۵۶-آیا در قرآن گفته شده که خورشید دور زمین می چرخد؟

در قرآن ادّعا شده است که خورشید دور زمین می چرخد! چون آن زمان هنوز گالیله نبود که بگوید زمین دور خورشید می چرخد. کلاً تصوّر مردم دنیا آن زمان همین بود. حتی قرن ۱۲ گالیله این ادعا را کرد که کاینات دور زمین نمی چرخد، آن زمان که قدرت دست مذهبی ها و کلیسا بود، خواستند اعدامش کنند که گفت اشتباه کردم!

پاسخ: چنین مطلبی در قرآن وجود ندارد! کجا قرآن گفته که خورشید دور زمین می چرخد؟! این مطلب نظریه بطلمیوس بود که قرن ها قبل از ظهور پیامبر اسلام و نزول قرآن اظهار شده و به آن نظریه«زمین مرکزی» گفته می شود. جالب توجه است که از بعضی آیات قرآن، نادرست بودن هیئت بطلمیوسی روشن می شود. البته این موضوع احتیاج به بحث مستقلی دارد.

نظریه بطلمیوس بعد از حدود ۱۷ قرن حکومت بر مکتب های علمی با نظریه جدیدی که «نیکلاس کوپر نیک» ستاره شناس و ریاضیدان لهستانی اظهار کرد،  رد شد و اعتبار کاذب خود را از دست داد.

کوپر نیک در تحقیقات علمی خود به این نتیجه رسید که خورشید در مرکز منظومه شمسی قرار دارد و سایر سیّارات از جمله زمین به دور آن در گردشند. به نظریه کوپر نیک، نظریه «خورشید مرکزی» گفته می شود.

مدتی بعد از کوپر نیک «یوهانس کپلر» ریاضیدان و ستاره شناس آلمانی نظریات جدیدی را در این زمینه ارائه کرد، که امروزه به عنوان قوانین سه گانه کپلر معروف است.

او از طرفداران بسیار جدّی نظریه خورشید مرکزی کوپرنیک بود و ادّعا کرد که سیّاره ها در مدارهای بیضوی به دور خورشید می چرخند.

بعدها «گالیله» دانشمند و مخترع ایتالیائی که در فیزیک، نجوم، ریاضیّات و فلسفه تبحّر داشت، نظر کوپرنیک را تأیید و اثبات کرد و همین کار موجب محاکمه وی در دادگاه تفتیش عقاید کلیسا و سرانجام توبه او از عقایدش در این زمینه شد!

در این قسمت از بحث، توجه سؤال کننده را به چند نکته معطوف می کنیم:

۱-نظریه زمین مرکزی به هیئت بطلمیوسی مربوط است و ربطی به قرآن ندارد.

۲-از بعضی آیات قرآن نادرست بودن نظریه بطلمیوس روشن می شود.

۳-این که گفته شده- در سؤال- تصوّر مردم دنیا آن زمان همین بوده، هیچ ارتباطی با قرآن ندارد و قرآن از علم خدا نشأت گرفته است نه از تصوّرات و عقاید مردم.

۴-اما این که گفته شده: آن زمان قدرت دست مذهبی ها و کلیسا بود و آن ها خواستند گالیله را اعدامش کنند، این چه ربطی به اشکالات مطرح شده دارد؟! چرا این اشکال را به خود کلیسا و کشیش ها ی مسیحی وارد نمی کنید و کار نادرست و خلاف شرع آن ها چه ربطی به قرآن دارد؟! کسانی که اندک اطّلاعی از نظرات قرآن دارند، می دانند که مسیحیت کنونی- یعنی بعد از ظهور اسلام و نزول قرآن- مذهب باطلی است و ارتباط مورد تأییدی به حضرت عیسی بن مریم (ع) و انجیل ندارد. یعنی کتاب انجیل حقیقی از نظر قرآن تحریف شده و به صورت انجیل های فعلی در آمده و مسیحیان بعد از ظهور پیامبر آخری طبق سفارشات و دستورات حضرت عیسی (ع) باید به او ایمان می آوردند و از آن حضرت یعنی آخرین پیامبر خدا پیروی می کردند، البته عده ای از آن ها به دستورات حضرت عیسی (ع) عمل کردند و به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و کتاب آسمانی او یعنی قرآن مجید ایمان آوردند، و عده ای هم سفارشات حضرت عیسی (ع) را نادیده گرفته و بر عقاید تحریف شده خود باقی ماندند.

ما به نبوّت و رسالت حضرت عیسی (ع) هم ایمان داریم و او را تکریم می کنیم و کتاب او یعنی انجیل را کتاب آسمانی می دانیم، اما انجیل حقیقی تحریف نشده که از بین رفته است ما اعمال جنایتکارانه کشیش های به ظاهر مسیحی قرون وسطی را به مسیحیت حقیقی نسبت نمی دهیم و از حضرت عیسی (ع) و انجیل حقیقی دفاع می کنیم.

محاکمه و مجازات دانشمندان یک عمل جاهلانه و وحشیانه ای بود که قبل از دوره رنسانس از طرف کشیش های مسیحی و طرفداران جاهل آن ها انجام می گرفت و طبعاً این عمل وحشیانه مورد تأیید مسیحیت حقیقی نمی توانست باشد.

اما در دین اسلام هم دیدگاه ها در مورد دانشمندان روشن است و این وجود مبارک پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) است که می فرماید:

«جوهر قلم دانشمندان از خون شهیدان برتر است» این مطلب به بیان دیگری شبیه به همین از وجود مبارک امام صادق (ع) هم نقل شده که فرمود:

وقتی روز قیامت بر پا شد، خداوند (عزّوجلّ) همه انسان ها را در یک زمین جمع می کند و میزان ها بر پا می شود و در آن جا خون شهدا با جوهر قلم دانشمندان ارزیابی می شود و جوهر قلم دانشمندان نسبت به خون شهیدان ترجیح پیدا می کند.

یعنی خون شهید که بسیار قداست و ارزش دارد و به آن مثال زده می شود با جوهر قلم دانشمندان که آن هم بسیار قداست دارد مقایسه و ارزیابی خواهد شد و جوهر قلم دانشمندان در ارزش و قداست بر خون شهید برتری خواهد یافت.

با این توضیحات اصل موضوع روشن و اندک اشتباهاتی که سؤال کننده محترم داشت تصحیح می شود، اما در تکمیل مطلب و برای رفع هر گونه ابهامی اشاره ای به موضوع حرکت خورشید در قرآن می کنیم:

موضوع حرکات خورشید در قرآن

در چند آیه از قرآن اشاره ای به حرکت خورشید شده است، یعنی خورشید حرکاتی دارد- نه حرکت به دور زمین که در هیئت، بطلمیوسی گفته می شد- در این قسمت اشاره ای به حرکات خورشید می کنیم و بعد آیات مورد نظر را در انتهای بحث ذکر می کنیم.

این نظریه که زمین دور خورشید حرکت می کند مستلزم این نیست که خورشید ثابت است و هیچ حرکتی ندارد، بلکه خورشید دارای حرکات متعدّدی می باشد. حرکات خورشید در زمان های اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته، عقیده اختر شناسان حتی کوپر نیک و کپلر و گالیله بر آن بود که خورشید ثابت است.

خورشید حرکات متعدّدی دارد از جمله:

۱-حرکت وضعی: در این حرکت خورشید در هر ۲۵ روز یک بار دور خود می چرخد.

۲-حرکت انتقالی: از جنوب آسمان به طرف شمال آن که در هر ثانیه ۱۹/۵ کیلومتر با مجموع منظومه شمسی حرکت می کند.

۳-حرکت انتقالی با سرعت ۲۲۵ کیلومتر در ثانیه که به دور مرکز کهکشان می گردد(با مجموع منظومه شمسی).

خورشید حرکت های دیگری دارد که در منابع علمی در این زمینه آمده است و ما فقط جهت توضیح اصل موضوع و ارتباط آیاتی از قرآن به این موضوع متذکّر این چند حرکت برای خورشید شدیم.

در قرآن کریم به حرکت و جریان خورشید در چند آیه اشاره شده، به طوری که می فرماید:

« وَﭐلشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَ ٰلِکَ تَقْدِيرُ ﭐلْعَزِيزِ ﭐلْعَلِيمِ» (یس آیه ۳۸) یعنی خورشید به سوی قرار گاه خود در حرکت است و آن تقدیر خداوند عزیز و علیم است. در این آیه برای حرکت خورشید انتها و پایانی در نظر گرفته شده و در زمان معیّنی این حرکت به پایان خواهد رسید. کاملاً روشن است که مراد از این حرکت و جریان خورشید، یکی از حرکات انتقالی آن است، و الّا زمان استقرار و یا مکان استقرار و انتهای این حرکت معنی نخواهد داشت. جالب توجّه است که دانشمندان بزرگی مثل کوپر نیک و کپلر و گالیله هم در زمان های اخیر به این حقیقت یعنی حرکت خورشید عقیده نداشتند، اما در قرآن مجید در ۱۴ قرن قبل به این حقیقت اشاره شده است.

باز خداوند می فرماید:

« خَلَقَ ﭐلسَّمَاوَاتِ وَﭐلْأَرْضَ بِـﭑلْحَقِّ يُکَوِّرُ ﭐللَّيْلَ عَلَى ﭐلنَّهَارِ وَيُکَوِّرُ ﭐلنَّهَارَ عَلَى ﭐللَّيْلِ وَسَخَّرَ ﭐلشَّمْسَ وَﭐلْقَمَرَ کُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى أَلَا هُوَ ﭐلْعَزِيزُ ﭐلْغَفَّارُ» (الزمر آیه ۵) یعنی آفرید آسمان ها و زمین را به حق، شب را بر روز می پیچد و روز را بر شب می پیچد و آفتاب و ماه را تسخیر کرد، هر کدام تا مدت معیّن در حرکت هستند. آگاه باشید او قدرتمند شکست ناپذیر آمرزنده است. در این آیه هم به حرکت خورشید و زمان پایان آن حرکت اشاره شده. و در این آیه قرینه ای وجود دارد که از آن روشن می شود مراد از کلمه «مستقر» در آیه سوره یس، زمان استقرار خورشید است و آن می تواند اشاره ای باشد به پایان این نظام موجود در عالم دنیا و تبدیل نظام دنیا به آخرت و حادثه قیامت.

الیاس کلانتری

۹۳/۱۲/۱۸