کلام ایام تاریخی – ۶۲۹، عید کامل شدن دین خدا برای جهانیان

بخش اول*

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ*

کلیات*

• برگزاری عبادت عظیم زیارت خانه خدا.
• زائران خانه خدا بعد از قرار گرفتن در مسیر جریان ذکر الله کثیر به وطن های خود بر می گردند.
• عید استمرار رهبری آسمانی برای عموم انسان ها
• عناوین و شماره های مقالات عید غدیر در سال های قبل
• امیر المؤمنین علی -علیه السلام- شهید تأویل قرآن
• تأویل قرآن کریم و حفاظت از حقوق آیندگان
• در موضوع «غدیرخم» قدرت متمرکز و برکات ذخیره شده ای وجود دارد که می توان تحولی در سطح عالم به وجود آورد.
• نزول فرشته وحی حضور پیامبر اکرم -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ-  در بین راه مکه معظمه و مدینه منوره
• رسالتی که بر عهده رسول خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- قرار گرفت در منطقه غدیر خم
• نوع کلام و لحن آن درباره آن رسالت شگفت انگیز بی سابقه و بی نظیر بود
• معنی کامل «تبلیغ رسالت» و تفاوت آن با ابلاغ و ابلاغ مبین
• خدای سبحان بارها پیامبر گرامی خود را از تحمل مشقت های زیاد و طاقت فرسا نهی فرمود.
• چرا پیامبر خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- مأمور شد در آن مکان یعنی «غدیرخم» آن رسالت خاص را تبلیغ کند؟
• چرا ابلاغ موضوع خلافت امیرالمؤمنین علی -علیه السلام- در مسجد الحرام و زمان انجام مناسک حج انجام نگرفت.
• انسان ها به طور دائم و در همه زمان ها به یک معلم آسمانی احتیاج دارند.
• رهبری آسمانی انسان ها در همه زمان ها استمرار خواهد داشت.

*  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *

      روزهائی پرشکوهی از ماه ذوالحجة و برگزاری عبادت عظیم حج سپری شد و زائران خانه خدا بعد از شرکت در آن عبادت عظیم و قرار گرفتن در مسیر جریان ذکر الله کثیر به وطن های خود بر می گردند. اما یک عید نورانی باشکوهی در پیش است  وآن «عید استمرار رهبری آسمانی» برای عموم انسانها است.

     در سالهای قبلی در ایام عید غدیر یا ولادت امام امیرالمؤمنین علی – علیه السلام – مقالاتی درباره شخصیت بسیار عظیم قدسی آن حضرت منتشر شد. و در این مقاله ابتداءً عناوین و شماره های آن مقالات را متذکر می شویم تا خوانندگان مقالات در صورت تمایل به راحتی بتوانند آنها را مورد توجه و مطالعه قرار دهند.

     شماره ها و عناوین عمده مقالات مربوط به امام – علیه السلام – در سالهای قبل عبارتند از:

۱- کلام ایام – ۹، عید استمرار رهبری آسمانی

۲- کلام ایام -۳۸،  ولادت امیر المؤمنین علی -علیه السلام- قله رفیعی در جلال ما رجب

۳- کلام ایام -۶۳، امیرالمؤمنین علی- علی السلام- و حادثه شهادت او (در دو بخش و با شمارهای ۶۴و ۶۵)

۴- کلام ایام -۸۳، معارف دین خدا در کلام امیر الؤمنین علی(علیه السلام)

۵- کلام ایام-۸۴،تفسیری از حکمت های امیرالؤمنین علی(علیه السلام) (در دو بخش و با شماره-۸۵)

۶- کلام ایام- ۹۰، عید غدیر و ادامه رهبری آسمانی (در چهار بخش و با شماره های۹۱-۹۲-۹۳)

۷- کلام ایام- ۱۱۹، امیرالمؤمنین علی- علیه السلام- مجمع برکات آسمانی وزمینی، در چهار بخش و با شمارهای :۱۲۱و ۱۲۲و۱۲۳)

۸- کلام ایام- ۱۴۳، امیر المؤمنین علی – علیه السلام- شهید تاویل قرآن – در شش بخش و با شماره ای ۱۴۹و۱۵۰و۱۵۲و۱۵۶و۱۵۷)

۹-کلام ایام- ۱۶۰، عید غدیر، عید اکمال دین و اتمام نعمت خداوند، در چهار بخش و با شماره های :۱۶۱و ۱۶۲ و ۱۶۳)

۱۰- کلام ایام- ۲۴۱، عید غدیر، عید اکمال دین و اتمام نعمت خداوند (در دو بخش و با شماره-۲۴۲)

۱۱-کلام ایام، ۲۹۶، رهبری امیر المؤمنین علی -علیه السلام- و دین پسندیده

۱۲- کلام ایام، ۳۴۲، امیر الؤمنین علی- علیه السلام- و حقوق آینده گان

۱۳- کلام ایام، ۳۴۸، معارف دین توحیدی در کلام امیر الؤمنین علی(علیه السلام) (در سه بخش و با شمار های ۳۴۹ و ۳۵۲)

۱۴-کلام ایام- ۴۳۳، تأویل قرآن کریم و حفاظت از حقوق آیندگان (در هشت بخش و با شماره های:۴۳۴و ۴۳۶و ۴۳۷و۴۳۸و۴۳۹و۴۴۰و۴۴۹)

۱۵- کلام ایام – ۴۷۷، معارف دین خدا در یر و کلام امیرالؤمنین علی(علی السلام)

۱۶- کلام ایام-۴۹۶،آموزشهای دین خدا در سیره و کلام امیرالؤمنین علی(علیه السلام)

در روز هیجدهم ماه ذی الحجة رویداد بسیار عظیمی در تاریخ زندگی آخرین پیامبر خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- و پیروان دین خدا وقوع یافته که قدرت متمرکز در آن و برکات ذخیره شده در آن می تواند تحولی در سطح عالم و در فضای زندگی عموم انسانها و همه جوامع انسانی به وجود آورد.

در چنین روزی که پیامبر خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- در بین ده ها هزار نفر از پیروان دین خدا مناسک حج را به پایان رسانده و از مکه خارج شده و بسوی مرکز جامع دینی یعنی شهر مدینه منوره در حال حرکت بود، فرشته وحی، و پیک پروردگار عالمیان به حضور او نازل شده و پیامی را از طرف ذات قدوس الله به او ابلاغ کرد. در آن پیام مأموریتی برای رسول خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- معین شده بود و او مأمور شده بود به ابلاغ آشکار و کامل رسالتی از طرف خداوند، برای انسانها ، چه همراهان خود و چه دیگران و بلکه به یک معنی انسانهای روی زمین.

ابلاغ کامل و آشکار رسالتی که بر عهده آن حضرت گذاشته شده بود یعنی«تبلیغ» آن رسالت ،احتیاج به زمینه سازی و ایجاد فضای مناسب خاصی بود که لازم بود آن فضا آماده شود.

آن پیام و اصل موضوع آن رسالت و مأموریت بطور صریح در کلام خدا قرار دارد،بطوریکه فرمود:

«يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ »﴿ المائده/آیه۶۷﴾ یعنی : ای رسول [ما] آنچه را از طرف پروردگارت بر تو نازل شد تبلیغ کن و اگر  این کار را انجام ندادی، رسالت او را انجام نداده ای، و الله تو را از مردم حفظ می کند، و قطعاً الله قوم کافر را هدایت نمی کند.

نوع کلام و لحن آن خیلی شگفت انگیز بود و بی سابقه چون بطور قطع و در هیچ زمانی پیامبر خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- کوچکترین اهمال و یا سستی و بی تفاوتی در امر رسالت پروردگار عالمیان از خود نشان نداده بود و اصلاً موضوع خود داری رسول الله -صلی الله علی و آله وسلم-  از تبلیغ رسالت بی معنی بود. ما بطور مکرر در کلام خدای سبحان می بینیم که فعالیت و کوشش خستگی ناپذیر و فوق حد طاقت رسول خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- مورد تحسین و تقدیر پروردگارش قرار گرفته و گاهی بطور صریح و گاهی بطور لطیف، آن وجود مبارک از فعالیت مشقت بار و شکننده در راه دعوت به دین خدا  نهی شده است و خدای سبحان اعلام فرموده است که او مؤظف و مجبور به تحمل آن هم سختی و مشقت در امر هدایت انسانهائی که قابل هدایت نیستند،نمی باشد و وظیفه او تذکر یعنی نوعی آموزش است و به بیشتر از آن مؤظف نیست .مثل آیات ذیل:

سرانجام اینکه عمل نکردن پیامبرخدا-صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- به رسالت خدای سبحان یا اندک سستی و نشان دادن عدم تمایل به انجام رسالت در رفتارهای آن وجود مبارک کاملاً دور از ذهن است. پس بنابراین این نوع کلام و با لحن ظاهراً عتاب آمیز بطور قطع علت بسیار مهم دیگری باید داشت باشد.

ما قبلاً و در بعضی از مقالات مربوط به موضوع اجتماع «غدیرخم» و رویداد عظیم «اکمال دین خدا » و «اتمام نعمت خدای سبحان» برای انسان ها با نصب امام امیر المؤمنین علی -علیه السلام- به مقام خلافت (جانشینی) رسول خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- متذکر شدیم که رسول خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- چند روز قبل از رویداد غدیر در شهر مکه و مسجد الحرام «حج خانه خدا» و در «مواقف کریمه» و «مشاهدشریفه» و در اجتماعات عظیم تشکیل یافته از زائران خانه خدا حضور داشت و در آن اماکن فرصت های مناسبی برای آموزش معارف دین خدا در اختیار او بود. کما اینکه در همان فرصت ها آموزش هایی هم برای پیروان دین خدا و عموم انسان ها انجام گرفت، اما باید توجه کرد به اینکه تبلیغ رسالت خاص مورد نظر در وسط بیابان و در حال سفر و برگشت از سفر حج بعد از پایان مراسم چه حکمتی داشت؟

مراسم تبلیغ رسالت خاص موردنظر در بیابان و کنار جاده بین مکه معظمه و مدینه منوره سه روز طول کشید و پیامبر خدا -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- عده ای را فرستاد برای ابلاغ پیام او به گروه هایی که قبلاً رفته اند و از آن مکان گذشته اند تا اینکه برگردند و در اجتماعی بسیار ضروری حضور یابند و همچنین صبر کردند که گروه های دیگری از زائران خانه خود که بعد از آن ها حرکت کرده اند، به آن مکان برسند و به جمع آن ها به پیوندند!

پس لازم بود آن رسالت دارای عظمت خاص و اهمیت فوق عادی باشد، و از توجه دقیق به آیه کریمه موردنظر یعنی «آیه تبلیغ» هم، همین موضوع ظاهر می شود، به طوری که در ظواهر آن هم به آن اهمیت خاص اشاره ای شده و تصریحی شده به اینکه انجام نیافتن آن رسالت معادل انجام نیافتن تمام رسالت -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- است یعنی رسالتی معادل تمام رسالت آن حضرت.

ما قبلاً و در همان مقالات موردنظر عرض کردیم که اهمیت آن رسالت خاص ایجاب می کرد که جداگانه و به طور مستقل مورد توجهات قرار بگیرد.

اهمیت و عظمت آن موضوع معادل اهمیت و عظمت موضوع رسالت پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت، بلکه عظمت موضوع نبوت خاصه یعنی نبوت پیامبر خاتم حضرت محمد -صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- بود، به جهت اینکه امامت و رهبری آسمانی امام امیرالمؤمنین علی -علیه السلام- محدوده زمانی نداشت، بلکه آن نوع رهبری و هدایت چه از طرف آن وجود قدسی و چه از طرف جانشینان آن حضرت یعنی «امامان اهل البیت» -علیهم السلام- جهانی و برای همه زمان ها بود.

جریان نزول «آیه تبلیغ» یعنی آیه کریمه:

«يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ »﴿ المائده/آیه۶۷﴾ و مراسمی که در ارتباط با آن انجام گرفت و بیعتی که برای امامت امیرالمؤمنین علی -علیه السلام- و خلافت آن حضرت از رسول الله -صَلَوَاتُ ٱللَّهِ وَسَلَامُهُ عَلَیْهِمَا وَآلِهِمَا- تحق یافت، مشتمل بر آموزشی برای پیروان دین خدا و همه عالمیان بود و آن اینکه انسان ها در همه زمان ها احتیاج به یک «معلم آسمانی» دارند و مدیریت مطلوب و کامل جوامع انسانی فقط از طریق یک شخصیت قدسی و معلم آسمانی امکان پذیر است و آن معلم آسمانی یا مقام «نبوت» را خواهد داشت و یا مقام «رسالت» و یا مقام «امامت» و گاهی هر سه مقام آسمانی در وجود یک شخصیت قدسی برقرار خواهد بود مثل بعضی از پیامبران صاحب شریعت که مشهورترین آن ها حضرت ابراهیم -علیه السلام- بود و شخصیت عظیم تر قدسی وجود مبارک پیامبر خاتم حضرت محمد (صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ) که صاحب هر سه مقام آسمانی بود.

قابل تذکر و توجه است که «تبلیغ رسالت خدای سبحان» با بیان عادی و متعارف یک موضع برای عده ای از انسان ها تحقق نمی یابد، یعنی مراد از تبلیغ رسالت، گفتن موضوع حتی به طور مکرر و اعلام آن به صورت یک خطابه نیست و حتی مراد از آن «ابلاغ مبین» یعنی رساندن مطلب به عده ای به طور آشکار و روشن هم نیست، بلکه مراد از آن ابلاغ آشکار به نحوی است که به اطلاع عموم انسان ها برسد چه در زمان معین و چه زمان های دیگر، به طوری که موضوع قابل انکار نباشد و اهل تعقل و فهم و درک در وقوع آن تردیدی پیدا نکنند، فلذا لازمه تبلیغ موضوع مورد بحث و رسالت موردنظر مذکور  در آیه کریمه، نزول وحی خدای سبحان در آن موقعیت زمانی و در آن مکان با آن مراسمی بود که وجود مبارک رسول خدا –صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- انجام داد.

بعد از «تبلیغ موضوع رسالت خاص» از طرف رسول خدا –صَلِّیَ ٱللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ- آیه کریمه دیگری از کتاب آسمانی نازل شد و خدای سبحان فرمود:

«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»﴿ المائده/آیه۳﴾ یعنی: امروز کسانی که کافر شدند، از نابودی دین شما مأیوس گشتند، پس از [کارشکنی و مخالفت] آن ها نترسید، بلکه از من [خدا] بترسید، امروز دین شما را برای شما کامل کردم و نعمت خودم را برای شما به درجه متعالی و کامل رساندم و اسلام را برای شما [به عنوان دین و آیین زندگی] پسندیدم.

در هر دو آیه کریمه یعنی «آیه تبلیغ» و آیه «اکمال دین و اتمام نعمت» نکات بسیار دقیق و لطیف تفسیری وجود دارد و ما به خواست خداوند در مقاله بعدی به ذکر و توضیح بعضی از آن ها خواهیم پرداخت. ان شاء الله تعالی.

الیاس کلانتری

۱۴۰۴/۰۴/۰۵