کلام ایام – ۵۰، آثار عقیده به یک مصلح آسمانی در زندگی انسان ها

 

downloadآثار عقیده به یک مصلح آسمانی در زندگی انسان ها

عقیده به ظهور یک مصلح آسمانی از مشترکات اساسی پیروان ادیان آسمانی است و اختصاصی به مسلمین و شیعیان ندارد، بلکه علاوه بر ادیان آسمانی، در فرهنگ اقوام و ملل مختلف که به نحوی فرهنگ متداول در بین آن ها با عقاید و افکار پیروان ادیان آسمانی ارتباط پیدا کرده است، چنین عقیده ای به صورتی آشکار جریان یافته است. و بطور کلی اصل این عقیده در فرهنگ و عقاید ملل مختلف در طول تاریخ و در سطح جهانی بطور گسترده نفوذ کرده و منشأ آثار مهم اخلاقی و اجتماعی بوده است. این عقیده در بین زرتشتی ها، یهودی ها، مسیحیان و مسلمین جایگاه رفیعی دارد و در بین ملل دیگر مثل چینیان، هندیان، مصریان قدیم و بعضی از ملل دیگر هم ظهور قابل توجهی دارد.

از «موعود ادیان» در فرهنگ های مختلف با عناوین مختلفی از جمله مصلح جهانی، مصلح غیبی، رهاننده بزرگ، نجات بخش آسمانی، منجی اعظم و عناوین دیگری یاد شده است. و اخیراً مورد توجه بیشتر بعضی از دانشمندان زمان ما قرار گرفته است. این عقیده در بین مسلمین بیشتر از ملل دیگر متداول است و از آن مصلح بزرگ با عنوان هائی مثل امام مهدی (ع)، امام عصر (ع)، امام زمان (ع)، مهدی امت (ع) نام برده شده است. اصل عقیده به حضرت مهدی (ع) و ظهور او در آخر الزمان از زمان رسول خدا (ص) در بین مسلمین جریان داشته و منشأ این جریان، سخنان آن حضرت (ص) و توجه خاص او به این موضوع بوده است.

عقیده به ظهور آن مصلح بزرگ آسمانی در بین شیعیان جایگاه بسیار رفیع و آشکاری دارد، بطوریکه از ارکان اصلی عقاید و افکار آن ها محسوب می شود. صراحت اصل این عقیده و جایگاه آن در بین شیعیان قابل قیاس با هیچ مذهب دیگر نیست بطوریکه دانشمند بزرگ معاصر پروفسور هانری کُربَن اظهار می کرد: مذهب تشیّع یگانه مذهب زنده دنیا است و ارتباطش با آسمان قطع نشده است. یعنی ارتباط این مذهب از ناحیه موقعیت عقیده به امام زمان (ع) و نقش آن در فرهنگ این مذهب عامل حیات مستمر آن می باشد.

ما در این قسمت از سلسله مقالات مربوط به امام عصر حضرت مهدی (علیه السلام) اشاراتی اجمالی خواهیم داشت به تأثیرات این عقیده در زندگی انسان ها و مطالعه بیشتر را به کتاب های تخصّصی در مورد آن وجود مبارک ارجاع می کنیم.

نقش پیامبران خدا در تاریخ زندگی انسان ها

از روزی که زندگی انسان در روی زمین به جریان افتاده بطور مستمر پیام آورانی از طرف خداوند به سوی آن ها فرستاده شده، تا راه زندگی مطلوب انسانی را به آن ها نشان دهند و آن ها را برای پیمودن راه زندگی و جریان یک زندگی مطلوب آموزش دهند. بطوریکه اولین انسان آفریده شده، مقام نبوت داشت و او حضرت آدم (ع) بود. در این زمینه کلامی را از امام امیرالمؤمنین علی (ع) نقل می کنیم:

«وَ اصْطَفَى سُبْحَانَهُ مِنْ وَلَدِهِ أَنْبِيَاءَ أَخَذَ عَلَى الْوَحْيِ مِيثَاقَهُمْ وَ عَلَى تَبْلِيغِ الرِّسَالَةِ أَمَانَتَهُمْ»(۱) یعنی خداوند سبحان از فرزندان او ]آدم[ پیام آورانی را برگزید و از آن ها پیمان وحی گرفت و از آن ها خواست که امانت رسالت را به انسان ها برسانند.

سنت ارسال پیامبران از طرف خداوند جهت آموزش انسان ها استمرار یافت، بطوریکه امیرالمؤمنین (ع) در ادامه کلام خود می فرماید:

«فَبَعَثَ فِيهِمْ رُسُلَهُ وَ وَاتَرَ إِلَيْهِمْ أَنْبِيَاءَهُ لِيَسْتَأْدُوهُمْ مِيثَاقَ فِطْرَتِهِ وَ يُذَكِّرُوهُمْ مَنْسِيَّ نِعْمَتِهِ وَ يَحْتَجُّوا عَلَيْهِمْ بِالتَّبْلِيغِ وَ يُثِيرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ وَ يُرُوهُمْ آيَاتِ المقدرة مِنْ سَقْفٍ فَوْقَهُمْ مَرْفُوعٍ وَ مِهَادٍ تَحْتَهُمْ مَوْضُوعٍ وَ مَعَايِشَ تُحْيِيهِمْ وَ آجَالٍ تُفْنِيهِمْ»(۲) پس خداوند در بین آن ها ]انسان ها[ رسولان خود را مبعوث فرمود و پیامبران خود را پی در پی فرستاد. تا از آن ها بخواهند که به پیمان فطری خود پای بند باشند و متذکر نعمت های خداوند شوند که انسان ها فراموش کرده اند، و با ابلاغ پیام های خداوند حجت را برای آن ها آشکار کنند. و به آن ها ارائه کنند نشانه های قدرت خداوندی را از سقف ]آسمان[  برافراشته فوق آن ها و مهد گسترده در زیر پای آن ها. و وسائل معیشتی که عامل حیات آن هاست و اجل هائی که آن ها را از بین می برد.

توضیح و تفسیر این عبارات از خطبه شریف امیرالمؤمنین علی (ع) و تفصیل نقش پیامبران در جریان فرهنگ و رفتارهای انسان ها مجال دیگری می طلبد و در این قسمت از بحث به اشاره ای اجمالی اکتفا می کنیم و آن اینکه:

پیامبران خدا به پیمانی که با خداوند بسته بودند، وفا کردند و زندگی انسان ها را در روی زمین به جریان انداختند و راه های زندگی حقیقی را به آن ها نشان دادند، اما مخالفت هائی از طرف گروهی از انسان ها با آن ها شروع شد و عده ای از مردم به مقابله با آن ها بر خواستند و دشمنی ها آغاز شد و بعضی از پیامبران را تکذیب کردند و حتی بعضی از آن ها را کشتند و این جریان در طول تاریخ استمرار پیدا کرد.

کلام ایام ـ 330، شب نیمه شعبان و استقبال از شب قدر
بخوانید

علت مخالفت گروهی از انسان ها با پیامبران خدا

علت مخالفت با پبامبران و رهبران آسمانی در ادامه بحث و در مقالات بعدی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما برای اثبات اصل موضوع و عنوان اصلی این مخالفت به آیه ای از قرآن مجید استشهاد می کنیم. خداوند می فرماید:

«وَلَقَدْ آتَينَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّينَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَينَا عِيسَى ابْنَ مَرْيمَ الْبَينَاتِ وَأَيدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ» (البقرة/۸۷) یعنی: و همانا به موسی کتاب ]تورات[ را دادیم و بعد از او رسولانی را پشت سر هم فرستادیم و به عیسی بن مریم نشانه های ]معجزات[ آشکاری را دادیم و او را با روح القدس تأیید کردیم، پس چرا هر وقت رسولی چیزی را آورد که مطابق هوای نفس شما نبود، گروهی را تکذیب کردید و گروهی را کشتید.

در این آیه مخالفت آموزش های پیام آوران خدا با هواهای نفسانی گروهی از مردم، عامل تکذیب و حتی قتل پیامبران معرفی شده است، یعنی در عین حال که پیامبران خدا دارای فضائل اخلاقی عظیمی بودند و بین مردم موقعیت ممتاز اخلاقی و محبوبیت زیادی داشتند، و قصد آشکار آن ها اصلاح زندگی انسان ها و کمک به آن ها بود، و آن ها هیچ مزد و پاداشی از مردم نمی خواستند اما با این اوصاف عده ای به مخالفت های شدیدی با آن ها بر خواستند، تا جائی که این مخالفت ها حتی منتهی به کشتن بعضی از آن ها شد.

طبعاً وقتی موقعیت پیام آوران خدا تضعیف شود و عده تأثیر گذار از انسان ها از آن ها و اهداف و بطور کلی رسالت آن ها حمایت نکنند، حکومت جوامع بشری در دست مخالفان دین خدا قرار خواهد گرفت. و حکومت های بشری با فریب افکار عده زیادی از انسان ها به فضای زندگی آن ها مسلط خواهند شد.

جریان حکومت های بشری و ظلم و ستم ناشی از سلطه آن ها عامل یأس و نا امیدی گروه های زیادی از انسان ها بوده و در طول تاریخ حیات بشری عده زیادی از انسان ها از تشکیل جامعه صالح ناامید شده اند و تصور کرده اند که جریان حکومت های بشری و ظلم و ستم ها همیشگی است و عده ای تصور کرده اند که پیامبران خدا در مسیر اهداف مقدس خود، شکست خورده اند و اهداف متعالی و کریمانه آن ها تحقّق نیافته است. البته با وجود سطحی نگری اکثر انسان ها و عدم توجه عمیق به سنت های پروردگار عالم و آینده مسیر زندگی انسان ها و حکمت اصلی و نهائی از بعثت پیامبران خدا، شاید این تصور تا حدّی موجّه به نظر برسد. اما نگرش حکیمانه و محققانه در این موضوع این توهم را در هم می شکند و انسان ها  را به برقراری نظام زندگی مطلوب در سطح جهانی امیدوار می کند.

جریان عقیده به ظهور مصلح آسمانی بالخصوص صورت حقیقی و کامل این عقیده می تواند تمام یأس ها و نا امیدی ها را در هم بریزد و انسان ها را برای یک زندگی مطلوب حقیقی امیدوار کند. آن نوع زندگی که در آن محرومیت ها به رفاه و جنگ ها و خشونت ها به امنیت و دشمنی ها به صلح و محبت و جهل ها به علم و فقرها به فراوانی امکانات زندگی تبدیل خواهد شد.   

در فرهنگ و عقاید شیعه عقیده به ظهور و قیام آن مصلح آسمانی و موعود ادیان

-بطوریکه اشاره شد- جایگاه بسیار رفیع و شکوهمندی دارد. او حجت پروردگار عالم و آخرین آن ها و یکی از فرزندان پیامبر خاتم حضرت محمد (ص) است و به حکمتی از فضای زندگی عادی به موقعیت دیگری انتقال یافته و تحت مراقبت و محافظت خاصی از طرف خداوند قرار دارد. آن وجود گرامی فرزند یازدهمین امام معصوم یعنی حضرت امام عسکری (ع) است نام مقدس او محمد و مشهور به حجة ابن حسن عسکری (ع) می باشد. آن وجود مبارک در حال حاضر نوعی ارتباط با زندگی انسان ها دارد، و عالم انسان ها به صورت های خاصی از برکات وجودی او بهره مند می شوند. و ما به خواست خداوند در مقالات بعدی در این زمینه توضیح خواهیم داد.

تأثیرات عقاید روشن و مستدل در فرهنگ مذهب شیعه در مورد امام مهدی (ع) در آمادگی انسان ها برای ایجاد جامعه برتر جهانی بسیار عمیق است. و این عقاید زمینه بسیار مساعدی در پیدایش و جریان یافتن فضائل اخلاقی و عدالت اجتماعی می تواند به وجود آورد و امید برقراری عدالت و از بین رفتن ظلم ها را در سطح جهانی در قلوب انسان ها ایجاد کند.

الیاس کلانتری

۹۵/۳/۵

پاورقی ها:

۱-نهج البلاغه، خطبه اول

۲-همان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن