کلام ایام – ۲۲۵، امام صادق- علیه السلام- و حادثه شهادت او
انسان ها برای بدست آوردن بعضی از علوم و تغییر روش های زندگی خود زحمت های زیادی کشیده اند و هزینه های عظیمی پرداخته اند. در تاریخ تحوّلات علم طب، انسان های زیادی سلامت و جان خود را از دست داده اند، تا سرانجام این علم بسیار ضروری تحولات گسترده ای پیدا کرده و از ناحیه تحقیقات و مطالعات و تفکرات عده زیادی از دانشمندان در این رشته علمی، انسان ها از گرفتاری های ناشی از ناحیه بعضی بیماری ها نجات یافته اند و به آسایشی رسیده اند. البته تمام مشکلات انسان ها از این جهت برطرف نشده و فعالیّت های گسترده علمی در این زمینه ادامه دارد و طبعاً باز هم در آینده ادامه خواهد یافت! چون همه بیماری ها و عوامل ابتلاء به آن ها و راه های معالجه آن ها هنوز شناخته نشده و بلکه مشکلات زندگی انسان ها از ناحیه بعضی از بیماری ها گسترش بیشتری هم یافته مثل امراض روحی و بعضی از بیماری های دیگر!
همچنین- بطوریکه در بخش قبلی این مقاله متذکر شدیم- انسان ها برای امتحان حکومت ها و نظامات اجتماعی و بطور کلی روش های زندگی سیاسی و اجتماعی خسارت های زیادی را پرداخته اند چه بطور آگاهانه آن حوادث را نوعی آزمایش به حساب آورند و چه به این موضوع بی اعتناء باشند و چه عده ای از انسان ها یعنی دانشمندان علوم اجتماعی و متفکران آن حوادث پر هزینه را نوعی آزمایش روش های زندگی تلقّی کنند و از آن حوادث بهره علمی و تجربی ببرند! آزمایش هائی که در آن ها هزاران و ملیون ها انسان جان خود را از دست داده اند و محیط زندگی آن ها بالخصوص کودکان و افراد ناتوان تخریب شده است! و فضای زندگی مردم و امکانات آن ها به عوامل کشتار انسان ها تبدیل شده است.
عجیب تر اینکه حوادث خسران آور و بر هم زننده نظام زندگی و نابود کننده حق حیات انسان ها روز به روز بیشتر و گسترده تر می شود، اما هنوز هم عده تأثیر گذاری به عوامل اصلی این حوادث توجه عالمانه و کارشناسانه معطوف نمی کنند و به فکر نجات حیات انسانی از ناحیه شناسائی ریشه های اصلی نیستند و راهی بسوی ساحل نجات از این گرداب های خطرناک برای انسان ها نمی یابند!
انسان امروزی طوری در گرداب مشکلات زندگی گرفتار شده است که مجالی و فرصتی برای تفکر و مطالعه در ریشه های اصلی این مشکلات و نابسامانی ها و محرومیّت ها پیدا نمی کند و یا اصلاً به این موضوع اساسی اعتنائی نمی کند! در حالیکه این مشکلات و هر نوع مشکل دیگر در زندگی انسان ها هم قابل علاج و هم قابل پیشگیری است! یعنی راه های مطمئن روشنی برای خروج و نجات از این گرداب های مشکلات برای همه جهانیان وجود دارد، اما متأسفانه این راه ها ناشناخته مانده و انسان ها در راه های ناامن هموار نشده و سنگلاخ ها و کویرهای خشک به حرکت بی هدف خود ادامه می دهند. این نوع حرکت ها را هم بعضی جبرهای اجتماعی و شرایط بحرانی اجتماعی بر انسان ها تحمیل می کند.
حال اگر در این شرایط بحرانی زندگی یا بطور کلی در فضای زندگی انسان ها فرضاً عده ای دانشمند در رشته های مختلف علمی و در فضای تجربیات پرورش پیدا کنند. بطوریکه علوم و تجربیات آن ها برای انسان ها معرفی و شناخته شود و آن ها از نظر اخلاقی و فضائل شخصیتی هم بین انسان ها محبوبیّت پیدا کنند. در این صورت نیاز مردم به ارتباط علمی با آن ها چه مقدار خواهد بود؟! و بهره برداری از موقعیت علمی و اجتماعی آن ها تا چه اندازه ضرورت خواهد داشت؟! و اگر بخواهیم تفصیلی برای موضوع در نظر بگیریم که مورد توجه دقیقی قرار بگیرد، می توانیم مثالی برای آن بیاوریم و آن اینکه:
شخصی را در نظر می گیریم که در رشته تعلیم و پرورش انسان ها دارای موقعیت علمی ممتازی است و تبحّر و تعمّقی دارد. او با نظریات علمی دانشمندان در آن رشته علمی و رشته های دیگر آشنا است و بطور کلی او در همه رشته های علمی تبحّر دارد، همچنین روش های تربیتی عالمانه خود را بطور مکرّر در مورد عده ای در مقام تدریس و مشاوره به کار برده است! و فرضاً نظریات علمی او با همه معیارهای شناخته شده و پذیرفته شده علمی مطابقت دارد، حتی بالاتر از این با دلائلی بشود ثابت کرد که نظریات علمی او بطور کامل در آینده هم با معیارهای جدید علمی هماهنگ خواهد بود و هیچگونه اشتباهی در آن ها پیدا نخواهد شد.
همچنین این شخص دانشمند فرضی از نظر اخلاقی و شخصیتی محبوبیت زیادی بین انسان ها دارد بطوریکه او از جهت علمی و رفتاری و محبت به انسان ها و کمک مالی به نیازمندان و ارائه نظریات علمی ابتکاری مورد علاقه شدید عموم مردم- جز عده ای فاسد و تبهکار- قرار دارد. بطوریکه جاذبه های علمی و اخلاقی او در بین مردم شدید شده و عده زیادی از جوانان جامعه با راهنمائی ها و آموزش های او در راه زندگی و تحصیل و اشتغال و ازدواج و رفتارهای اخلاقی موفقیّت های زیادی پیدا کرده اند، و افراد زیادی در اثر راهنمائی های او اختلافات خانوادگی خود و مخالفت با یکدیگر را کنار گذاشته و با آرامش و محبت متقابل با هم زندگی می کنند. مدیران جامعه از نظریات او استفاده کرده و در کار خود با موفقیّت کامل همراه بوده اند. محبوبیت و نفوذ کلام و رفتار او در حدّی بوده که بطور مستمر افراد آن جامعه و آن مملکت را در جهت دفاع از حق حیات و استقلال کشور خود آماده جنگ دفاعی و مستعد سرکوب دشمنان قرار داده است. بطوریکه هیچ ملتی به فکر حمله و تعدّی به آن کشور نمی افتند.
او از ناحیه رفتارها و نظریات علمی ابتکاری خود محبوبیتی برای مردم کشور خود در بین ملل دیگر ایجاد کرده و اهل آن کشور و ملل دیگر از ناحیه موقعیت علمی و اخلاقی او از احترام و آسایش و آرامش و رفاهی برخوردار شده اند و امثال مطالب فوق الذکر!!!
البته تحقّق چنین وضعیتی و ظهور چنین شخصی در شرایط معمولی و از انسان های عادی امکان پذیر نیست و موضوع بصورت فرضی در نظر گرفته شد. حال اگر فرضاً چنین شخصی با اوصاف مذکور در یک جامعه و در یک کشور ظهور کرد و شناخته شد، اولاً: انسان ها و افراد آن جامعه در چه حدّی و در چه مرتبه ای به علم و اخلاق و رفتار و مدیریت او احتیاج خواهند داشت؟! ثانیاً: مردم چه وظایفی درباره او باید به عهده بگیرند، اگر چنین شخصی در یک جامعه وجود داشت آیا مردم در جهت معرفی او به انسان ها و حمایت از او و عمل به آموزش های او نباید به وظایف خود عمل کنند؟!
اگر چنین شخصیتی به هر علت تحت فشار سیاسی حکومت جامعه قرار گرفت مردم از نظر اخلاقی و عقلی می توانند به آن وضعیت پیش آمده و آن رفتار حکومت بی اعتناء باشند. آیا نباید افراد آن جامعه و آن کشور و ملل دیگر از او حمایت کنند؟ آیا اگر حکومت آن جامعه به هر علت سیاسی تهمت هائی به آن دانشمند زد و اخباری دروغین درباره او منتشر کرد نباید مردم اقدامی جهت روشن شدن واقعیت ها و اثبات دروغ بودن آن تهمت ها و آن اخبار انجام دهند؟!
گفته شد که این اوصاف در شرایط عادی در جامعه ای پیدا نمی شود و چنین انسانی با اوصافی که ذکر شد از انسان های عادی وجود نخواهد داشت اما حقیقت امر این است که در تاریخ زندگی انسان ها شخصیت هائی با اوصاف مذکور و بلکه صدها و هزاران برابر بالاتر از آن ها در فضای زندگی انسان ها ظهور کرده اند و حضور یافته اند و آن ها همان رهبران آسمانی و حجت های پروردگار عالمیان یعنی پیامبران خدا و امامان معصوم- سلام الله علیهم اجمعین- بوده اند و هستند اما با تأسف شدید این شخصیت های قدسی و آسمانی برای اکثر انسان ها ناشناخته مانده اند و مدتی در بین انسان ها بصورت غریبانه یا تحت فشارهای سیاسی یا بصورت محبوس اقامت داشته اند.
امام صادق- علیه السلام- هم یکی از آن شخصیت های قدسی و آن رهبران آسمانی است. آن حضرت علاوه بر هدایت جامعه دینی به راه های زندگی حقیقی، عهده دار آموزش و ارشاد مردم جهان برای زمان های بعدی هم بوده است و همچنین آن بزرگوار با تحمّل فشارها و مشقّت های سیاسی توانسته است علوم و فضائل اخلاقی پیامبران خدا- علیهم السلام- و جدّ بزرگوارش خاتم پیامبران حضرت محمد- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و سید اوصیاء امیرالمؤمنین علی و حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا، سیده زنان عالم و امامان قبل از خود- سلام الله علیهم- بوده است.
از امام صادق- علیه السلام- سخنان و علومی نقل شده است که اگر مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران زمان ما در رشته های مختلف و در سطح جهان قرار بگیرد موجب تحوّل علمی عظیمی در سطح جهان خواهد شد. اینکه گفته شد، آن سخنان و آن علوم منتشر شده از آن وجود مبارک اگر مورد توجه دانشمندان قرار بگیرد، بجهت این است که از امامان معصوم و بطور کلی تمام رهبران آسمانی و از امام صادق- علیه السلام- علاوه بر سخنان قابل فهم عامه و مبتدی ها، سخنان دیگری که فهم آن ها اختصاص به دانشمندان و پژوهشگران دارد، هم نقل شده است، لذا در اثر تدبّر و توجه محققان و دانشمندان آن مطالب اجمالی هم بصورت تفصیلی و مشروح در خواهد آمد.
سرانجام اینکه حادثه شهادت امام صادق- علیه السلام- بدست حکومت ضدّ دینی منصور خلیفه عباسی بسیار حزن انگیز است. هم برای پیروان و شیعیان آن حضرت و هم برای جهانیان و علاقه مندان به علوم مختلف و علوم آسمانی. دیگر اینکه مردم جهان لازم است از پایه گذاران علوم در جوامع بشری و شخصیت هائی که کاروان مقدس علم و اخلاق را در عالم به راه انداختند و در راه اتصال مردم به آن، زحمت ها کشیدند و از آن کاروان حمایت کردند، تکریم مناسبی به عمل آورند و شخصیت خاص آسمانی آن بزرگواران را به انسان ها معرفی کنند.
اما با تأسف شدید فعالیت تبهکاران و حکام و زمامداران دروغگو و پیروان جاهل آن ها در تخریب شخصیت رهبران آسمانی، بیشتر از طرفداران و پیروان صادق آن بزرگواران است!بطوریکه دروغ ها و تهمت ها درباره آن ها، بیشتر از سخنان و رفتارها و فضائل حقیقی آن ها بین مردم منتشر می شود و در نتیجه محرومیّت عالم انسانی از علم و اخلاق آن شخصیت های آسمانی استمرار می یابد و حتی گاهی بیشتر هم می شود.
بهترین قدردانی و تکریم از شخصیت های آسمانی بحث و گفتگو و تحقیق و پژوهش درباره سیره شریف آن بزرگواران و سخنان نقل شده از آن ها و رفتارهای کریمانه ظهور یافته از آن ها است. این نوع فعالیت کارشکنی تبهکاران و جاهلان و دشمنان مغرض دین آسمانی را هم خنثی خواهد کرد! و به فاجعه زیانبار محرومیّت انسان ها از علوم و شخصیت اخلاقی رهبران آسمانی پایان خواهد داد.
در بعضی از مقالات قبلی در ارتباط با سیره شریف امام صادق- علیه السلام- بعضی از سخنان آن بزرگوار همراه با شرح و توضیحی ذکر شد و در ادامه این مقاله نمونه های دیگری از سخنان آن حضرت با همان روش قبلی انتخاب و مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. (ان شاء الله تعالی)