۱۸۰-ارتباط انسان ها با یکدیگر در عالم برزخ چگونه است؟!

20120426284سؤال: آیا اعضاء یک خانواده در عالم برزخ با هم ارتباط دارند؟ آیا همدیگر را می شناسند؟

پاسخ: در قرآن مجید به اصل حیات برزخی اشاره شده است و از بعضی آیات اجمالاً بر می آید که هم اهل بهشت و هم اهل جهنم حیات برزخی دارند. بطوریکه اهل بهشت در بهشت برزخی زندگی می کنند و اهل جهنم در جهنم برزخی قرار دارند. اما نحوه زندگی برزخی به صورت تفصیلی در قرآن بیان نشده است. و بطور کلی اسلوب خاص بکار رفته در قرآن این نوع بیان را اقتضاء می کند که مطالب به صورت اجمالی در آن ذکر شود.

اما احادیث متعددی در مورد حیات برزخی از ذوات مقدسه معصومین (علیهم السلام) نقل شده است. که طبق مدلول آن احادیث، اهل بهشت در زندگی برزخی با یکدیگر از جمله اعضاء خانواده خود، به نحوی ارتباط برقرار می کنند و بطور کلی انسان ها در عالم برزخ همدیگر را در شرایط خاصی می بینند و یکدیگر را می شناسند.

اما نحوه ارتباط انسان ها با یکدیگر به موقعیت ایمانی و اعمال و وضعیت روحی آن ها ارتباط دارد. بطوریکه انسان های بسیار متعالی مثل پیامبران خدا و امامان معصوم (سلام الله علیهم اجمعین) به محض انتقال از عالم دنیا به اعضاء خانواده خود و یا هر یک از آن ها که بخواهند ملحق می شوند و در بهشت برزخی کنار هم زندگی می کنند. بعنوان مثال: وقتی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در ساعات آخر عمر خود و در بستر بیماری بودند و دختر گرامی آن حضرت یعنی  حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در حالت حزن و اندوه نشسته بود. آن حضرت مطلبی را به صورت سرّی به او فرمود و با گفتن آن مطلب به صورت سری حضرت فاطمه (سلام الله علیها) به شدت گریه کرد و بعد از آن رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) مطلب دیگری باز به صورت سری به دختر گرامی خود فرمود که موجب تبسّم و آرامشی در او شد. حاضران از این تغییر حالت در حضرت فاطمه (سلام الله علیها) تعجب کردند و علت آن را جویا شدند، اما آن حضرت جوابی نداد و مطلب سری پدر بزرگوار خود را بیان نکرد، اما بعد از رحلت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در مقابل اصرار زیاد بعضی از اطرافیان، آن حضرت فرمود که در مرتبه اول پدرم به من فرمود که ساعتی دیگر از دنیا خواهد رفت! و شنیدن این خبر مرا به گریه انداخت، اما در مرتبه بعد فرمود: تو نخستین فرد از اهل بیت من هستی که به من ملحق خواهی شد. و این خبر مرا مسرور ساخت و فهمیدم که پس از مدت کوتاهی به پدرم ملحق خواهم شد.(۱)

امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در وقت دفن پیکر مقدس حضرت زهرا (سلام الله علیها) خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) عرض کرد:

«لقد استُرجِعَتْ الوَديعةُ، وأُخِذَتْ الرّهينَة، أمّا حُزنِي فَسَرْمَدْ، وَأمّا لَيلِي فَمُسَهّدْ، إلى أَنْ يختارَ اللهُ لي دارَك التي أنتَ بِها مُقيم، وَسَتُنَبِّئُكَ ابنتُكَ بِتَضَافُرِ أُمّتِكَ على هَضمِها، فَاحفِهَا السُّؤَالَ، واستَخبِرْهَا الحَالَ»(۲) یعنی ]ای رسول خدا[ امانت برگردانده شد و آن روح مقدس که چند روزی در گرو بدن بود، گرفته شد! پس از این اندوهم ابدی است و شبم با بیداری خواهد گذشت، تا آنگاه که خداوند متعالی همان جایگاه را که اکنون تو در آن اقامت نمموده ای برای من برگزیند. این پیامبر عزیز به زودی دخترت خبر اجتماع امت تو را برای از بین بردن حقوقش به تو خواهد داد، تا عمق مصائبی که به او وارد شده است، ]بیان شود[ از وی سؤال فرما و سرگذشتش را بپرس.

از این کلام امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) روشن می شود که هم حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به محض رحلت از دنیا به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) ملحق شد و در کنار آن بزرگوار در بهشت برزخی قرار گرفت. و هم خود امیرالمؤمنین (علیه السلام) روزی که از دنیا برود به آن بزرگوار ملحق خواهد شد و کنار آن دو بزرگوار به حیات خود در بهشت برزخی ادامه خواهد داد.

کلام ایام ـ 478، معارف دین توحیدی در سیره و کلام حضرت زینب کبری (سلام الله علیها)
بخوانید

در سیره شریف امام حسین (علیه السلام) نقل شده است که وقت خروج از مکه به طرف عراق برای کسانی از بستگان و دوستداران خود که می خواستند مانع حرکت آن حضرت به طرف عراق شوند خطابه ای خواند و در بخشی از آن فرمود:

«خُطَّ الْمَوْتُ عَلى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقَلادَهِ عَلى جیدِ الْفَتاهِ، وَ ما اَوْلَهَنی اِلى اَسْلافی اِشْتِیاقُ یَعْقُوبَ اِلى یُوسُفَ»(۳) در این خطبه امام (علیه السلام) تعبیر بسیار زیبایی از مرگ کرد و آن را به گردنبندی در روی سینه دختران تشبیه فرمود و اشتیاق خود را به حادثه ای که منتهی به شهادت او خواهد شد اعلام فرموده و اینکه او با رفتن خود از دنیا اسلاف (گذشتگان) خود یعنی جدّ بزرگوارش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) و پدرش امیرالمؤمنین و مادرش حضرت فاطمه و برادرش امام حسن مجتبی- سلام الله علیهم اجمعین- را دیدار خواهد کرد.

اما علاوه بر حجت های پروردگار عالم که موقعیت متعالی خاصی در بهشت برزخی و بهشت اخروی خواهند داشت، سایر انسان ها هم در حیات برزخی با یکدیگر و اعضاء خانواده خود در شرایط خاصی دیدار خواهند داشت. اما امکان دیدار اعضاء خانواده متناسب با موقعیت آن ها و قدرت روحی کسب شده در دنیا و ایمان و اعمال آن ها خواهد بود. مثل اینکه آن ها متناسب با موقعیت خود در عالم برزخ به دیدن افراد خانواده خود که در دنیا قرار دارند، موفق می شوند.

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود:

«مؤمن به دیدن اهل ]اعضاء خانواده خود می رود و آنچه را دوست داشتنی است می بیند و آنچه ناراحت کننده است، از او پوشانده می شود ]نمی بیند[ و کافر هم به دیدن اهل خود می رود و آنچه ناراحت کننده است می بیند و آنچه دوست داشتنی است از او پوشاندن می شود، و فرمود از آن ها ]یعنی آن هائی که از دنیا رفته اند[ کسانی هستند که هر جمعه به دیدن اهل خود می روند و کسانی به میزان اعمال خود.(۴)

مراد این است که موقعیت انسان در عالم برزخ و امکان آمدن او به دنیا و دیدن خانواده اش به میزان اعمالش ارتباط دارد.

از امام ابوالحسن اول- امام کاظم- علیه السلام سؤال شد که آیا شخصی که از دنیا رفته خانواده اش را زیارت می کند- به دیدن آن ها می رود-؟ فرمود در جمعه یعنی هر هفته یکبار و یا ماهی یکبار، و یا سالی یکبار، متناسب با منزلتش(۵)

مراد این است که موقعیت شخص از نظر ایمان و عمل صالح در میزان آزادی او جهت آمدن به دنیا و دیدار خانواده اش تأثیر دارد.

نزد امام صادق (علیه السلام) ذکری از ارواح شد آن حضرت فرمود: «آن ها با هم ملاقات می کنند و از یکدیگر سؤال می کنند و یکدیگر را می شناسند، و اگر آن ها را ببینی خواهی گفت فلانی است».(۶)

از احادیث وجود مبارک معصومین (علیهم السلام) بر می آید که دیدار انسان ها با اعضای خانواده خود در برزخ هم شبیه به همین است یعنی به تناسب موقعیت آن ها از نظر ایمان و اعمال صالح و قدرت روحی، امکان دیدار اعضای خانواده خود را پیدا خواهند کرد.

الیاس کلانتری

۹۵/۳/۲۵

پاورقی ها:

۱-فروغ ابدیت، آیت الله جعفر سبحانی، چاپ بیست و ششم، بوستان کتاب، ص ۹۶۷

۲-نهج البلاغه، خطبه ۲۰۲، ترجمه استاد محمد تقی جعفری، ص ۶۷۲

۳-لهوف، سید بن طاووس، انتشارات سرور، ص ۹۴

۴-فروع کافی، شیخ کلینی، دارالکتب الاسلامیه، ج ۳، ص ۲۳۰

۵-همان

۶-محاسن برقی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ص ۱۷۸

 

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن