کلام ایام – ۷۱، یادی از شکوه ماه رمضان

 

اس-ام-اس-رمضانیادی از شکوه ماه رمضان

بخش دوم

در ادامه دعای «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ» بعد از ثنا و مدح پروردگار عالمیان اشاره ای شده به عظمت و کرامت و شرافت ماه رمضان و فضیلت آن بر سایر ماه ها و موضوع روزه و نزول قرآن در آن ماه و اوصافی از قرآن مجید و موقعیت شب قدر، که در حقیقت همه این مباحث به منزله ایجاد زمینه ای است در روح انسان برای یک دعا بسیار مهم در دو قسمت و یا دو تا دعا و درخواست متصل به هم، و آن عظیم ترین درخواست بنده از خدا است و آن اینکه می فرماید:

«فَيَا ذَا الْمَنِّ وَ لاَ يُمَنُّ عَلَيْكَ مُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ– فِيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ وَ أَدْخِلْنِي الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏» یعنی: ای آنکه بر همه منت داری و کسی بر تو منت ندارد، بر من منت گزار با نجاتم از آتش جهنم و مرا در بهشت وارد کن با رحمت خودت ای مهربانترین مهربانان.

منت از مَنّ به معنی احسان و کرم است و منت خداوند یعنی اعطاء نعمت عظیم از جانب او به بندگان. بنده در این دعا از پروردگارش درخواست نعمت عظیمی دارد و آن نجات از آتش جهنم است و ورود در بهشت. و متذکر می شود که خداوند بر همگان منت دارد، اما هیچ موجودی بر او منتی ندارد.

در این دعای شریف به عمومیت انعام پروردگار عالم هم اشاره شده یعنی الطاف او بطور مستمر بر بندگان جریان دارد و دعا کننده با این دعا به این نکته توجه می کند که پروردگار عالمیان در هر زمانی به بندگانش نظر رحمت دارد و انسان ها بطور مستمر مشمول نعمت های او قرار می گیرند و از او می خواهد که او را هم مشمول رحمت و نعمت خودش قرار بدهد.

نجات از آتش جهنم و داخل شدن در بهشت نعمتی است که ارزش آن با هیچ ترازوئی قابل سنجش نیست و عظمت این نعمت یا این دو نعمت فوق حدّ قدرت ادراکی انسان ها است.

در دعای مشهور عرفه که از وجود مبارک حضرت امام حسین- علیه السلام- نقل شده آمده است:

«اَسْئَلُکَ اَللّهُمَّ حاجَتِىَ الَّتى اِنْ اَعْطَیْتَنیها لَمْ یَضُرَّنى ما مَنَعْتَنى وَاِنْ مَنَعْتَنیها لَمْ یَنْفَعْنى ما اَعْطَیْتَنى اَسْئَلُکَ فَکاکَ رَقَبَتى مِنَ النّارِ»(۱) یعنی پروردگارا از تو درخواستی دارم که اگر آن را به من عطا کنی، در مقابل از هر چیز دیگری محرومم کنی، زیان نمی کنم و اگر آن درخواستم را به من عطا نکنی در مقابل هر چیز دیگری را عطا کنی، نفعی به حال من نخواهد داشت. درخواست می کنم مرا از آتش جهنم نجاتم دهی!!!

قابل توجه است که امام حسین (علیه السلام) زینت بهشت محسوب می شود و طبق کلام نورانی جدّ بزرگوارش او یکی از سروران جوانان اهل بهشت است. بطوریکه جدّ بزرگوارش پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:

«حسن و حسین دو سرور جوانان اهل بهشت هستند». اما شگفت انگیز است که آن بزرگوار در این دعای طولانی و اواخر آن از خداوند چنین درخواستی دارد. و این به جهت عظمت خاص این نعمت است که فوق محاسبه و ارزیابی است و یا اینکه آن حضرت در مقام آموزش انسان ها در موضوع دعا، اهمیت خاص این نعمت را با این بیان متذکر می شود، و یا اینکه هر دو جهت مورد نظر می باشد.

کلام ایام - 103، اربعین و تعظیم جهانی از نهضت عاشورا
بخوانید

یعنی اگر بنا شود انسان بعد از انتقال از زندگی دنیوی، وارد جهنم شود، دیگر هیچ نعمتی برای او نفعی نخواهد داشت، و اگر او از آتش جهنم نجات یابد هیچ محرومیتی برای او زیانی نخواهد زد. انسان اگر زندگی دنیوی را با محرومیت ها و گرفتاری ها و درد و رنج ها سپری کند، اما در انتهای این زندگی و بعد از انتقال از عالم دنیا، وارد بهشت شود، آن محرومیت ها و درد و رنج های دنیوی در مقابل زندگی در بهشت و بهره مندی از نعمت های آن اهمیتی نخواهد داشت. و همچنین اگر انسان در عالم دنیا مطابق خواسته های نفسانی خود زندگی کند و هر آنچه را خواست در اختیار داشته باشد و از تمامی لذت های موجود در عالم دنیا بهره مند شود، اما بعد از رحلت از دنیا وارد آتش جهنم شود، تمامی زندگی دنیوی و تمتّعات آن کوچکترین ارزش و اهمیت را برای او نخواهد داشت.

اگر انسان ها به حقیقت بهشت و زندگی در آن، علم کاملی داشتند و همچنین به جهنم و آتش آن علم کاملی داشتند، تمام فکر و همّ دارائی ها و امکانات زندگی خود را جهت نجات از آتش و ورود به بهشت صرف می کردند. و اگر همه دنیا مال کسی بود حاضر می شد برای نجات از جهنم همه آن مال عظیم را «فدیه» بدهد. حتی برای یک دقیقه ورود و اقامت در آن.

تذکر این نکته در این دعای نورانی و موارد مشابه آن توجهات انسان ها را به عظمت خاص موضوع معطوف می کند. و تأثیرات اخلاقی مناسبی در انسان ها ایجاد می کند.

از این عبارت: «مُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ» در این دعای نورانی و موارد مشابه آن بر می آید که نجات از آتش جهنم متوقف بر غفران پروردگار و رحمت او نسبت به بنده است، یعنی رسیدن به این مقصود بدون درخواست مکرر بنده و بدون عنایات و الطاف پروردگار عالم امکان پذیر نیست. درست است که ایمان بنده و اعمال صالح او در حصول این نعمت عظیم نقشی دارد، اما این نعمت یعنی نجات از جهنم و ورود در بهشت از آن نوع نعمت هائی نیست که قبلاً برای انسان مثل رزق دنیوی او تقدیر شده باشد و سرانجام نصیب او شود. بلکه این نعمت با اعمال بنده و درخواست های مکرر او و پذیرش این درخواست ها از طرف خداوند، حاصل می شود.

توضیح اینکه علاوه بر ایمان بنده و اعمال صالح او الطاف و عنایات پروردگار عالمیان در رسیدن به این مقصد عظیم نقش اساسی خواهد داشت. و جریان رحمت خداوند هم به دعای بنده آن هم به صورت مستمر ارتباط خواهد داشت.

سرانجام اینکه ارزش نجات از آتش جهنم و ورود در بهشت معادل ایمان و اعمال صالح بنده نیست و بلکه تفضّلی از ناحیه رحمت پروردگار و دارائی و کرم بی پایان او است. البته جریان این نوع از رحمت او با دعا و درخواست مستمر بنده تحقّق می یابد.

الیاس کلانتری

۹۵/۴/۲۹

پاورقی:

۱-دعای عرفه امام حسین (علیه السلام)

 

 

 

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن