۱۲۷-برای لذت بردن بیشتر از نماز و خواندن قرآن چه کاری باید کرد؟!

IMAGE635759673712331899

بخش اول

سؤال: چگونه لذت بردن از نماز و قرآن خواندن را در وجود خود زیاد کنیم و با میل و رغبت نماز بخوانیم؟!

پاسخ: رسیدن به این مقصود احتیاج به آموزش، و رفتاری دارد و ما به این آموزش و رفتار مبتنی بر آن در دو قسمت جدا از هم اشاره ای می کنیم به نحوی که استقلال هر دو عمل یعنی «نماز» و خواندن «قرآن» رعایت شود. و همچنین بحث مربوط به نماز هم در دو قسمت آموزشی و رفتاری خواهیم آورد.

پس ابتداء در مورد خواندن نماز با میل و رغبت به توضیح فشرده ای می پردازیم.

نماز در آموزش های دینی جایگاه بسیار رفیعی دارد و دارای جلالت و شکوه بی نظیری است. این عبادت از مشترکات ادیان- شریعت های- آسمانی است و همه پیامبران خدا، انسان ها را با رفتار و کلام خود به سوی آن دعوت کرده اند.

از طریق نماز انسان به قدرت و رحمت بی پایان پروردگار عالمیان ارتباط پیدا می کند و قدرت ناچیز وجود خود را به آن قدرت بی پایان متصل می کند. نماز عامل حیات حقیقی در وجود انسان ها است و بدون آن، حیات انسانی از بین خواهد رفت و در آن صورت انسان فقط حیات جانداری خواهد داشت و امکان صعود از عالم دنیا و ورود به بهشت و زندگی در آن جا برای او فراهم نخواهد شد.

در مورد دو نوع حیات یعنی «حیات جانداری» و «حیات انسانی» و در نتیجه داشتن دو نوع قلب و دو نوع چشم و گوش در یکی از سؤالات قبلی (شماره ۷۳) تحت عنوان: حکمت خواندن نماز و دعا و قرآن چیست؟! بحثی آوردیم لذا توصیه می کنیم به پاسخ آن سؤال مراجعه بفرمائید. و به خواست خداوند بعداً در مقاله ای به بحث تفصیلی در مورد آن می پردازیم و اما در این جا به اصل موضوع، در حدّ روشن شدن جواب سؤال مورد بحث اشاره ای می کنیم:

در آیات قرآن مجید دو نوع حیات برای انسان ها معرفی شده است، یکی حیات جانداری که انسان در اصل آن نوع حیات با جانداران مشترک است، و البته تفاوت هائی هم در بعضی از جهات آن نوع حیات با دیگر جانداران دارد.

دیگری حیات انسانی است که سایر جانداران فاقد آن نوع حیات هستند. حیات حقیقی انسان همان حیات مورد نظر یعنی حیات انسانی است که صورت کامل آن با ابعاد مختلفش در جهان آخرت تحقق خواهد یافت. در اصل باید حیات جانداری زمینه تحقق حیات انسانی را فراهم کند و در غیر این صورت انسان امکان صعود به عالم فوق ماده و ورود به بهشت را پیدا نخواهد کرد.

عامل حیات انسانی، «ذکر الله» است. جواب سؤال ۷۳ نوشته شد: در صورت عدم ارتباط لازم با خداوند و قطع ارتباط از این نوع، انسان حیات حقیقی خود را از دست خواهد داد، و قلب انسانی او خواهد مرد و آن چه باقی خواهد ماند حیات جانداری است نه حیات انسانی، همان حیاتی که سایر جانداران هم دارند. این همه خشونت ها و تبهکاری ها و جنایت ها که از بعضی انسان ها ظاهر می شود، از آثار مرگ قلب انسانی است و إلا انسان ها به طور فطری موجودی رئوف و مهربان و نوع دوست و دارای زمینه های مساعد برای کمالات روحی و فضائل اخلاقی آفریده شده اند. حداقل نیاز روح انسان در جهت ارتباط با خداوند، جهت ادامه حیات روحی انسانی و جلوگیری از مرگ آن، با نمازهای واجب است تأمین می شود.

حاصل بحث این که بدون نماز امکان زندگی حقیقی انسانی و ورود به بهشت امکان پذیر نیست. در قرآن مجید موضوع نماز با جلالت و اهمیت بسیار زیادی مطرح شده است. و در رفتارها و سخنان وجود مبارک رسول خدا (ص) و ائمّه اهل بیت (ع) آموزش های فراوانی در این زمینه آمده است.

در این زمینه بخشی از پاسخ سؤال شماره ۷۳ را عیناً می آوریم:

«در تکمیل این بحث و مدلل ساختن آن به ذکر تعدادی از آیات قرآن و کلامی از امیرالمؤمنین علی (ع) می پردازیم:

۱-«یَا أَیُّهَا ﭐلَّذِینَ ءَامَنُواْ ﭐسْتَعِینُواْ بِـﭑلصَّبْرِ وَﭐلصَّلَوٰةِ إِنَّ ﭐللَّهَ مَعَ ﭐلصَّابِرِینَ» (البقره/۱۵۳) در این آیه خداوند به مؤمنان دستور داده که از صبر و نماز استعانت بجویند. یعنی انسان به وسیله نماز، نیازهای خود را برطرف می کند، و قدرت ناچیز خود را به قدرت بی پایان خداوند متصل می کند.

۲ -«ﭐتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ ﭐلْکِتَابِ وَأَقِمِ ﭐلصَّلوٰةَ إِنَّ ﭐلصَّلوٰةَ تَنْهَىٰ عَنِ ﭐلْفَحْشَاءِ وَﭐلْمُنکَرِ وَلَذِکْرُ ﭐللَّهِ أَکْبَرُ وَﭐللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ» (العنکبوت/۴۵) در این آیه خداوند به پیامبرش دستور می دهد که وحی او را به انسان ها بخواند و آموزش دهد و نماز را بر پای دارد که نماز از کارهای زشت و ناپسند و خلافکاری ها جلوگیری می کند.

در این آیه نماز عامل جلوگیری از خلاف کاری ها و زشتی ها و جنایت ها معرفی شده. یعنی اگر نماز با شرایط صحیح آن، به جای آورده شود و محور نظام زندگی، در یک جامعه ارتباط با خداوند از طریق بر پای داشتن نماز باشد و آثار برتر آن که «ذکر الله» است در آن جامعه منتشر شود. یک نوع زندگی توأم با آسایش و آرامش و صلح و رفاه و انسان دوستی، در آن جا برقرار خواهد شد. و استعدادها و قوای روحی و امکانات زندگی انسان در مسیر رسیدن به خواسته ها و اهداف متعالی به کار خواهد رفت و نه در مسیر دزدی ها و غارت ها و اغتشاش ها و جنگ ها.

185-آیا نماز خواندن فقط بجهت یاد کردن از خداوند است؟!
بخوانید

جوامع انسانی در جهت جلوگیری از تبهکاری ها و دزدی ها و غارت ها و آدمکشی ها چه مقدار هزینه می کنند و چه مقدار خسارت می پردازند و موفق به این خواسته ها هم نمی شوند و ظلم و جنگ و جنایت ها هم روز به روز بیشتر می شود، حال اگر انسان ها و دانشمندان عهده دار آموزش انسان ها از طریق معرفی آثار و برکات نماز و انتشار فرآورده های علمی در این زمینه و اکتشاف جهات و ابعاد ناشناخته آن، فعالیت لازم را به کار ببندند قطعاً به نتایج مطلوب خواهند رسید.

۳-«فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُواْ ﭐلصَّلَوٰةَ وَﭐتَّبَعُواْ ﭐلشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّاً» (مریم /۵۹) در این آیه ضایع کردن نماز و پیروی از خواسته های نفسانی را عامل تباهی و فساد جامعه معرفی کرده است. البته ضایع کردن نماز به معنای ترک کامل آن نیست، بلکه بی اعتنائی و کم توجهی به آن است، یعنی حتی اگر در یک جامعه عده ای از مردم و یا تمام آن ها نماز بخوانند منتهی با بی اعتنائی و عدم توجه به موقعیت و جلالت آن، باز هم مسیر آن جامعه به فساد و تباهی منجر خواهد شد، تا چه رسد به ترک نماز!

۴- امیر المؤمنین علی (ع) در یکی از خطبه های خود در مورد نماز می فرماید:

«تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها و استکثروا منها و تقرّبوا بها، فانّها کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتاً»(۱) یعنی عهده دار شوید امر نماز را و محافظت کنید بر آن، یعنی آن را در اول وقت تعیین شده به جای آورید و آن را زیاد بخوانید و از طریق نماز خود را به خداوند نزدیک کنید، به جهت این که «نماز در اوقات معینی بر مؤمنین مقرّر شده است». امام (ع) در این قسمت از کلام نورانی خود قطعه ای از آیه ۱۰۳ سوره نساء را اقتباس فرموده است. و در ادامه کلام خود می فرماید:

الا تسمعون الی جواب اهل النّار حین سئلوا: «ما سلککم فی سقر؟ قالوا لم نک من المصلّین» یعنی آیا نمی شنوید جواب اهل جهنم را وقتی از آن ها سؤال می شود که چه چیزی شما را به جهنم کشانید؟ می گویند ما از نماز گزاران نبودیم.

در این قسمت از کلام هم امام (ع) ترک کردن نماز را عامل سقوط در آتش جهنم معرفی کرده، یعنی اشاره ای فرموده به آیاتی از قرآن در سوره مدثر- آیات ۴۲-۴۳ – که متضمّن این نکته است که اولین عامل سقوط در جهنم ترک نماز است.

باز امام (ع) در ادامه کلام خود فرمود:

«و انّها لتحتّ الذّنوب حتّ الورق و تطلقها اطلاق الرّبق و شبّهها رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) بالحمّة تکون علی باب الرّجل فهو یغتسل منها فی الیوم و الّلیلة خمس مرات…»

یعنی نماز گناهان را مانند برگ درختان در فصل پاییز، فرو می ریزد و بندهای آن ها را از گردن ها می گشاید و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نماز را به چشمه آب گرمی تشبیه فرموده است که بر در خانه انسان قرار دارد و او در هر شبانه روز پنج بار خود را در آن چشمه آب گرم می شوید! پس طبعاً هیچ آلودگی در بدن او باقی نخواهد ماند»(۲).

شما اگر می خواهید از نماز لذت زیادی ببرید و با میل و رغبت آن را بجا آورید، لازم است به سیره شریف رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) توجه کنید و جلالت نماز را در سخنان و رفتارهای آن بزرگواران دریافت کنید.

در سیره شریف امیرالمؤمنین علی (ع) نقل شده است که وقتی آن حضرت در حال نماز- ظاهراً نماز نافله فجر بود- ضربت خوردند، قبل از هر کاری توجه خود را به موضوع نماز صبح معطوف کرد و به فرزندشان امام حسن مجتبی (ع) فرمود که نماز جماعت را اقامه کنند. یعنی در همان حال که ضربت شمشیر کشنده بر سر مبارک آن حضرت خورد، قبل از هر رفتاری او به اقامه نماز در اول وقت سفارش فرمود.

شما از نماز ظهر عاشورای حضرت امام حسین (ع) یاد کنید که چگونه در مقابل رگبار تیرهای سپاه دشمن نماز را به جماعت برگزار کردند و عده ای از اصحاب آن حضرت، مقابل او ایستادند و در مقابل تیرها با بدن های خود سپری به وجود آوردند تا آن نماز برقرار شود.

این بحث در حدّ اشاره ای به آموزش های مربوط به موقعیت نماز و شکوه و جلال آن بود که در بخش اول پاسخ سؤال مورد بحث ذکر شد، جهت رفتاریِ مربوط به این سؤال را بخواست خداوند در بخش دوم ذکر خواهیم کرد.

الیاس کلانتری

۹۴/۷/۸

پاورقی ها:

۱-نهج البلاغه، خطبه ۱۹۹، «تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها…»

۲-نقل از پاسخ سؤال ۷۳ تحت عنوان حکمت خواندن نماز و دعا و قرآن چیست؟!

 

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن