کلام ایام ـ ۳۱۱، عید ولادت حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ و برکات آن
کلیات
* تبریک عید ولادت حضرت زینب کبری ( سلام الله علیها)
* عناوین و شماره ها و موضوعات مقالات قبلی در سیره شریف حضرت زینب ( سلام الله علیها)
* معارف دینی در کلام حضرت زینب ( سلام الله علیها)
* موضوع سخنان منتشر شده و باقی مانده از رهبران آسمانی (علیهم السلام)
* رفتارها و اعمال نقل شده از رهبران آسمانی در قرآن مجید
* موضوع آموزش و تربیت افرادی از انسانها بعنوان راهنما و معلم جهت آموزش راه زندگی برای آنها
* شخصیت و مقام رفیع حضرت زینب کبری سومین فرزند امیرالمؤمنین علی و فاطمه زهرا ( سلام الله علیهم)
* حادثه زیانبار عظیم که روز رحلت رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در جامعه دینی واقع شد.
* جامعه دینی که مورد توجه ملل مختلفی در سطح وسیعی از جهان قرار گرفته بود، با بحران عظیمی مواجه شد!
* اتحاد کفر و شرک و نفاق برای انهدام بنای دین توحیدی بعد از رحلت رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم)
* مخالفت با دین خدا و اقدام به تخریب اساس آن تحت پوشش ظاهری دینی در زمان امامت حضرت سیدالشهداء امام حسین ( علیه السلام )
* مدیریت جامعه دینی از طرف مقام عصمت و امامت در دوره امامت حضرت سیدالشهداء (علیه السلام)
* مسئولیت عظیم حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ در حادثه عاشورا و بعد از آن در جهت حمایت از دین خدا
* محدودیت شدید سیاسی برای امام سیدالساجدین (علیه السلام) بعد از حادثه عاشورا
* حزن و اندوه عظیم حادثه شهادت حضرت فاطمه زهرا ( سلام الله علیها)
* موضوع تأثیرگذاری شخصیت و خلق کریم حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در فرزندان خود
* زینب کبری تربیت یافته مستقیم مکتب عصمت و امامت یعنی امیرالمؤمنین علی و حسنین ( سلام الله علیهم)
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
سال روز ولادت پربرکت حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ یادآور شخصیت عظیم قدسی آن بزرگوار و جهاد علمی و اخلاقی آن قهرمان عرصه توحید در تاریخ دین توحیدی می باشد و رسیدن این ایام مناسبتی به وجود آورد تا مقاله ای در این زمینه نوشته شود جهت تبریک برای ارادتمندان آن حضرت و شیعیان و پیروان خاندان رسالت و تمام پیروان دین توحیدی و همه آزادگان جهان. در سالهای گذشته در چنین ایامی مقالاتی در همین وبسایت (حکمت طریف) درباره شخصیت و سیره شریف حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ منتشر شد و آن مقالات در بخش «کلام ایام» تحت عناوین و شماره های ذیل قرار دارد:
کلام ایام ـ ۲۴، ولادت حضرت زینب کبری سلام الله علیها (بخش اول)
کلام ایام ـ ۲۵، ولادت حضرت زینب کبری سلام الله علیها (بخش دوم)
کلام ایام ـ ۱۷۸، عید میلاد حضرت زینب کبری (علیها السلام) بخش اول
کلام ایام ـ ۱۷۹، عید میلاد حضرت زینب کبری (علیها السلام) بخش دوم
کلام ایام ـ ۱۸۰، عید میلاد حضرت زینب کبری (علیها السلام) بخش سوم
معارف دینی در کلام حضرت زینب (علیها السلام)
کلام ایام ـ ۱۸۱، عید میلاد حضرت زینب کبری (علیها السلام) بخش چهارم
معارف دینی در کلام حضرت زینب (سلام الله علیها)
کلام ایام ـ ۲۵۶، زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ و توصیفی از شخصیت قدسی او (بخش اول)
کلام ایام ـ ۲۵۷، با عنوان فوق (بخش دوم)
در بعضی از مباحث مقالات قبلی بخشی از سخنان نقل شده از حضرت زینب سلام الله علیها ـ مورد شرح و بررسی قرار گرفت که مشتمل بر بعضی از معارف دینی بود. حال با توصیه به مطالعه مجدد مقالات فوق الذکر، سخنان دیگری از آن شخصیت قدسی را همراه با شرح و توضیحی ذکر می کنیم. اما قبل از ورود در این بحث نکاتی را در زمینه بهره برداری از مقام علمی و اخلاقی شخصیت های خاندان رسالت ذکر می کنیم:
برکات شخصیت قدسی رهبران آسمانی با اَشکال و صورتهای مختلفی در فضای زندگی انسانها منتشر شده و جریان یافته است و در این نوشتار به ذکر و توضیح سه مورد اصلی از آنها می پردازیم:
۱ـ سخنان منتشر شده و باقی مانده از رهبران آسمانی:
از پیامبران خدا و امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ سخنانی بصورتهای مختلف صادر شده و به دست انسانها رسیده است. بعضی از سخنان آنها در کتابهای آسمانی نقل شده. در آخرین کتاب آسمانی یعنی قرآن مجید سخنان زیادی از پیامبران قبلی ـ علیهم السلام ـ و از رسول اکرم ـ حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ نقل شده است! و خدای سبحان در مقام آموزش معارف دینی به انسانها آن سخنان را نقل کرده است.
۲ ـ اعمال و رفتارهای ظهور یافته از رهبران آسمانی:
علاوه بر سخنان ، رفتارها و اعمالی هم از رهبران آسمانی در قرآن مجید نقل شده است و شخصیت اخلاقی آن بزرگواران و رفتارهای صادر شده از آنها وسائلی برای آموزش انسانها قرار گرفته است.
۳ـ آموزش و پرورش یافته های مکتب علمی و اخلاقی رهبران آسمانی
فعالیتهای دیگر رهبران آسمانی عبارت بوده است از آموزش و تربیت افرادی از انسانها به عنوان راهنما و معلم جهت آموزش راههای زندگی برای مردم. آموزش یافته های پیامبران و امامان و مجموعاً شخصیت های آسمانی ـ سلام الله علیهم ـ در سطوح و مراتب مختلفی از آن معلمان آسمانی آموزش دیده اند و تأثیر پذیرفته اند. بطوریکه بعضی از آنها در مقامات بسیار متعالی قرار گرفته اند و به مقام عصمت خیلی نزدیک بوده اند و بعضی دیگر در سطوح عادی قرار داشته اند، و مجموعاً علم و اخلاق و فضائل انسانی آشکار شده و منتشر شده از آنها منشأ برکات زیادی در زندگی انسانها شده است.
در بین آموزش یافته ها از رهبران آسمانی شخصیت حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ سومین فرزند امام امیرالمؤمنین علی و حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا ـ سلام الله علیهما ـ مقام و موقعیت بسیار رفیعی دارد، بطوریکه آن وجود قدسی نزدیکترین مرتبه را به مقام عصمت و رفیع ترین درجات فضائل و تقرب به خدای سبحان را بعد از آن ذوات مقدسه پیدا کرده است.
بعد از استقرار صورت کامل دین توحیدی و معارف و احکام آن در منطقه ای از زمین و انتشار شهرت آن در سطح وسیعی از جهان، حادثه رحلت آخرین پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ واقع شد. آن حادثه به احتمال قریب به یقین با دسیسه قاتلان پیامبران و مصلحان جوامع انسانی یعنی یهود و توسط بعضی از منافقان به وقوع پیوست و سبب محرومیت عالم انسانیت از ادامه دریافت علم خدای سبحان و مدیریت مقام نبوت و رسالت بر جوامع انسانی شد.
مشکل بزرگ دیگر در جامعه دینی حادثه غصب مقام حکومت حقیقی و کامل دینی و کنار گذاشتن جانشینان پیامبر خاتم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ یعنی صاحبان مقام عصمت و امامت از منصب حکومت دینی و تبدیل حکومت دینی یعنی حکومت آسمانی به یک حکومت عادی بشری بود که در همان روز رحلت پیامبر خاتم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ حادث شد.
اما سرانجام با مدیریت و علم مقام امامت و عصمت و جانشین حقیقی پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ یعنی وجود مبارک امیرالمؤمنین علی ـ علیه السلام ـ و امامان بعدی ـ علیهم السلام ـ اساس دین آسمانی و ارکان اصلی آن بنای مقدس از خطر شکسته شدن و سقوط نجات یافت و اتحاد کفر و شرک و نفاق نتوانست اصل کتاب آسمانی را از بین ببرد و یا آن را تحریف کند!
جامعه دینی که مورد توجه ملل مختلفی در سطح وسیعی از جهان هم قرار گرفته بود در ادامه حیات خود با بحران های عظیمی مواجه شد، بطوریکه حاکمان و زمامداران غاصب هر کار غیر دینی و ضد دینی را هم بنام دین و تحت پوشش آن انجام می دادند! و کار بجائی رسید که اساس دین خدا که حاصل علم خدای سبحان و تمام فضائل علمی و اخلاقی پیامبران خدا و زحمات و تلاشهای طاقت فرسای آنها بود در خطر اضمحلال و سقوط کامل قرار گرفت.
مخالفت با دین خدا و اقدام به تخریب بنای آن و جایگزین کردن صورتهای تقلبی ساخته شده بدست منافقان در زمان امامت حضرت سیدالشهداء امام حسین ـ علیه السلام ـ به اوج خود رسید و اگر نبود آن قیام و نهضت باشکوه و قدرتمند آن حضرت، بطور قطع ارکان دین توحیدی در هم می شکست و کفار و منافقان به اهداف پلید خود در خاموش کردن چراغهای آن می رسیدند.
اما مدیریت جامعه دینی از طرف مقام عصمت و امامت در آن زمان یعنی حضرت سیدالشهداء امام حسین ـ علیه السلام ـ و قیام باشکوه او با کمک عده ای از جوانمردان عرصه توحید و پرورش یافتگان مکتب وحی تمامی حملات دشمنان عالم انسانیت و دین سازان متقلب تبهکار و اتحاد شیطانی کفر و شرک و نفاق را در هم شکست و آن پاکان و قهرمانان عرصه توحید با فدا کردن جان خود از دین آسمانی حمایت کردند و فضائل و کمالات و چهره نورانی زیبای آن را به جهانیان نشان دادند، و پرچم شکوهمند آن را در مقام رفیعی برافراشتند! پرچمی که هرگز سقوط نخواهد کرد و مندرس و پنهان نخواهد شد و برای همیشه راهنمای انسانها در سطح عالم خواهد بود.
بعد از حادثه شهادت حضرت سیدالشهدا و نهضت مقدس عاشورا که با طوفان سنگین و شکننده ای همراه بود، رهبری و هدایت کشتی طوفان زده دین خدا بعهده امام سیدالساجدین، علی بن الحسین ـ علیهما السلام ـ و حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ قرار گرفت و آن دو بزرگوار در میان امواج سنگین و شکننده حوادث و اختناق شدید حکومتی آن کشتی را بسوی ساحل نجات هدایت کردند.
امام سیدالساجدین ـ علیه السلام ـ که بعد از شهادت پدر بزرگوارش عهده دار مقام امامت و جانشینی پیامبر خاتم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ بود، در محدودیت شدید سیاسی و اختناق حکومتی قرار داشت و لازم بود مقام امامت خود را هم مخفی نگهدارد و در نهایت استتار به وظایف امامت و انتشار معارف دین توحیدی و حقایق نهضت مقدس عاشورا بپردازد! لذا مسئولیت عظیم و سنگینی در این زمینه بر عهده حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ قرار گرفته بود و آن بزرگوار با تمام قدرت روحی از نوع آنچه که در پیامبران خدا و امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ قرار داشت یا شبیه به آن، به انجام وظایف مقدس بعهده گرفته، قیام کرد و با تلاشی طاقت فرسا و حمایت کامل از دین خدا نقشه ها و کیدهای دشمنان آن را در هم ریخت.
فعالیتهای حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ در حمایت از دین خدا و دفاع از آن، خطر کشته شدن را بدنبال داشت و او آن خطر را هم پذیرفت و اگر نبود فداکاری آن حضرت در این زمینه نهضت مقدس حسینی ـ علیه السلام ـ به ثمردهی کامل و مورد انتظار نمی رسید و حکومت غاصب شیطانی بطور قطع وجود مبارک امام سجاد ـ علیه السلام ـ را هم به قتل می رساند و به هدف پلید خود در مخالفت با دین خدا و تخریب آن نائل می شد.
د رجریان نهضت حسینی ـ علیه السلام ـ و همراهی حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ با آن حضرت و بعد از آن حادثه عظیم، قدرت وصلابت عظیمی از حضرت زینب ـ علیها السلام ـ در مسیر حمایت از دین خدا و حفاظت از ارزش ها و فضائل آن ظهور کرد بطوریکه نتایج آن رفتارهای عظیم باشکوه و میزان تأثیرات آن در فرهنگ عمومی انسانی فوق حد محاسبه و ارزیابی است.
حزن و اندوه عظیم حادثه شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
از توجه به حادثه شهادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ در سنین جوانی و محرومیت عالم انسانی از علم آسمانی و فوق عادی و اخلاق کریمه و شخصیت قدسی آن حضرت و یادآوری اصل آن حادثه و حوادث مربوط به آن، همیشه حزن و اندوهی عظیم در قلوب پیروان دین توحیدی وشیعیان و طرفداران خاندان عصمت و طهارت به جریان می افتد. اما در کنار این حزن بی پایان دائمی یک سبب آرامش و سکینت قلبی هم برقرار است و آن عبارت است از نعمت وجود فرزندان و تربیت یافتگان آن حضر ت که فضائل عظیم انسانی آن شخصیت عظیم قدسی یعنی حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ را با رفتارها و سخنان خود و جلوه هائی از شخصیت خود به عالم انسانی عطا کردند.
یعنی علاوه بر ظهور و تجلی فضائل و کمالات معارف دین توحیدی در رفتارها و سخنان و خُلق عظیم حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ که دوران آن بسیار کوتاه بود، مراتب برتری از آن فضائل و کمالات در شخصیت قدسی فرزندان آن حضرت و تربیت یافته های مستقیم و بلافصل مکتب شکوهمند او برای انسانها ذخیره شد و بعداً و بتدریج از آن ذوات مقدسه تجلی یافت و منتشر شد.
ذکر و توضیح موضوع تأثیرگذاری شخصیت و خلق کریم و عظیم حضرت صدیقه طاهره، فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بر روی دو فرزند اول و دوم او و دو گوشواره عرش پروردگار و دو سید جوانان اهل بهشت یعنی امام حسن و امام حسین ـ سلام الله علیهما ـ و دو حجت پروردگار عالمیان به فرصت مناسب خاصی احتیاج دارد، چون موضوع فضائل و شخصیت اخلاقی صاحبان مقام عصمت و امامت حساب دیگری دارد و آن ذوات مقدسه تحت تعلیم و تربیت خاص پروردگار عالمیان قرار داشتند. منظور این است که وجود مبارک آن دو گوهر قدسی و بهشتی یعنی امام حسن و امام حسین ـ علیهما السلام ـ علاوه بر تأثیرات خاص متعالی که از تربیت و رفتارهای جدّ بزرگوار خود، وجود مبارک حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ و وجود شریف پدرشان امیرالمؤمنین علی و مادر کریمه خود حضرت فاطمه زهرا ـ علیهما السلام ـ دریافت کرده بودند، از تربیت مستقیم پروردگار عالمیان هم بلحاظ مقام عصمت و امامت و از طریق نوعی وحی بهره مند بودند.
اما سومین تربیت یافته آن مکتب آسمانی وجود شریف حضرت زینب ـ علیها السلام ـ بود که در درجه دیگری بعد از مقام عصمت قرار داشت و در کنار صاحبان مقام عصمت و امامت و همراه آنها حرکت می کرد.او صورت تجسم یافته فضائل علمی و اخلاقی معلمان آسمانی خود یعنی ذوات مقدسه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ و امیرالمؤمنین و حضرت صدیقه طاهره و دو برادر خود امام حسن و امام حسین ـ سلام الله علیهم اجمعین ـ بود. آن بزرگوار اگرچه در سنین کودکی و حدود پنج سالگی بر حسب ظاهر از نعمت مصاحبت جد بزرگوارش رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و مادر بزرگوارش فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ محروم شد و داغ فراق آن دو گوهر قدسی بر قلبش نشست و متحمل آن دو حزن عظیم و سنگین شد، اما تأثیرپذیری شخصیت او از علوم و رفتارها و شخصیت قدسی آن دو بزرگوار استمرار یافت.
جهت دیگر اینکه آن بزرگوار تا آخرین فرصت های عمر مبارک خود در کنار صاحبان مقام عصمت و امامت یعنی پدر بزرگوار خود، امام امیرالمؤمنین علی و دو برادر خود امام حسن مجتبی و امام حسین سیدالشهداء ـ سلام الله علیهم ـ و تحت تربیت آنها قرار داشت و آن مصاحبت ها و تربیت ها در مجموع شخصیتی در او بوجود آورد که قلم و بیان عادی انسانی از توصیف عظمت آن ناتوان است و مناسبتر آن است که در بیان عظمت شخصیت آن حضرت و فضائل او به بیانات ذوات مقدسه معصومین ـ علیهم السلام ـ متوسل شویم، همچنانکه امام سیدالساجدین ـ علیه السلام ـ او را بطور ضمنی و در آن کلام مشهورش تربیت یافته از طریق نوعی وحی معرفی کرد، در کلامی که فرمود:
«أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَيْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَة »(۱) جهت توضیح این کلام شریف که از وجود مبارک حضرت سیدالساجدین امام علی بن الحسین ـ سلام الله علیها ـ نقل شده قطعه ای از یک مقاله منتشر شده قبلی را عیناً نقل می کنیم:
تعلیم یافته آسمانی
امام سیدالساجدین (ع) در مورد عمه بزرگوارش حضرت زینب (س) عبارتی به کار برده است که بسیار شگفت انگیز است. آن حضرت فرمود: «اَنْتِ بِحَمدِ اللّهِ عالِمَةٌ غَیرَ مُعَلَّمَة وَ فَهِمَةٌ غَیرَ مُفَهَّمَة» از این عبارت امام سجاد (ع) بر می آید که حضرت زینب (س) دارای مقام علمی خاصی بوده است که از غیر طریق تعلیم حاصل شده بود. چون این تعبیر، بسیار شگفت انگیز است. به جهت این که حضرت زینب (س) از روز تولد تا وفاتش دائماً در معرض تعلیم رهبران آسمانی قرار داشت. آن بزرگوار حدود ۵ سال با جدّ بزرگوارش حضرت رسول اکرم (ص) و مادر گرامیش زندگی کرده، پس در این دوره از عمرش بدون معلّم نبوده است. و حدود ۳۵ سال هم با پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین علی (ع) زندگی کرده و تحت تعلیم آن بزرگوار قرار داشته است.
همچنین بعد از شهادت امیرالمؤمنین علی (ع) ده سال در زمان امامت امام حسن مجتبی (ع) و ده سال هم در زمان امامت امام حسین سیدالشهداء (ع) زندگی کرده و تحت تعلیم خاصّ آن دو بزرگوار بوده است.
پس حضرت زینب (س) هیچ وقت بدون معلّم نبوده بالخصوص که معلمان او در مقام عصمت بوده اند یعنی آن حضرت در تمام ایام عمر خود با معلم معصوم (ع) زندگی کرده و تحت تعلیم مقام عصمت قرار داشته است. با این وصف منظور امام سیدالساجدین (ع) از این عبارت باید یک مطلب خاصّ فوق متعارف باشد. و آن این که حضرت زینب (س) دارای علم و فهمی بوده است که از طریق غیر تعلیم به معنای متعارف، بلکه از طریق نوعی وحی،به او عطا شده بود. یعنی مورد نظر امام سجاد (ع) علمی است که از طریق نوعی وحی به روح شریف حضرت زینب (س) القاء شده است از نوع «علم لدنّی». علمی که پیامبران و امامان داشتند. (۲)
طبق نظر بعضی از دانشمندان بزرگ حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ در مقام «عصمت صغری» قرار داشت. مقام عصمت در اصل مقام پیامبران خدا و امامان دوازده گانه و حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیهم اجمعین ـ می باشد و حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ مقامی نزدیک مقام آن بزرگواران داشت. لذا گفته شده که او دارای مقام «عصمت صغری» بوده است. جهت توضیح موضوع عصمت کبری و عصمت صغری، علاقه مندان می توانند به کتاب «خصائص زینبیه» تألیف سید نورالدین جزائری ص ۷۱ و ۷۲ مراجعه کنند.
این بحث مقدماتی برای بحث و گفتگو درباره سخنان نقل شده از حضرت زینب ـ سلام الله علیها ـ و تأثیرپذیری مناسب از آن سخنان ضروری بنظر می رسید! و در بخش بعدی این مقاله ـ ان شاء الله تعالی ـ مواردی از سخنان آن حضرت همراه شرح و توضیحی خواهد آمد.
الیاس کلانتری
۱۳۹۸/۱۰/۱۱
پاورقی ها:
۱ـ بحارالانوار، مجلسی، ج ۴۵، ص ۱۶۴ ـ خصائص زینبیه به نقل از سفینة البحار، ج ۱ ، ص ۵۵۸ ـ احتجاج طبرسی ، ص ۱۶۶ ـ الکبریت الاحمر، ج۲، ص ۱۷
۲ـ وبسایت حکمت طریف، کلام ایام ـ ۲۴، ولادت حضرت زینب کبری ( سلام الله علیها)