۷۷- قرآن به چه صورت معجزه است و تحدّی آن از چه نوعی است؟

The Holy Quranسؤال: اگر معجزه زنده اسلام در عصر حاضر قرآن و تحدّی به قرآن است، این تحدّی از چه نوعی است؟! اگر ادبی باشد، دیوان حافظ هم مانندی ندارد، اگر علمی باشد اصلاً معجزه اسلام که ما هم اکنون باید بدان ایمان بیاوریم چیست؟!

پاسخ: وجوه اعجاز قرآن متعدّد است. یعنی اعجاز قرآن از جهات متعدّدی قابل اثبات است.

به طور کلی معجزه که در عرف قرآن به آن «آیت» گفته می شود، کاری است که آثار خدائی بودن در آن آشکار است. مجموعاً عملی است فوق بشری که فقط از قدرت خداوند صادر می شود، نه صرفاً عمل شگفت انگیز و خارق العاده. علامه طباطبائی در تفسیر المیزان در تفسیر آیه ذیل می فرماید:

«قُل لَّئِنِ ﭐجْتَمَعَتِ ﭐلْإِنسُ وَﭐلْجِنُّ عَلَىٰ أَن يَـأْتُواْ بِمِثْلِ هَـٰذَا ﭐلْقُرْءَانِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً» (الاسراء / ۸۸) در این آیه تحدّی آشکاری شده است، و روشن است که این تحدّی شامل همه صفات کمالیه قرآن از نظر لفظ و معنی می شود، نه فقط فصاحت و بلاغت آن، چون اگر تحدّی فقط به بلاغت بود، نیازی نبود به جمع کردن جن و انس جهت معارضه، بلکه مناسب بود بفرماید اگر همه عرب جمع شوند…

دیگر این که تحدّی، زمان معینی ندارد و دائمی است، چون اکنون اثری از فصحاء و بلغای آن روز نمانده ولی اعجاز قرآن برقرار است.۱

به طور کلی قرآن از جهات مختلفی معجزه است و اعجاز آن منحصر به یک یا چند جهت معینی نیست. در قرآن مجید علم نامحدودی بکار رفته است و علم نامحدود هم فقط علم خداوند است. و اگر علم همه انسان ها روی هم جمع شود، باز نامحدود نخواهد بود.

در نظم خاص موجود در قرآن هم، علم نامحدودی بکار رفته است و اگر انسانی بخواهد کتابی مثل قرآن پدید آورد، این کار مستلزم این است که یک انسان بتواند تمامی کلمات حتی حروفی که از اول عمرش به زبان آورده، همه را یک جا در ذهن خود حاضر کند و این که بتواند تمامی کلمات و حروفی را که تا آخر عمرش خواهد گفت، از قبل یک جا در ذهن خود حاضر کند، و چنین چیزی برای هیچ انسانی امکان پذیر نیست و این کار فقط در حیطه علم خداوند قرار دارد اما این که گفته شود یک کتاب بشری هم مانند ندارد، مثل دیوان حافظ. جواب این است که اولاً نداشتن مانند در یک زمان معین در مورد یک کتاب معجزه محسوب نمی شود. تعریف معجزه همان بود که گفتیم: یعنی کاری که آثار خدائی بودن در آن آشکار باشد. یعنی کار فوق قدرت بشری ثانیاً: چرا دیوان حافظ مانند ندارد؟! نه حافظ می تواند ادعا کند که اشعار او مانند نخواهد داشت، و نه هیچ ادیب و دانشمند عاقلی. مسلماً هر کتابی که انسانی آن را پدید آورده، مثل و مانندی برای آن پیدا خواهد شد و کتابی و سخنی از آن ارزشمندتر و بهتر و جاذب تر هم پدید خواهد آمد:

276 ـ آیا به نظر علمای شیعه قرآن مجید تحریف شده است؟!
بخوانید

به عنوان مثال قطعه ادبی ۱۲ بند محتشم کاشانی در مورد حضرت سیدالشهداء امام حسین (علیه السلام) اگر با اشعار حافظ مقایسه شود نتیجه این مقایسه چه خواهد بود؟. در ادبیات فارسی و زبان های دیگر اشعاری سروده شده است که برتری هائی نسبت به اشعار حافظ شیرازی در آن ها آشکار است، با وجود این که به ارزش ادبی فراوان اشعار حافظ اذعان داریم.

آشکارترین وجه اعجاز قرآن، موضوع عدم اختلاف در آن است. یعنی بین هیچ یک از آیات آن تعارضی و تزاحمی و به طور کلی اختلافی وجود ندارد . به طوری که خداوند می فرماید:

«أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ﭐلْقُرْءَانَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ ﭐللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ﭐخْتِلَافاً کَثِيراً» (النساء / ۸۲) آیا در قرآن تدبّر نمی کنند، اگر از جانب غیر خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسیاری می یافتند.

در این کتاب ادّعا شده است که اولاً: در کتاب های بشری اختلاف فراوان بین اجزاء آن پیدا خواهد شد.

ثانیاً: در اجزاء قرآن هیچ گونه اختلاف و تعارضی وجود ندارد.

به طور کلی اگر بنا شود انسان مطلبی بگوید که با هیچ یک از مطالب گفته شده قبلی او و مطالبی که بعداً خواهد گفت هیچ اختلافی در آن نباشد، لازمه اش این است- به طوری که به آن اشاره شد- این انسان تمام مطالبی را که در طول عمرش گفته و تمامی مطالبی را که بعداً خواهد گفت، و با همان الفاظ و با تک تک کلمات حتی حروف، یکجا در ذهنش حاضر کند و چنین چیزی عقلاً محال است.

همچنین این انسان در تمامی ساعات و روزهای عمر خود یک حالت ثابت و یکنواخت داشته باشد، یعنی نظریاتش در وقتی که جاهل بود و زمانی که عالم شده و زمان دیگری که عالم متبحّر شده و در همه شرایط متحوّل مثل امیدواری و یأس و نشاط و خستگی، و فقر و ثروت و همه حالات، تمامی نظریاتش، در مورد همه چیز یکسان باشد، و چنین چیزی غیر ممکن است.

الیاس کلانتری

پاورقی ها:

۱-المیزان، تفسیر آیه ۸۸ سوره اسراء

۹۴/۳/۱۹

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن