روش صحیح حفظ قرآن کریم (۲۶)

تا این مرحله برنامه حفظ قرآن به آیه ۲۵ از سوره توبه رسیده و سوره های طولانی در این مرحله بخواست خداوند به پایان خواهد رسید،و بخش تعیین شده برای این مرحله آخرین قسمت سنگین برنامه خواهد بود،و بعد از توفیق حفظ سوره توبه،حفظ سوره ای باقی مانده تا آخرین بخش از برنامه و اتمام حفظ تمام قرآن با سهولتی همراه خواهد بود.

برای این مرحله حفظ بقیه سوره توبه و ۲۰ آیه از سوره یونس تعیین می شود.

هفته اول:از آیه ۲۶ سوره تا آیه ۴۰،می شود هر ۵ آیه در این قسمت را در دو روز حفظ کرد،و اگر توفیق حفظ ۵ آیه در یک روز برای بعضی ها حاصل شد روز دوم به تقویت و تثبیت آیات حفظ شده اختصاص یابد.

هفته دوم:از آیه ۴۱ ت ۶۰.هفته سوم:از آیه ۶۱ تا ۸۰.هفته چهارم:از آیه ۸۱ تا ۱۰۰.هفته پنجم:از آیه ۱۰۱ تا ۱۱۵.هفته ششم:از آیه ۱۱۶ تا ۱۲۹(آخر سوره).هفته هفتم:از اول سوره یونس تا آیه ۲۰

تلاوت سوره های حفظ شده

لازم است در تلاوت سوره های حفظ شده دقت بیشتری انجام گیرد.و تناسبی در بین دو قسمت یعنی نصف دوم قرآن (از سوره کهف تا آخر) و بخش اول یعنی سوره های بزرگ تا آخر سوره توبه در نظر گرفته شود.به طوری که وقت بیشتری صرف تلاوت و تکرار سوره های بزرگ شود،چون زمان زیادی از حفظ آنها سپری نشده و جهت تثبیت آن سوره ها در ذهن نیاز به تلاوت بیشتری وجود دارد، اما نصف دوم یعنی از سوره کهف تا آخر،در دفعات بیشتری مورد تلاوت و تکرار قرار گرفته است.

دیگر اینکه قسمت اول تشکیل یافته از سوره های بزرگ و همچنین آیات این سوره ها غالباً از آیات سوره ای دیگر طولانی تر است،بنابراین به تمرین و توجه بیشتری در مورد آنها نیاز است.

به طوری که قبلاً ذکر شد،می شود آیات این سوره ها را به بخش های۵۰ تائی تقسیم کرد و هر روز دو بخش ۵۰ آیه ای را تلاوت کرد.با این حساب سوره بقره در ۳ روز و سوره آل عمران در دو روز و سوره نساء در دو روز و به همین ترتیب به طور تقریبی بقیه سوره ها را تلاوت کرد.

در این مرحله ۲۵ آیه اول سوره توبه که در برنامه مرحله قبلی حفظ شده و آیات بعدی که در برنامه این مرحله قرار دارد،باید بیشتر مورد تلاوت قرار بگیرد تا در ذهن تثبیت شوند.

تلاوت سوره های بخش دوم (یعنی سوره کهف تا آخر) حداقل هفته ای یک یا دو جزء ادامه یابد، و بهتر است جهت ایجاد تنوع در بین قسمت های مختلف سوره های بزرگ یک یا چند تا از سوره هایی این قسمت به خصوص سوره های کوچک انجام گیرد.

توجهی به روابط آیات

در دو مقاله گذشته در این قسمت بحثی در مورد موضوع «استغفار» مطرح شد و معنای حقیقی این کلمه در قرآن و کاربردهای متعدد آن از ناحیه تدبر در آیات و توجه به روابط بین آنها روشن شد.و وعده داده شد که بحثی در مورد کلمه «توبه» مطرح شود، چون به موضوع استغفار و همچنین به موضوع عصمت پیامبران ارتباط دارد و با این بحث موضوع مطرح شده چه در مورد استغفار و چه در مورد عصمت پیامبران کامل می شود.

موضوع توبه هم مثل موضوع استغفار در عرف فرهنگ مؤمنان معنائی پیدا کرده که گاهی دارای نوعی ابهام می باشد.و این ابهام از ناحیه عدم توجه دقیق و تدبر در آیات قرآن حاصل شده،و لازم است از طریق توجه به روابط بین آیات،این ابهام برطرف شود.این موضوع همانطور که اشاره شد با موضوع عصمت پیامبران(ع) هم ارتباط پیدا کرده است.و آن اینکه اگر پیامبران خدا(ص) معصوم از گناه و اشتباه می باشند پس توبه آنها چه معنائی خواهد داشت؟!

لازم به ذکر است که توبه در این دیدگاه به معنای بازگشت از گناه تلقی شده و با این وصف این مشکل بوجود آمده است! در حالی که معنای قرآنی کلمه این نیست! حال این کلمه را با روشی که اشاره شد و قبلاً هم در این مباحث بکار بسته شده، مورد بررسی قرار می دهیم:

در قرآن مجید گاهی کلمه توبه در کنار موضوع گناهان ذکر شده است،

به عنوان نمونه:

۱.«فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فان اللّه یتوب علیه ان اللّه غفور رحیم؛پس هر که بعد از ستم کردنش توبه کند و به صلاح آید،خداوند توبه او را می پذیرد،و خداوند توانا و حکیم است».(سوره مائده،آیه ۳۹)

۲.«و اذا جاءک الذین یؤمنون بآیاتنا فقل سلام علیکم کتب ربکم علی نفسه الرحمة انه من عمل منکم سوءاً بجهالة تاب من بعده و اصلح فانه غفور رحیم؛ و چون کسانی که به آیات ما ایمان دارند،نزد تو آیند،بگو:سلام بر شما، پروردگارتان رحمت را بر خود مقرّر کرده که هر کس از شما به نادانی کار بد می کند و آن گاه به توبه و صلاح آید؛پس وی آمرزنده مهربان است ».(سوره انعام،آیه ۵۴)

۳.«و الذین عملوا السیئات ثم تابوا من بعدها و آمنوا ان ربک من بعدها لغفور رحیم؛ و کسانی که مرتکب گناهان شدند،آنگاه توبه کردند و ایمان آوردند،قطعاً پروردگار تو پس از آن آمرزنده مهربان خواهد بود».(سوره اعراف،آیه ۱۵۳)

در این موارد طبعاً توبه به معنای بازگشت از گناه خواهد بود.اما در آیات دیگری در قرآن مجید موضوع توبه بدون ارتباط با موضوع گناه مطرح شده است. (این مبحث ادامه دارد)

پدید آورنده : الیاس کلانتری ، نشریه بشارت شماره ۵۹، صفحه ۶۲