۲۱۱-چرا معجزات پیامبران قبلی همیشگی نبود؟!

سؤال:چرا با وجود اینکه حضرت موسی (علیه السلام) و پیامبران دیگر سختی ها و مشکلات زیادی را متحمل شدند، اما معجزه آن ها همیشگی و ابدی نبوده است.

پاسخ:معجزه عملی است که یک پیامبر جهت اثبات مقام نبوت و رسالت خود به انسان ها عرضه می کند، در کتاب آسمانی به آن عمل خارق العاده «آیت» گفته شده، یعنی عملی که نشانه خدائی بودن در آن آشکار باشد.

یعنی وقتی یک انسان مدعی مقام نبوت و رسالت شد و به انسان ها اعلام کرد که از طرف خداوند مأمور شده است که پیام های او را به اطلاع آن ها برساند، طبعاً برای اثبات این ادعا لازم است یک یا چند دلیل ارائه دهد. و آن دلیل عبارت است از یک کار خارق العاده که از نوع کارهای انسان ها نیست، بلکه جنبه خدائی دارد و نشانه ای از ارتباط خاص شخص مدعی نبوت و رسالت با خداوند در آن آشکار است.

همه پیامبران برای اثبات مقام نبوت و رسالت خود یک یا چند معجزه (آیت) برای انسان ها می آوردند. اما شریعت پیامبران بجز آخرین پیامبر خدا حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) برای زمان محدودی تعیین شده بود و بعد از سپری شدن آن زمان معین، خداوند پیامبر صاحب شریعت دیگری می فرستاد که نسبت به شریعت قبلی کاملتر بود. طبعاً در هر شریعتی مقداری از معارف و احکام و بطور کلی آموزش های شریعت های قبلی هم قرار داشت، چون تغییر و تحول شریعت ها در جهت تکمیل و گسترش بوده است و اساس آموزش ها و احکام در آن ها مشترک بوده است. پس وقتی یک پیامبر صاحب شریعت جدید مبعوث می شد، دیگر نیازی به معجزه پیامبر قبلی وجود نداشت، چون لازم بود انسان ها به پیامبر جدید ایمان بیاورند و معارف شریعت جدید را دریافت کنند، همان شریعتی که تصدیق کننده پیامبر قبلی و شریعت او و بشارت دهنده به پیامبر بعدی و شریعت او بود.

تا اینکه برنامه نبوت پیامبران به مقصد نهایی و عالیترین مرتبه از کمال رسید و آخرین شریعت آسمانی به عالم انسان ها عرضه شد. آن شریعت آخری همان صورت کامل آموزش های آسمانی را با خود داشت و تصدیق کننده پیامبران قبلی و آموزش های آن ها بود. طبعاً برای اثبات مقام نبوت و رسالت آخرین پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) احتیاج به معجزه و آیتی بود که موجب اثبات مقام آسمانی او باشد. و دیگر نیازی به برقراری معجزات قبلی و اثبات مقام پیامبران قبلی نبود. چون تنها این شریعت که صورت کامل آموزش های خداوند به انسان ها در آن قرار داشت، نیاز به اثبات دارد و اگر اعتبار آن برای انسان ها ثابت شد، مقام پیامبران قبلی و اعتبار شریعت های آن ها هم عملاً ثابت خواهد شد. یعنی انسان هایی که به شریعت آخری و آورنده آن یعنی پیامبر آخری ایمان آوردند، در آن صورت به همه پیامبران خدا و همه کتاب های آسمانی هم ایمان خواهند داشت. همچنانکه در آیات قرآن کریم در وصف پیروان حقیقی دین خدا یعنی متقین می فرماید:

«وَالَّذِينَ يؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يوقِنُونَ» (البقرة/۴) یعنی کسانیکه ایمان می آورند به آنچه بر تو نازل شده و آنچه قبل از تو نازل شده و به آخرت ایمان یقینی می آورند.

لازم به ذکر است که تفاوت بین شریعت های آسمانی مثل تفاوت آموزش ها در مراتب و مقاطع مختلف تحصیلی است و طبعاً آموزش های مقاطع بالاتر تحصیلی مثل آنچه در دانشگاه ها تدریس می شود، آموزش های مقاطع قبلی را رد نمی کند! و بلکه آن ها را تکمیل می کند.

با این توضیح روشن می شود که معجزه دائمی آخرین پیامبر خدا، برای اثبات مقام نبوت خود آن بزرگوار و همچنین پیامبران قبلی کفایت می کند البته آخرین پیامبر خدا یعنی حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) هم مثل بعضی از پیامبران چند آیت (معجزه) برای اثبات نبوت و رسالت خود به انسان ها عرضه کرد، که یکی از آن معجزات جنبه دائمی و جهانی داشت و بقیه برای زمان محدود حیات آن بزرگوار بود. یعنی از معجزات متعدد آن حضرت فقط یک مورد که همان کتاب آسمانی او یعنی «قرآن کریم» است، جنبه دائمی و همیشگی دارد و به برقراری معجزات دیگر نیازی نیست.

اما قابل تذکر است که جانشینان حقیقی پیامبر خاتم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) یعنی امامان معصوم علیهم السلام هم در صورت ضرورت و نیاز برای اثبات مقام امامت خود معجزاتی به انسان ها ارائه می کردند، و بطور کلی ادعای داشتن مقام آسمانی و ارتباط خاص با خداوند از این نوع و مأموریت از طرف او بطور کلی باید با ارائه معجزه ای همراه باشد، مگر در جایی که به لحاظ ایمان آوردن مردم به آن مقام آسمانی دیگر نیازی به ارائه مجدد معجزه نباشد.

الیاس کلانتری

۱۳۹۵/۱۱/۳۰