشد، به میان بکشد.۲

در خاتمه به حدیثی از امیرالمؤمنین علی (ع) اشاره ای می کنیم که متضمّن چند نکته مهم علمی است، از جمله ارتباطی هم با موضوع مورد بحث دارد. آن حضرت فرمود:

«انّ هذه النّجوم الّتی فی السّماء مدائن مثل المدائن الّتی فی الارض، مربوطة کل مدینة بعمود من نور. طول ذلک العمود مسیرة مائتین و خمسین سنة»۳ یعنی این ستاره های در آسمان شهرهایی (محل سکونت) مثل شهرهای موجود در زمین هستند، و هر یک از آن شهرها به ستونی از نور مرتبط است، طول هر یک از ستون ها، مسیر ۲۵۰ سال می باشد.

قابل ذکر است که علم دانشمندان امروز هنوز نتوانسته است این موضوع را روشن کند که آیا در اجرام آسمانی دیگر غیر از زمین، هم موجوداتی مثل انسان سکونت دارند یا اصلاً به طور کلی در آن ها حیاتی وجود دارد یا نه؟! حتی تحقیقات دانشمندان در محدوده منظومه شمسی هم نتوانسته است این موضوع را روشن کند، اما امام امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) با علم امامت این مطلب را از قرآن مجید بدست آورده است.

ما با وجود امکان اتصال به علم فوق عادی رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین علی (ع) و دیگر رهبران آسمانی (علیهم السلام) دیگر نیازی به کتاب ها و بیانات سنتی دانشمندان عادی اسلامی نخواهیم داشت و یا تحقیقات ما در آن کتاب ها محصور نخواهد شد و از دانشمندان اسلامی و دیگر دانشمندانی که در راه کشف رازهای عالم خلقت و موجودات عالم تلاش کرده اند تجلیل می کنیم و آن ها را در مسیر فعالیت های علمی همیشه تحسین خواهیم کرد.

الیاس کلانتری

پاورقی ها:

۱-مثنوی مولوی دفتر اول

۲-تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد مولوی، تألیف استاد محمد تقی جعفری، ج ۲، ص ۲۲۱

۳-تفسیر قمی، تألیف علی بن ابراهیم قمی، چاپ نجف اشرف، ج ۲، ص ۲۱۹

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن