روش صحیح حفظ قرآن کریم (۶)

با پوزش از فاصله افتادن میان سلسله مقاله های «روش صحیح حفظ قرآن» در شمارهی پیشین نشریه ( شمارهی ۳۰) اینک به دو سوره ی «انبیا » و « حج » می پردازیم که جزء هفدهم قرآن را تشکیل می دهند.

چون ایات این دوسوره ازایات سوره های «کهف» ، «مریم»و «طه» طولانی تراست ، برای این مرحله، حفظ همین یک جزء تعیین می شود . پیش ازآن باید به نکته هایی در زمینه ی موقعیت سوره های گوناگون و ارتباط این مسأله با شیوهی حفظ آن ها توجه کنیم.

افزون بر طولانی بودن ایات یک سوره، عوامل دیگری نیز مانند موقعیت و موضوع سوره های گوناگون در تعیین میزان سوره ها وایات برای حفظ کردن، نقش دارد.برای نمونه،حفظ کردن سوره هایی که داستان اقوام پیشین و پیامبران خدا در آن هاآمده ،آسان تر است.

هم چنین حفظ کردن سوره هایی که ایات پایانی آن ها شبیه یکدیگر است ،آسان ترخواهد بود.به همین دلیل و برخی عوامل دیگرکه به آسان تر شدن حفظ سوره ها کمک می کند، می بینیم که حفظ سوره های مریم و طه از سورهی کهف آسان تر بود یا در برنامه ی حفظ دو جزء آخر قرآن ، حفظ سورهی «نازعات »از سورهی «عبس» یا «مطّففین»آسانتر می نماید.

باید دانست همزمان با ادامهی برنامهی حفظ ، تکرار سوره های حفظ شدهی پیشین، به زمان بیشتری نیاز دارد و به همین دلیل ،گاهی میزان حفظ باید کم تر شود.به دیگرسخن، اگر در برنامهی پیشین، بیش از یک جزء برای دو ماه درنظر گرفته شده بود،اینک برای دو ماه تنهایک جزء کامل تعیین شده است.بنابر این ، تعیین یک میزان ثابت مانند یک جزء دریک ماه یا نصف جزء در یک ماه یا چیزی همانندآن، بدون معیار کارشناسانه است و پی آمد مطلوب ومورد انتظار ازآن به دست نخواهدآمد.

نکتهی دیگراین است که در تعیین میزان ایات برای حفظ در این برنامه، به موقعیت متوسّط افراد توجّه داشته ایم.با این حال، اگر شماری از عزیزان به دلیل اشتیاق بیشتربرای حفظ قرآن ،داشتن فرصت بیشتریا برای آمادگی یافتن جهت شرکت درمسابقه های قرآنی می خواهند باشتاب بیشتری درراه حفظ گام بردارند، می توانند با رعایت شرایط گوناگون این برنامه و به کاربستن راهکارهای آن،سوره های دیگررا به صورت فوق العاده حفظ کنند. به خواست خداوند، در برنامه های اینده، سوره های متناسب برای حفظ در بخش فوق العاده را تعیین خواهیم کرد وراهکارهای آن را توضیح خواهیم داد.

خوانندهی گرامی و همراه همیشگی ! اینک به برنامهی این شماره توجه فرمایید.

شایسته است در این دوماه؛ یعنی فاصلهی زمانی میان انتشار دو شماره از نشریه، دو سورهی «انبیاء »و« حج »حفظ شود.بی درنگ پس از دریافت نشریه، حفظ سورهی «انبیاء»را آغاز کنید. اگر روزی پنج ایه حفظ شود،حفظ همهی سوره ( ۱۱۲ ایه) در ۲۲ یا ۲۳ روز به پایان می رسد. آن گاه می توانید چند روز باقی مانده ی ماه را به تکرار ایات حفظ شدهی همین سوره و سوره های پیشین اختصاص دهید.هم چنین اگر در طول این مدت، به هردلیل نتوانسته اید بعضی از روزها پنج ایه راحفظ کنید، در این چند روزخواهید توانست بخش عقب مانده را جبران کنید.

برنامهی ماه دوّم رابا حفظ روزانه پنج ایه از سورهی «حج »آغاز کنید. اگر بعضی ایات سوره، طولانی است ـ همان گونه که پیش تر گفتیم ـ آن ها را درآغاز برنامهی حفظ، به چند بخش تقسیم کنید. بدین ترتیب، هر بخش را با چند بار تکرار، حفظ شوید . درپایان نیز این بخش ها رابه یکدیگر بپیوندید تا ایه به صورت کامل در ذهن جای گیرد.

تجلّی آیات قرآن در سیره عملی امام حسن عسکری (علیه السلام)
بخوانید

اگر بعضی روزها به دلیل طولانی بودن ایات، نتوانستید پنج ایه را حفظ کنید، بکوشید آن را در دو روز حفظ کنید. با این حال،همیشه به رقم پنج ایه به عنوان مبنا و واحد حفظ توجّه داشته باشید.

اگر در حفظ سورهی« حج»بر اساس برنامه پیش بروید،در نیمهی دوم ماه یا چند روز از آن، فرصت خواهید داشت به تکرار سوره های حفظ شدهی پیشین بپردازید. از زمان باقی مانده در ماه دوّم افزون برتکرار سوره های پیشین،می توان برای مطالعهی معانی ایات ـ بالاتر از سطح ترجمه ـ بهره برداری کرد.

برنامهی تکرار سوره های پیشین

کسانی که این برنامه را تاکنون به طور کامل به کار بسته اند، توانسته اند بیش از سه جزء قرآن مجید ؛ یعنی دو جزء ۲۹و ۳۰ از آخر قرآن و جزء ۱۶ وبخشی از جزء ۱۵را حفظ کنند. به طور طبیعی ،با رعایت اصول برنامه،این مقدار از قرآن به طور کامل حفظ شده است؛زیرا تکرارهای تعیین شده،ایات را در ذهن جای می دهد.باین حال، تکرارها باید ادامه یابد ، هرچند تکرار آن گونه که درآغاز کار حفظ سوره ها مورد نیازبود، لازم نیست ومی توان آن را کاهش داد.

شایسته است دراین دو ماه، سوره های پیشین به این ترتیب تکرار شود:

هفتهی اوّل درسه روزاول هفته، هر روز یکی از سوره های «کهف »، «مریم» و« طه» تکرار شود. درسه روز دوّم هفته نیز باید همین کار تکرار شود. بدین ترتیب، درهفتهی اوّل،این سه سوره را دو بار تکرار خواهید کرد.

هفتهی دوّم دو بارجزء ۲۹ از اوّل تا آخر تکرار شود (هرسه روز یک مرتبه).

هفتهی سوّم درسه روز اول، سه سورهی «کهف» ،« مریم »و «طه » (هر روز یک سوره) و در سه روز دوّم ،یک مرتبه جزء۳۰ از اوّل تا آخر تکرار شود.

هفتهی چهارم سه سورهی« کهف»، « مریم» و «طه »و یک بار سوره های جزء ۲۹ تکرار شود.

برنامهی ماه دوّم نیز همین گونه است،با این تفاوت که سورهی «انبیاء»نیز به برنامهی حفظ افزوده می شود. به همین دلیل ، بهتر است در هفتهی نخست ماه دوّم، سوره های« کهف »،« مریم »و «طه»تنها یک بار و سوره ی «انبیاء» سه بار تکرار شود.

حفظ ایات همراه با مطالعهی معنا

پیشنهاد می شود در مراحل آغازین حفظ قرآن تا مدّتی کوتاه(حدّاقل ۴۰ روز و حدّاکثر۳ تا ۴ ماه)، در زمانی که روزانه به حفظ قرآن اختصاص داده اید ،به مطالعه تفسیرقرآن نپردازید وتنها به مطالعهی فشردهی معانی ایات در حدّ ترجمه بسنده کنید.پس از این زمان، می توانید مطالعهی فشردهی تفسیر ایات حفظ شده رادر برنامهی خود بگنجانید. پیشنهاد مابرای آغاز حفظ قرآن با یاد گرفتن معانی ایات درحدّ ترجمه ، تنها برای کمک به حفظ ایات است، و گرنه ترجمهی قرآن به تنهایی برای یاد گرفتن معانی ایات کفایت نمی کند.

در نظرگرفتن فاصلهی زمانی برای مطالعهی تفسیر نیز متمرکز شدن فرد در زمینهی حفظ ایات ودست یابی وی به سرعت مناسب در این راه است. پی آمد این کارآن است که حفظ قرآن به صورت بخشی از کارهای روزانه فرد در می اید و انسان نسبت به ادامهی آن علاقه مند شود. آن گاه پس ازگذر از این دورهی کوتاه، توجّه به معانی ایات در حدّ تفسیر،ضرورت خواهد یافت. رعایت این ترتیب بندی ، کار حفظ ایات را آسان تر وشیرین تر خواهد کرد.

به خواست خداوند در شماره های اینده، در این زمینه توضیح بیشتری خواهد آمد.

پدید آورنده : الیاس کلانتری ، نشریه بشارت شماره ۳۱، صفحه ۶۴

دکمه بازگشت به بالا
بستن