کلام ایام – ۲۴۹، شکوه و جلال حزن انگیز اربعین حسینی ( علیه السلام )

کلیات

*سفارشات مکرر امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام ـ به داشتن نظم در زندگی

* فعالیت برای نشر معارف دین توحیدی در حد جهاد،

*شکوه و جلال حزن انگیز بی پایان

*پایه گذاران اولیه زیارت حضرت سید الشهداء (علیه السلام )

* مخالفت حکام تبهکار بنی امیه و بنی عباس و وهابی ها در زمان ما با زیارت امام حسین (علیه السلام) نتوانست. اندک خللی در شکوه این سنت شریف وارد کند.

*محل شهادت امام حسین ـ علیه السلام ـ و حرم شریف او از زمان خلقت زمین معین شده بود

*در روز عاشورا اراده خداوند ـ عزوجل ـ با جهادی قدرتمند و با شکوه از طرف امام حسین (ع) و یاران وفادارش تحقق یافت.

*اگر امام حسین ـ علیه السلام ـ در مکان خود اقامت می کرد و بسوی عراق نمی رفت، چه وضعیتی پیش می آمد؟!

* * * * * * * * * * *

ادامه مقالات بخش کلام ایام تحت عنوان: «کاروان پیامبران در راه کربلا»  مدتی متوقف شد از علل اصلی این توقف یکی گستردگی منابع تحقیقی و ضرورت مراجعه به منابع معتبر حدیثی و تاریخی و عدم اکتفاء به منابع مشهور در سیره شریف حضرت سید الشهداء ـ علیه السلام ـ است و مشکلاتی که از ناحیه حکومت های بنی امیه و بنی عباس و بعضی از حکومتهای بعدی در جهت جلو گیری از انتشار فرهنگ عاشورا  ایجاد شده بود.

دیگری: اشتغال به نوشتن مقالات دیگری که ضرورتی در انتشار آنها احساس می شد اعم از مقالات مخصوص وبسایت «حکمت طریف» و غیر آنها، و عامل دیگری هم در این وضعیت دخیل بودکه آن هم عبارت است از بی نظمی و عدم توفیقات مورد نیاز در انجام وظایف ضروری دینی! همان نظمی که بطور مکرر مورد توجه و سفارش وجود مبارک امام امیر المؤمنینن علی ـ علیه السلام ـ قرار می گرفت: از جمله در آخرین وصیت آن وجود قدسی، که فرمود:

«أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَی اَللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِکُمْ … » ^(۱) یعنی: سفارش می کنم شما دو نفر [امام حسن و امام حسین علیهما السلام ] و همه فرزندان و اهل خاندان خود و همه کسانی را که نامه به آنها برسد، به تقوای الهی و نظم امر خودتان.

در هر صورت لازم است  همه ما در وظایف خود نسبت به آشنائی با معارف دین توحیدی وکمک به آشنائی دیگران با آنها و انتشار حقایق آن، نهایت تلاش خود را به کار ببریم و فعالیتی بیشتر از حد عادی و متعارف انجام دهیم، همان حد فعالیتی که پروردگار عالمیان آن را نوعی جهاد خوانده است! بطوریکه فرمود:

«وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِينَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ» (العنکبوت/۶۹) یعنی: کسانی که در راه ما تلاش کردند ما قطعاً آنها را به راههای خود هدایت می کنیم و اینکه الله با نیکوکاران است.

اما آن توفیق که فعالیت در نشر معارف دین توحیدی به حدی برسد که بشود به آن «جهاد» گفت،کجا است؟! و چقدر فاصله داریم با آن مطلوب! و اینکه جز امید به عنایات پروردگارمان در این زمینه وسیله ای در اختیار نداریم.

این درد دل با علاقمندان به این مباحث و تمام کسانی که این مقالات را مورد توجه قرار می دهند، جهت اظهار احتیاج به دعاهای آنها نوشته شد. یعنی از همه علاقمندان به نهضت مقدس حسینی ـ علیه السلام ـ و شیفتگان آن بزرگوار و همراهان وفادارش عاجزانه تقاضای دعا داریم و امیدواریم همه ما با این دعاها مشمول رحمت گسترده پروردگار عالمیان و بالخصوص از ناحیه شفاعت حضرت حسین ـ علیه السلام ـ قرار بگیریم.

در مقاله قبلی گفته شده که این سلسله مباحث تحت عنوان: «کاروان پیامبران ـ علیهم السلام ـ در کربلا » ادامه خواهد یافت و بخش اول آن بحث هم با شماره ۲۴۸ در همین بخش کلام ایام منتشر شد و به خواست خداوند ادامه آن سلسله مباحث بعد از این مقاله درباره اربعین حسینی ـ علیه السلام ـ نوشته خواهد شد.

شکوه و جلال حزن انگیز بی پایان

زمان اربعین حسینی ـ علیه السلام ـ با شکوه و جلال عظیم بی پایان و حزنی گسترده فرا رسید، و مجدداً عشق و شیفتگی مشتاقان آن حضرت بصورت زیارتی با شکوه و جلال بی نظیر به جریان افتاد.

 مؤسسین و پایه گزاران این بنای با شکوه زیارت اربعین و بطور کلی زیارت حضرت سید الشهداء امام حسین ـ علیه السلام ـ حضرت امام  سید الساجدین علی بن الحسین و حضرت زینب کبری و شخصیت های حرم حسینی ـ سلام الله علیهم ـ و صحابه جلیل جابربن عبدالله انصاری و عطیّه کوفی و شخصیت هائی  از مردان بنی هاشم ـ رحمة الله  علیهم اجمعین ـ بودند. و بعداً شکوه و جلال این سنت شریف بطور مستمر گسترش یافته تا به زمان ما رسیده و اکنون جنبه جهانی پیدا کرده، بطوریکه در اربعین سالهای قبل تعداد زائران حرم حسینی ـ علیه السلام ـ در زمان اربعین به سطح بالاتر از بیست میلیون نفر رسید. این اجتماع جلیل در سطح جهانی و در تاریخ تحولات اجتماعی بدون شبیه و نظیراست و ارزیابی و سنجش مجموع آثار آن برای زمان حاضر و زمانهای بعدی بالاتر از حد محاسبه است.

عظمت و جلال این مراسم ریشه در عظمت جهاد حسینی ـ علیه السلام ـ و در اصل عظمت بی پایان توحید ذات قدوس الله دارد که در رفتارها و شخصیت حضرت سیدالشهداء ـ علیه السلام ـ و همراهان شجاع و وفادارش تجلی کرده است.

جریان مبارک و نورانی زیارت حرم حسینی ـ علیه السلام ـ را مخالفت و دشمنی حکام تبهکار و جبار بنی امیه و بنی عباس و در زمان های اخیر جنایتکاران وهابی و دیگران  نتوانستند متوقف کنند و حتی مجازاتهای سنگین تعیین شده از طرف بعضی از دشمنان اهل بیت رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ هم نتوانست اندک خللی در آن ایجاد کند.حتی مجازات قطع دست زائران کربلا که از طرف متوکل خلیفه عباسی مقرر شده بود.

این جریان زیارت و استمرار شکوه آن تحقق پیشگوئی  حضرت زینب کبری دختر امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا و خواهر بزرگوار دو سرور جوانان اهل بهشت یعنی امام حسن و امام حسین ـ سلام الله علیهم  اجمعین ـ است. بطوریکه آن حضرت در مجلس یزید لعین خطاب به آن پلید و پیروان او فرمود:

«فَکِد کَیْدک وَاسْعَ سَعْیک و ناصِبْ جُهْدَک فوالله لا تمحُو ذکرنا و لا تُمیتُ وَحْیَنا» ^(۲) یعنی : پس هر نیرنگی داری بزن و تمام سعی خودت را به کار ببر، که قسم به الله نخواهی توانست یاد ما را محو کنی و وحی ما را از بین ببری.

و قبل از آن هم، امام حسین ـ علیه السلام ـ  در وقت خروج از مکه و حرکت بطرف عراق فرمود:

«إِذَا أَقَمْتُ فِي مَكَانِي فَبِمَا يُمْتَحَنُ هَذَا الْخَلْقُ الْمَتْعُوسُ وَ بِمَاذَا يُخْتَبَرُونَ وَ مَنْ ذَا يَكُونُ سَاكِنَ حُفْرَتِي وَ قَدِ اخْتَارَهَا اللَّهُ تَعَالَى يَوْمَ دَحَى‏ الْأَرْضَ وَ جَعَلَهَا مَعْقِلًا لِشِيعَتِنَا وَ مُحِبِّينَا تُقْبَلُ أَعْمَالُهُمْ وَ صَلَوَاتُهُمْ وَ يُجَابُ دُعَاؤُهُمْ وَ تَسْكُنُ شِيعَتُنَا فَتَكُونُ لَهُمْ أَمَاناً فِي الدُّنْيَا وَ فِي الْآخِرَةِ» ^(۳)  یعنی: اگر من در همین مکان [مکه ] اقامت کنم [و به این سفر نروم] پس این مردم وارونه شده و گرفتار توسط چه کسی مورد امتحان و آزمایش قرار خواهند گرفت و چه کسی در جایگاه من ساکن خواهد شد، که خداوند تعالی آن جا را برای من اختیار فرموده روزی که زمین را گسترانید [آماده حیات قرار داد] و آنجا را پناهگاهی قرار داد برای شیعیان و دوستداران ما که در آنجا اعمال آنها و نمازهای آنها مورد قبول واقع می شود و دعاهای آنها مورد استجابت قرار می گیرد و شیعیان ما در آنجا سکونت می کنند و آن مکان برای آنها امانی خواهد بود در دنیا و آخرت.

امام ـ علیه السلام ـ درباره محل شهادت و حرم خود این پیشگوئی را انجام داد و بعداً این پشگوئی در سطحی متعالی و فوق تصور تحقق و تجلی یافت و مراسم زیارت اربعین در زمان ما جلوه های عظیمی از آن پیشگوئی و از آن اراده پروردگار عالمیان می باشد.

 مراد این است که ذات قدوس الله مقام و جایگاهی را  برای امام حسین ـ علیه السلام ـ و یارانش اختیار فرموده بود و لازم بود این اراده خداوند با جهادی قدرتمند و باشکوه از طرف آن حضرت و یاران وفادارش همان قهرمانان بی نظیر تاریخ انسانیت تحقق یابد. و جایگاهی با آن اوصاف در منطقه ای از جهان بنام « کربلا» به وجود آید.

و زیارتگاهی بنام «حرم حسینی» علیه السلام به وجود آید. از الطاف عظیم خداوند ـ جلّ جلاله ـ برای بندگان و مراتبی متعالی از رحمت گسترده او، قرار دادن خانه ای بنام کعبه در منطقه ای از زمین و شهری بنام «مکه» است و ذات قدوس الله ـ جلّ جلاله ـ آن خانه مبارک را خانه خود و «بیت الله» نامیده است! و برای آن خانه و زیارت آن و امنیت انسانها درآن مکان مقدس فرمانهائی صادر کرده و مقرارت و قوانینی تعیین فرموده و بندگان خود را به حفظ حرمت و قداست آن مؤظف کرده است. بطوریکه در کتاب مجید خود فرمود:

«إِنَّ أَوَّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ ـ فِيهِ آياتٌ بَينَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيهِ سَبِيلًا وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِي عَنِ الْعَالَمِينَ » (آل عمران ۹۶ـ ۹۷) یعنی: اولین خانه ای که برای [عبادت] انسانها قرار داده شد، همان [خانه ای] است که در مکه قرار دارد و مبارک است و هدایتی است برای جهانیان ـ در آن است نشانه هائی روشن، مقام ابراهیم، و هرکس وارد آنجا شود در امان خواهد بود. و برای خدا است بر عهده مردم  زیارت آن خانه، بر کسی که استطاعت رفتن به آن را داشته باشد و هرکس کفر بورزد، خداوند از جهانیان بی نیاز است.

خانه خدا و قوانین تعیین شده برای زیارت آن و همچنین امنیت انسانهائی  که وارد آنجا می شوند، فواید و برکات عظیمی برای بندگان خداوند دارد! بطوریکه مجموع برکات و آثار مطلوب آن در طول زمان و تمام انسانهائی که به زیارت آن خانه رفته اند و حتی کسانیکه موفق به زیارت نشده اند، اما آرزوی آن را دارند و برای آن دعا می کنند، قطعاً فوق حد محاسبه و فهم و درک عادی انسانی است.

قداست و جلالت «خانه خدا» و اهمیت حفظ حرمت آن در حدی است که شخص امام حسین ـ علیه السلام ـ جهت رعایت آن در وقتی غیر متعارف و شگفت آورـ   یعنی روز قبل از عرفه و شروع اعمال حج ـ از شهر مکه خارج شد و با کاروان همراه بطرف عراق حرکت کرد، یعنی به استقبال حوادث بسیار خطرناک رفت و در مقابل تعجب بعضی از طرفداران و شیعیان خود و پاسخ پرسش های آنها فرمود که من نمی خواهم با کشته شدنم در کنار این خانه، حرمت آن شکسته شود!!!

موقعیت خانه خدا وحرمت آن و موضوع امنیت انسانها در آن و برکات خاص آن احتیاج به مباحث مفصلی دارد که به بعضی از آنها در مقالات مربوط به حج اشاراتی شد و بخواست خدا و حصول توفیقاتی از طرف او ـ ان شاءالله تعالی ـ درمناسبت های بعدی مباحثی بصورت تفصیلی خواهد آمد

اما به مناسبت ایامی که در آن قرار داریم و موضوع مورد بحث اشاره می کنیم به موقعیت حرم مقدس حسینی و زیارت آن حرم شریف در همه زمان ها از جمله زیارت با شکوه اربعین.

برکات زیارت حرم حسینی (علیه السلام )

و زیارت اربعین

از کلام نورانی حضرت سید الشهداء امام حسین ـ علیه السلام ـ بر می آید که حادثه عاشورا و شهادت حجت خداوند ـ جلّ جلاله ـ و جوانمرادان همراه او و انتشار نور قدسی تولید شده در آن حادثه در سطح عالم از ناحیه امام سید الساجدین ـ علیه السلام ـ و حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ و اهل حرم حاضر و شاهد در آن حادثه، از تقدیرات ضروری خداوند و لازمه بقای دین توحیدی و عامل استمرار برکات آن بود.

یعنی همچنانکه وجود کعبه و مسجد الحرام که خانه خدا در داخل آن قرار گرفته و سنت زیارت آن خانه و قوانین و فرمانهای خداوند برای زیارت و امنیت پناه جویان در آن، از لوازم استقرار نظام دین توحیدی و انتشار برکات آن در همه زمانها می باشد، حرم حسینی ـ علیه السلام ـ و سنت شریف زیارت آن حرم مقدس هم وضعیتی مشابه آن دارد و در مرتبه دیگری عامل نزول برکات عظیمی از عالم «ربوبیت» به فضای زندگی انسانها و سبب تجلی شکوه و جلال معارف دین توحیدی و عظمت واستحکام آن بنای رفیع شکوهمند واستمرار برکات آن می باشد.

اما تحقیق و بررسی و بحث درباره میزان آثار و فواید و برکات حرم مقدس حسینی ـ علیه السلام ـ زیارت های و دعاهای مستجاب شده و اعمال و نمازهای قبول شده و کمک های انجام شده برای نیازمندان و برکات دیگر آن فضای قدسی در طول تاریخ، فراتر از حد محاسبه و ارزیابی می باشد، اما در حد اشاره ای اجمالی و روشن شدن جهاتی  از آن، درمقالات بعدی تحت عنوان: «کاروان پیامبران در کربلا» ـ ان شاء الله تعالی ـ بحثی خواهد آمد.

اما این زیارت باشکوه و اسم مبارک حضرت حسین ـ علیه السلام ـ و یاران با وفای او و ذکر و یاد حادثه عاشورا و اربعین همیشه با حزن و اندوهی همراه است.  چون آن حضرت و همراهانش متحمل مصیبت ها و رنج های بسیار شدیدی شدند که فوق حد طاقت عادی انسانی بود! و این زیارت و این نام مقدس یاد آور آن مصیبت ها و حزن ها می باشد. اما حزنی که عامل حیات قلبها می شود و حزنی که نوعی ذکر الله است و عامل نزول رحمت و الطاف خداوند بسوی انسانها و در مراتب خاصی به فضای زندگی دوستداران و زائران آن بزرگوار می شود.

الیاس کلانتری

۱۳۹۷/۸/۹

پاورقی ها:

۱ـ نهج البلاغه، نامه ۴۷

۲ـ لهوف، سید بن طاووس ، انتشارات سرور، ص ۲۶۶

۳ ـ همان ، ص ۱۰۲