روش صحیح حفظ قرآن کریم (۱۲)

برای این مرحله از حفظ، سوره های: زخرف، دخان، جاثیه، احقاف و محمد(ص) تعیین شده است:

هفته اول: از ابتدای سوره ی زخرف تا ایه ی۳۰، روزی ۵ ایه حفظ شود.

هفته دوم: از ایه ی۳۱ تا ایه ی۶۰ روزی ۵ ایه،

هفته سوم: از ایه ی۶۱ تا آخر سوره،

هفته چهارم: از سوره ی دخان، روزی۱۰ ایه حفظ شود، سوره دخان در مجموع ۵۹ آیه دارد و آیات آن کوتاه است و حفظ آ ن آسانتر از سوره ی زخرف و سوره های بعدی است؛ از این رو روزی۱۰ایه برای هفته ی چهارم تعیین شد و بطوری که در مراحل قبلی ذکر شد، لازم است واحد حفظ در این برنامه؛ یعنی ۵ ایه در هر زمان، در هر روز رعایت شود و۱۰ آیه تعیین شده در دو زمان جدا گانه و هر زمان ۵ ایه حفظ شود.

هفته پنجم: سوره ی جاثیه تا آخر ـ که ۳۷ آ یه دارد ـ در نظر گرفته شده است.می توان در یکی از روزهای هفته دو واحد حفظ در نظر گرفت و یا در روز جمعه ۷ آیه آخر سوره در برنامه حفظ قرار گیرد و حفظ سوره در آخرین روز پایان پذیرد.

هفته ششم: برای این هفته سوره احقاف ـ که ۳۸ ایه است ـ تعیین شده است. آیات سوره بزرگتر از سوره های قبلی است و حفظ آن اندکی دشوارتر از سوره های گذشته می باشد، در این گونه موارد می توان وقت کمتری را به تکرار ایات حفظ شده در مراحل قبلی اختصاص داد و تکرار را به هفته های دیگر موکول کرد. بعنوان مثال برنامه ی حفظ هفته های اول و دوم و سوم در این مرحله سبک تر از هفته های دیگر است و می شود در این سه هفته، سوره های حفظ شده ی قبلی، بیشتر مورد تکرار قرار گیرد. توضیح مذکور در برنامه ی هفته پنجم هم باید مورد توجه قرار گیرد.

هفته هفتم: برای این هفته، سوره ی محمد (ص) تعیین شده ـ که دارای ۳۸ آیه ـ است. لازم است توضیحات ذکر شده ی در برنامه ی هفته های پنجم و ششم مورد توجه قرار بگیرد و بکار بسته شود. با حفظ این سوره، برنامه حفظ این مرحله به پایان می رسد.

برنامه تکرار سوره های قبلی

تکرار سوره های قبلی از این مرحله به بعد با روش منظم تری باید عملی شود؛ یعنی علاوه بر توضیحات ذکر شده در شماره های قبلی، توضیح دیگری در این مرحله اضافه می کنیم وبرنامه تکرار را بصورت دقیق تر و آسان تر و با نظم بیشتری پی می گیریم.

تا این مرحله بیش از ۱۲جزء از ایات قرآن در برنامه حفظ قرار گرفته است. و کسانی که مطابق برنامه تعیین شده کار کرده اند تا اینجا موفق به حفظ این مقدار از قرآن شده اند، غیر از کسانی که علاوه بر بکار بستن برنامه عادی تعیین شده، موفق به حفظ سوره های دیگری نیز شده اند که در برنامه های فوق العاده تعیین شده بود. اکنون می توان برنامه تکرار سوره های حفظ شده را بصورت زیر تنظیم کرد. سوره هایی که مدتی از زمان حفظ آنها گذشته، هر هفته دو جزء را تکرار کنیم، یعنی هر سه روز یک جزء، غیر از روزهای جمعه که قبلاً در مورد آن توضیح دادیم؛ اما درمورد تکرار سوره هایی که زمان زیادی از حفظ آنه نگذشته است، لازم است برنامه تکرار مطابق توضیحات و تذکرات قبلی انجام بگیرد، یعنی سوره های تعیین شده در هر مرحله در دفعات زیادی تکرار شود تا ایات بصورت ملکه ذهنی در اید و سوره های مراحل قبلی با فاصله کمتر، یعنی سوره هایی که زمان کمی از حفظ آنها گذشته، بیشتر از سایر سوره ها تکرار شود.

برنامه حفظ فوق العاده

در برنامه فوق العاده، دو سوره ی طلاق و تحریم تعیین شده است. کسانی که برنامه فوق العاده را مطابق آنچه تاکنون تعیین شده بود، بکار بسته باشند در انتهای این مرحله، موفق به حفظ پانزده جزء از قرآن شده اند.

توجهی به روابط بین ایات

در شماره های قبلی از روابط بین ایات قرآن و معانی حاصل از این روابط مواردی بعنوان نمونه ذکر شد و اشاره شد که کشف این نوع معانی از حفظ قرآن نشأت می گیرد و حال نمونه ی دیگری را بطور فشرده ذکر می کنیم. جریان رسیدن حضرت موسی(ع) به نبوت و رسالت و نزول وحی، در سوره هایی از قرآن کریم ذکر شده است، از جمله بعضی از سوره هایی که در برنامه حفظ قرار داشت. مثل سوره های طه، شعرا، نمل و قصص. اولین مرحله از وحی پروردگار عالمیان به آن حضرت در سوره های ذکر شده نقل شده، اما بصورت هایی متفاوت با یکدیگر. اولین مرحله از وحی در سوره های مذکور بصورت ذیل ذکر شده است:

روش صحیح حفظ قرآن کریم (11)
بخوانید

در سوره طه در این زمینه می فرماید:

«فلمّا أتاها نودی یا موسی. إنّی أنا ربّک فاخلع نَعلَیکَ إنّکَ بِالوادِ المُقَدّس طوی. و أنا اختَرتُک فاستمع لما یوحی. إنّنی أنا اللّه لا إله إلاّ أنا فاعبدنی و أقِم الصّلاة لذکری. إنّ السّاعة آتیة أکاد اُخفیها لتُجزی کلُّ نفس بما تسعی. فلا یصُدّنَکَ عنها مَن لا یؤمن بها و اتّبع هواهُ فتردی…»

«فلما جاءها نُودی أن بورک من فی النّار و مَن حولها و سبحان اللّه ربّ العالمین. یا موسی إنّه أنا اللّه العزیز الحکیم…»

در این زمینه، در سوره قصص می فرماید:

«فلمّا أتاها نُودی مِن شاطیء الوادِ الایمن فی البقعة المبارکة من الشجرة أن یا موسی إنّی أنا اللّه رب العالمین…»

بطوری که ملاحظه می شود، درسوره طه به موضوعات متعددی اشاره شده است از جمله:

۱. ربوبیت خداوند،

۲. آنجا (محل نزول وحی) مکان مقدسی است،

۳. موضوع بعثت حضرت موسی(ع) و نزول وحی خداوند به او،

۴. موضوع توحید و انحصار الوهیت در او،

۵. قطعی بودن آمدن قیامت،

۶. اقامه نماز،

۷. حکمت مخفی نگاهداشتن زمان قیامت،

۸. تذکر یکی از عومل باز دارنده از توجه به قیامت و آثار و نتایج بی اعتنایی به آن.

در سوره نمل ذکری از پروردگار عالم وتوحید وتسبیح به میان آمده واشاره ای به دو صفت او شده است.

و در سوره قصص هم ذکری از اللّه وربوبیت شده است.

در بررسی ایات این سوره آشکار می شود که تفاوتهایی در ایات درموضوع مورد بحث وجود دارد. اول این سؤال مطرح می شود که ایا وحی پروردگار به حضرت موسی(ع) مطابق با کدامیک از ایات این سه سوره بوده است. بعنوان مثال ایا خداوند به حضرت موسی فرمود:

«إنّنی أنا اللّه لا إله إلاّ أنا…» (سوره ی طه، ایه ی۱۴)

یا اینکه فرمود:

«یا موسی إنه أنا اللّه العزیز الحکیم» (سوره ی نمل، ایه ی ۹)

ویا اینکه فرمود:

«إنّی أنا اللّه ربّ العالمین» (سوره ی قصص، ایه ی۳۰)

در جواب می شود گفت: که خداوند مطالب متفاوت با یکدیگر را به حضرت موسی(ع) وحی فرمود، ولی در مقام وحی قرآن مجید به پیامبر اکرم(ص) در هرسوره ای متناسب با موقعیت سوره، بخشی از وحی مورد نظر را ذکر فرموده است و احتمال دارد: وحی پروردگار به حضرت موسی(ع) مشتمل بر مطالب دیگری غیر از آنچه در ایات قرآن ذکر شده هم بوده است وخداوند فقط قسمتی را که در جهت اهدافی که در ایات قرآن مورد نظر بوده، آورده است.

در این زمینه به یکی از ایات قرآن اشاره ای می کنیم، خداوند می فرماید:

«نتلوا علیک من نبإ موسی و فرعون بالحق لقوم یؤمنون». (سوره ی قصص، ایه ی۳)

در این ایه «مِن» برای تبعیض است ومنظور این است که بخشی از داستان و حوادث مربوط به حضرت موسی(ع) و فرعون برای پیروان قرآن خوانده می شود، نه همه ی آن! یعنی خداوند عالم در جهت آموزش مسلمانان روش خاصی را بکار می برد که جهتی از آن روش، مشتمل بر استفاده از داستان است. و در این روش آموزشی بخشهایی از داستان که به حصول غرض مورد نظر کمک می کند، انتخاب می شود و بیان تمامی قسمتهای یک داستان مورد نظر نیست.

طبق این توضیح، تفاوت ایات سوره طه با ایات سوره های نمل و قصص روشن می شود. بطوری که قبلاً ذکر شد در سوره طه مطالب متعددی از اولین مرحله وحی خداوند به حضرت موسی(ع) ذکر شده که در سوره های دیگر چنین مطالبی بیان نشده است. بعنوان مثال در سوره طه توجه خاصی به موضوع قیامت معطوف شده از جمله:

۱. «منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تارة أخری»

۲. «… إنّما تقضی هذه الحیاة الدنیا»

۳. «إنّه من یات ربَّهُ مُجرماً فإنّ له جهنّم لا یموت فیها و لا یحیی. و من یاته مؤمناً قد عمل الصالحات فاولئک لهم الدرجات العلی».

البته ایات مربوط به قیامت و بهشت و جهنم در سوره طه زیادتر از موارد ذکر شده است و ما فقط خواستیم بعضی از موارد مربوط به داستان حضرت موسی و فرعون را مورد استفاده قرار دهیم که در سوره های دیگر در این زمینه بحثی از قیامت به میان نیامده است. این بحث بخواست خداوند در شماره های بعدی ادامه خواهد یافت.

ادامه دارد…

پدید آورنده : الیاس کلانتری ، نشریه بشارت شماره ۴۱، صفحه ۶۲

دکمه بازگشت به بالا
بستن