کلام ایام – ۵۲۶، ماه شعبان و روزهای پر فضیلت و تاریخی آن

بسم الله الرحمن الرحیم

بخش اول

کلیات

• ماه شعبان ماهی است که نور «ذکر الله» همه شب ها و روزها و ساعات آن را احاطه کرده است.
• از فضائل این ماه نورانی انتساب آن به وجود مبارک رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – است.
• اجر و پاداش روزه ماه شعبان.
• احادیث معلمان آسمانی – علیهم السلام- در فضائل ماه شعبان.
• زمینه مساعد در ماه شعبان جهت تقرب به پروردگار عالمیان.
• جریان رحمت و برکات خدای سبحان به صورت عادی و متعارف و به صورت فوق عادی در زمان های معین.
• نقش زمان ها و مکان های خاص در جریان رحمت و برکات فوق عادی از طرف خدای سبحان در فضای زندگی انسان ها.
• نزول برکات فراوان فوق عادی در بعضی ماه ها و شب ها و روزهای خاص.
• بهره‌برداری از جلالت و عظمت ایام خاص در سال.
• انسان ها نیاز به بهره برداری عظیمی از موقعیت ماه ها و روزها و شبهای خاص در سال دارند.
• تشابهی بین نظام حاکم بر عالم دنیا و عالم آخرت و حیات انسانی در آن ها.
• سیره شریف معلمان آسمانی و شخصیت‌های خاندان رسالت گنجینه عظیمی از علوم و معارف دین توحیدی است.
• تفصیل و توضیحی درباره نزول رحمت و برکات خدای سبحان در ماه های نورانی.
• انسان ها می توانند از فرصت های موجود در ماه شعبان و ماه مبارک رمضان و قبل از این دو ماه در ماه رجب، ده ها و صدها و گاهی هزاران برابر ماه های دیگر بهره ببرند.
• برکات خدای سبحان به فضای زندگی انسانها و روح و قلب آنها در اشکال و صورت های گوناگونی نازل می شود.
• جایگزینی بعضی از اعمال مستحبی با بعضی دیگر.
• دریافت رزق معنوی، یا رزق برای حیات اخروی به دو عامل اصلی ارتباط می یابد.
• ارزش برکات خاص خدای سبحان گاهی در افقی رفیع تر از قوای ادراکی عادی انسان ها قرار می گیرد.
• آیا زندگی دنیوی با زندگی اخروی و ارزش های آن قابل مقایسه می باشد؟
• طول روز قیامت و زمان اقامت انسان ها از روز رحلت یا روز قیامت.
• کلامی از امیرالمومنین علی – علیه السلام – درباره عظمت مقصد آفرینش و اندوخته انسان برای ادامه زندگی در عالم آخرت.

**********************

شعبان ماهی است که نور «ذکر الله» همه روز ها و شب ها و ساعات آن را احاطه کرده و عطر محبت رسول خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – فضای آن را معطّر ساخته است. از فضائل عظیم این ماه نورانی انتساب آن به وجود مبارک پیامبر خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – است، بطوریکه آن حضرت فرمود:
«شَعْبَانُ شَهْرِي وَ شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ فَمَنْ صَامَ يَوْماً مِنْ شَهْرِي كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ صَامَ يَوْمَيْنِ مِنْ شَهْرِي غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَهْرِي قِيلَ لَهُ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ»^(۱)
یعنی: شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه خداست و هر کس یک روز از ماه مرا روزه بگیرد، من در روز قیامت شفیع او خواهم بود و اگر کسی دو روز از ماه مرا روزه بگیرد، گناهان گذشته او مورد غفران قرار می گیرد و اگر کسی سه روز از ماه مرا روزه بگیرد، به او گفته می شود: اعمال خودت را از نو شروع کن، یعنی گناهان تو بخشیده شد، یا اینکه، اعمال تو قبول شد و مجدداً اعمال خودت را شروع کن.
این ماه معظّم دارای فضائل و برکات عظیمی است، از آن نوعی که در اوصاف ماه عظیم رجب ذکر شد.
از وجود مبارک امام رضا – علیه السلام – نقل شده است که در بیان عظمت و فضائل ماه شعبان به همین روایت از رسول خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – استناد کرده و فرموده است:
«کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله یُکْثِرُ الصِّیَامَ فِی شَعْبَانَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ کَانَ یَقُولُ شَعْبَانُ شَهْرِی وَ هُوَ أَفْضَلُ الشُّهُورِ بَعْدَ شَهْرِ رَمَضَانَ فَمَنْ صَامَ فِیهِ یَوْماً کُنْتُ شَفِیعَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»^(۲).
یعنی: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – در ماه شعبان زیاد روزه می گرفت و امام – علیه السلام – در ادامه کلام خود متذکر حدیث رسول خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – شد تا اینکه گفت: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم- می فرمود: شعبان ماه من است و آن افضل ما ه ها بعد از ماه رمضان است و هر کس یک روز از آن را روزه بگیرد، من روز قیامت شفیع او خواهم بود.
امام صادق – علیه السلام – از پدر و اجدادش و از امیرالمؤمنین – سلام الله علیهم – نقل کرده است که آن حضرت فرمود:
«مَنْ صَامَ شَعْبَانَ مَحَبَّةً لِنَبِیِّ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله وَ تَقَرُّباً إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ قَرَّبَهُ مِنْ کَرَامَتِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ أَوْجَبَ لَهُ الْجَنَّةَ»^(۳)
یعنی: کسی که ماه شعبان را جهت محبت پیامبر خدا – صلّی الله علیه و آله و سلّم – و تقرّب به خداوند – عزّوجلّ – روزه بگیرد خدا او را دوست خواهد داشت و او را به مقام کرامت خود نزدیک خواهد ساخت و بهشت را بر او واجب خواهد کرد.

در ماههای شعبان سالهای قبل طبق روش به کار رفته در این «وبسایت» مقالاتی درباره ماه شعبان المعظم و فضائل آن و حوادث تاریخی آن نوشته شد. در این نوشتار نیز در تعقیب همان روش نوشتن، مطالب دیگری را درباره آن ادامه می‌دهیم. اگرچه گاهی متذکر اصل بعضی از عناوین مقالات قبلی خواهیم شد و همچنین قطعاتی از آن مقالات را مجدداً متذکر خواهیم شد.
محورهای اصلی مطالب و مباحث مقالات جدید عناوین ذیل خواهد بود:
۱- فضایل ماه شعبان المعظم.
۲-ذکر الله – عزوجل – و کثرت آن در ماه شعبان.

۳- ارائه و اظهار محبت به رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – از طریق عبادت در ایام این ماه.
۴- زمینه مساعد در ماه شعبان جهت تقرب به پروردگار عالمیان.
۵-روزه ماه شعبان و آثار و ثمرات آن.
۶- کثرت استغفار در ماه شعبان.
۷- آمادگی برای ورود به ماه مبارک رمضان.

فضائل ماه شعبان المعظم

در بعضی از مقالات قبلی مربوط به ماه رجب و ماه شعبان بالخصوص ماه مبارک رمضان متذکر شدیم که رحمت و برکات خدای سبحان علاوه بر جریان عادی همیشگی، به صورت فوق عادی هم در فضای زندگی انسان ها جریان می‌یابد و این نوع جریان اخیر یعنی به صورت فوق عادی در زمان ها و مکان های خاصی تحقق می یابد. درجهت زمانی عمدتاً زمینه مساعد برای این نوع جریان در ماههایی از سال تحقق می یابد که به ماههای نورانی شهرت یافته اند، یعنی ماه مبارک رمضان و دو ماه پر فضیلت قبل از آن یعنی ماه رجب و ماه شعبان.

در ماه ذیحجه هم که عبادت باشکوه حج یعنی زیارت خانه خدا در آن برقرار می شود، برکات عظیمی بالخصوص در مکانهای مقدسی که عمل حج و مناسک آن برگزار می‌شود مثل مسجدالحرام و کنار کعبه مقدسه و عرفات و مشعر الحرام و منا.
علاوه بر مجموع ماه های معین مشهور و معروف، روزها و شب های خاصی معین هم چه در این ماه ها و چه ماه های دیگر، جریان رحمت و برکات فوق عادی و فراوان برقرار می‌شود. مثل سه روز وسط ماه رجب و شعبان یعنی سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم این دو ماه، بالخصوص این سه روز و شب در ماه مبارک رمضان.
همچنین میشود در این زمینه از روزها و شب‌های بسیار پر فضیلت و پربرکتی نام برد که در رأس آن ها شب های قدر و شب مبعث و شب نیمه شعبان و روز عرفه و روز عید قربان و عید غدیر و شب ها و روزهای جمعه در طول سال قرار دارند.

قبل از بحث تفصیلی درباره برکات فوق عادی ماه نورانی شعبان، جهت اینکه در آستانه ورود به شب بسیار پرفیض «نیمه شعبان» قرار گرفته‌ایم و چند ساعت دیگر، ان شاءالله تعالی – وارد فضای نورانی آن شب عظیم خواهیم شد، قطعه ای از یک مقاله قبلی را درباره جلالت خاص این ایام نقل می کنیم:

 بهره برداری از جلالت ایام خاص

در ایام معینی از سال مثل اعیاد و زمان ولادت رهبران آسمانی و شخصیت های قدسی غالباً از جلالت خاص آن روزها و شب ها و نزول برکات فراوان از طرف خداوند، بحث و گفتگوئی به عمل می آید. این نوع بحث و گفتگو و انتشار اخبار مربوط به جلالت آن ایام موجب جریان سرور و لذت و آرامشی در قلوب انسان ها بالخصوص اهل ایمان و پیروان دین توحیدی می شود! اما این موضوع یعنی بیان جلالت ایام خاص سال فقط یک جهت از فواید و برکات آن ایام است و این جهت با وجود تمام ارزش و قداستی که دارد نباید به آن اکتفاء شود و انسان ها نیاز به بهره برداری های عظیمی از موقعیت آن ایام دارند. بعنوان مثال وقتی گفته می شود: طبق کلام شریف رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- قرائت یک آیه از قرآن مجید در روزها و شب های ماه مبارک رمضان معادل قرائت تمام قرآن در ماه ها و روزهای دیگر محسوب می شود یعنی ثواب و آثار قرائت یک آیه در ماه رمضان هزاران برابر زمان های دیگر است، طبعاً شنیدن این کلام لذتی برای اهل قرآن دارد و می تواند منشأ تفکر و تحقیق علمی خاصی هم در این زمینه شود، مثلاً از بُعد علمی و عقلی چگونه می شود انسان از انجام یک عمل هزاران برابر زمان های دیگر بهره مند شود! یا وقتی انسان می شنود که کمک مالی به نیازمندان و صدقه دادن به آن ها در ایام این ماه پر برکت، ثواب و پاداش عظیم چندین برابر ایام دیگر خواهد داشت، پس خیلی عاقلانه است که انسان در این ماه بیشتر از سایر ایام و ماه ها به نیازمندان کمک کند و از پاداش عظیم تر پروردگارش بهره مند شود. همچنین وقتی انسان از کلام رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و ائمّه معصومین علیهم می شنود که پروردگار عالمیان در هر غروب و وقت افطار و در هر سحر ماه رمضان یعنی زمان شروع و پایان روزه و زمان نماز مغرب و نماز صبح هزاران انسان گناهکار را مورد غفران قرار می دهد و آن ها از ناحیه غفران و بخشش خداوند اهل بهشت می شوند! پس خیلی عاقلانه است که در این دو زمان یعنی وقت سحر و افطار ماه رمضان بیشتر به «ذکر الله» بپردازد و بیشتر دعا کند، تا مشمول عفو و مغفرت خاص خداوند قرار بگیرد.

در نظام زندگی طبیعی هم، چنین وضعیتی برقرار است! مثل اینکه در فصل بهار خاصیت روئیدن نباتات و رشد درختان بیشتر می شود، هم به لحاظ نزول باران ها و هم تابش بیشتر آفتاب و گرمای حاصل از آن و علل مشابه دیگر! پس وقتی انسان متوجه این موضوع شد، لازم است از آن بهره برداری کند و یا بهره برداری عادی متعارف را تغییر دهد و میزان آن را بالاتر ببرد.

توضیح اینکه بطور متعارف انسان ها بالخصوص کشاورزان از این خاصیت فصل بهار بهره برداری می کنند و زراعت ها را عمدتاً در این زمان انجام می دهند و گیاهان و درختان را در این فصل پرورش می دهند و مثلاً حرارت زیاد خورشید در اواخر فصل بهار و اوائل فصل تابستان با اراده خداوند و جریان آن در عرصه ربوبیّت نباتات موجب رشد میوه ها و رسیدن آن ها و حصول خواصی در آن ها می شود! در جهت دیگر هم عموماً کشاورزان از فرصت مناسب حاصل شده استفاده هائی می برند مثل خشک کردن بعضی میوه ها و جلوگیری از فساد و خراب شدن آن ها و همچنین خشک کردن بعضی از گیاهان و ذخیره سازی برای تغذیه حیوانات اهلی، و امثال آن ها. اما در فضای تحقیقات علمی و تکنولوژی پیشرفته می شود از نور آفتاب و حرارت آن بالخصوص در فصل بهار و تابستان استفاده های برتری برد مثل بدست آوردن انرژی برق از نور و حرارت آفتاب و ذخیره سازی آن برای مصارف مختلف و امثال آن ها.

در فضای معنوی هم روزهای خاصی داریم- بطوریکه گفته شد- که نعمت ها و برکات عظیم تر و بیشتری از خداوند در آن روزها به فضای زندگی انسان ها نازل می شود. مثل ساعاتی که باران پر حجمی در حال باریدن است که انسان ها می توانند با زمینه سازی مناسب از آن بهره برداری بیشتری کنند مثل آبیاری مزرعه ها و باغ هائی که قبلاً آماده کرده اند و یا ذخیره کردن آب زیاد در سدها و مخزن ها و ظروف، و استفاده های دیگر!

بهترین روش بهره برداری از ایام خاص سال مثل اعیاد و روزهای مطابق ولادت شخصیت های آسمانی حتی زمان رحلت و شهادت آن ها، مطالعه در سیره شریف آن بزرگواران و ذکر سخنان آن ها و بحث و گفتگو درباره سخنان و رفتارهای آن ها است.  بجهت اینکه در سخنان و رفتارهای آن ها جلوه های بسیار زیبائی از علوم فوق عادی و جاذبه های اخلاقی عظیمی بطور فراوان وجود دارد انسان ها نیازهای اجتناب ناپذیری به آن ها دارند.

سیره شریف رهبران آسمانی و شخصیت های خاندان رسالت گنجینه عظیمی از علوم و معارف دین توحیدی است و منشأ اصلی آن هم علم ذات قدوس الله ـ جلّ و جلاله ـ و صفات و افعال او است، و ذکر سخنان و رفتارهای آن بزرگواران و بحث و گفتگو در مورد آن ها نوعی «ذکر الله» است.

حال بعد از ذکر این مقدمه  برمی گردیم به بحث در جلالت ماه معظم شعبان و اعیاد آن و موضوع بهره برداری از موقعیت این ماه.»

در بین شبها و روزهای نورانی و پر برکت این ماه شب «نیمه شعبان» عظمت و جلالت خاص فوق عادی نسبت به شبهای دیگر آن هم دارد. به طوری که در احادیث نقل شده از وجود مبارک معلمان آسمانی گفته شده است که این شب برترین و با فضیلت ترین شب های سال بعد از «شب قدر» است.
درباره اعمال و عبادات خاص شب نیمه شعبان به کتابهای دعا مثل مفاتیح الجنان مراجعه شود.

در این بحث مقدماتی درباره فضائل ماه شعبان المعظم اجمالاً متذکر بعضی از فضائل این ماهِ نورانیِ و عظمت و جلالت آن شدیم، اما این عنوان کلی احتیاج به تفصیل و توضیحی دارد و حداقل تفصیل بعضی از جهات موضوع ضرورت بیشتری دارد و ما به تفصیل بعضی از همان جهات موضوع اکتفا می‌کنیم.
گفته شد که در بعضی از زمانها و مکانها جریان رحمت و برکات خدای سبحان هم به صورت عادی و از نوع شناخته شده و متعارف و هم به صورت فوق عادی جریان می یابد. جریان فوق عادی رحمت و برکات پروردگار عالمیان، گاهی در فراوانی و کثرت و وسعت آن تحقق می یابد و گاهی در انواع آن!
سه ماه نورانی در طول سال یعنی ماه رجب و ماه شعبان و بالخصوص ماه رمضان در این زمینه و در این جهت موقعیت رفیع خاصی دارند، به طوری که انسانها میتوانند در ایام این سه ماه، ده ها و صدها و بلکه گاهی هزاران برابر ایام دیگر، رزق معنوی برای خود ذخیره کنند، همان نوع رزقی که برای حیات اخروی به آن احتیاج شدیدی خواهند داشت حتی علاوه بر زندگی اخروی، در همین زندگی فعلی، یعنی زندگی دنیوی نیز نیازمند به آن نوع رزق و نوع دیگر آن یعنی رزق دنیوی هم خواهند بود.
لازم به تذکر است که برکات خدای سبحان به فضای زندگی انسان ها و روح و قلب آنها در اشکال و صورت های گوناگونی نازل می شود و انسان ها سهمیه هایی از آن برکات می توانند دریافت کنند! و میزان سهمیه ها چه به صورت عادی و متعارف و چه از نوع فوق عادی به اعمال و رفتارهای معینی ارتباط می‌یابد. یعنی به عنوان مثال روزه گرفتن در ایام خاص پرفضیلت اجر و پاداش معینی خواهد داشت و کمک مالی به نیازمندان، اجر و پاداش نوع دیگری و عیادت از بیماران پاداش خاص دیگری و دعا و استغفار و «ذکر الله» زیاد از امثال آنها و انواع دیگر، آثار و نتایج و پاداش متناسب دیگری خواهد داشت. پس لازم است انسان ها به تمام انواع عبادت ها و اعمال معین شده و سفارش شده اقدام کنند و درباره آنها جدیتی به کار ببرند، تا از انواع اجر ها و پاداش های خدای منان بهره‌مند شوند.
البته به طوری که در احادیث نقل شده از حضرات معلمان آسمانی – علیهم السلام – هم آمده، اگر برای یک فرد امکان عمل یک عبادت معین وجود نداشت، میشود عبادت دیگری را با آن عمل و آن عبادت جایگزین کند. مثل اینکه روزه مستحبی در ایام این ماه نورانی برای فردی سخت باشد و یا اصلاً مقدور نشود مثل زمان ابتلاء به بیماری و یا مسافرت، در آن صورت با اعطاء مقداری طعام به یک نیازمند و یک گرسنه، پاداش روزه مستحبی برای او منظور خواهد شد. همچنین اگر خواندن بعضی از دعاها و یا بطور کلی دعا و قرائت قرآن مجید سبب از بین رفتن فرصت مناسب برای به جای آوردن بعضی از اعمال مستحبی شود، خدای کریم اجر و پاداش آن اعمال مستحبی را برای اهل آن اعمال عطا خواهد فرمود.

به بیان دیگر دریافت رزق معنوی و یا رزق برای حیات اخروی و حتی رزق دنیوی، به دو عامل اصلی ارتباط می‌یابد، یکی زمینه های مناسبی که از مشیت و اراده و به طور کلی صفات و افعال خدای سبحان در عالم به وجود آمده، و دیگری اعمال و رفتار هایی که از انسان ها صادر می شود. مثل اینکه: محصولات زراعی و فراوانی و مرغوبیت آن ها هم به اعمال یک زارع و کشاورز ارتباط می‌یابد و هم به قوانین حاکم بر عالم از ناحیه اراده و مشیت خدای سبحان و نظام برقرار در عالم از طرف او.
شب ها و روزها و ساعات ماه نورانی شعبان زمینه های مناسب و مساعدی برای نزول و انتشار رحمت و برکات خدای سبحان در فضای زندگی انسان ها به وجود می آورد. عامل دیگر اعمال و رفتارهای مناسب از طرف اهل ایمان است، همان اعمال و عباداتی که برای آنها معین و معرفی شده است.
در جهت اول لازم به تذکر است که ارزش و اهمیت آن برکات خاص گاهی در افقی رفیع و بالاتر از قوای ادراکی عادی انسانها قرار می‌گیرد، لذا برای اتصال به آن مراتب احتیاج به علم معلمان آسمانی – علیهم السلام – وجود دارد و لازم است انسان ها به آن نوع علم متصل شوند و در مسیر جریان آن قرار بگیرند. یعنی احتیاج به دریافت آموزش هایی از « معلمان آسمانی» – علیهم السلام – دارند.
در این بخش و در انتهای این نوشتار متذکر یک نکته اخلاقی و عقیدتی می‌شویم و آن اینکه ما انسانها در زندگی فعلی و دنیوی در راه یک سفر طولانی و به طرف مقصد بسیار عظیمی قرار داریم یعنی زندگی دنیوی نسبت به آن مقصد صورت مقدمه ای دارد و راه وصول به آن. زمان حرکت در این جاده و رسیدن به آن مقصد، در قیاس با زمانی که انسان در آن مقصد به حیات خود ادامه خواهد داد و در آن استقرار خواهد یافت بسیار ناچیز و اندک است و اصلاً این دو نوع زمان را هرگز نمی شود با یکدیگر مقایسه و ارزیابی کرد و‌ بطورکلی آن زندگی، دائمی و ابدی و خارج از محدوده زمان است.

زندگی دنیوی نه تنها با زندگی ابدی اخروی قابل مقایسه نیست، بلکه با مقدمه آن نوع زندگی هم قابل مقایسه نیست، یعنی زندگی چندین هزار ساله در فاصله بین دنیا و رحلت انسان و زندگی در روز (زمان) قیامت که برای بعضی از انسان ها چندین هزار سال خواهد بود، طبق معیارهای زندگی اخروی، به طوری که خدای سبحان فرمود:
«تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ» (المعارج/۴) یعنی: ملائکه و روح بسوی او [الله] باز می گردند، در روزی که مقدار آن پنجاه هزار سال است (روز قیامت).
همچنین فرمود:
« يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ » (السجده/۵) یعنی: تدبیر می کند امر را از آسمان به طرف زمین، سپس آن امر به سوی او بالا می رود در روزی که مقدار آن [به اندازه] هزار سال است از آنچه می شمارید.
پس باید برای آن روز عظیم بسیار طولانی و قبل از آن برای «حیات برزخی» یعنی: از لحظه رحلت تا روز قیامت و برای اقامت دائمی در فضای زندگی اخروی آماده شد و از هر فرصت مناسبی برای آن زندگی بسیار طولانی و دائمی بهره برد و لوازم زندگی ذخیره کرد. چون لوازم آن زندگی، یعنی زندگی اخروی لازم است از عالم دنیا و فرصت های عمر دنیوی فراهم و ذخیره شود.
کلامی از وجود مبارک امیرالمومنین علی – علیه السلام – را به عنوان حسن ختام در این بخش پایانی از مقاله به آن اضافه میکنیم؛ و آن این که آن حضرت در قطعه کلامی فرمود:
«آه مِن قِلَّةِ الزّادِ ، و طُولِ الطَّريقِ ، و بُعدِ السَّفَرِ ، و عَظيمِ المَورِد»^(۴) یعنی: آه از اندک بودن توشه و طولانی بودن راه و دوری سفر و عظمت مقصد.
این عبارت بخشی از کلام امیرالمومنین علی – علیه السلام – است درباره زندگی دنیوی و حقیقت آن و همچنین زندگی اخروی و راه منتهی به آن. شخصیتی که علم و ادراک عادی بشری از درک بخشی از عظمت مقام او و ارزیابی آن ناتوان است و شخصیتی که وجود مبارک رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – یک عبادت او را در روز جنگ خندق از مجموع عبادات جن و انس برتر دانسته. به طوری که فرمود:
«عبادة علی یوم الخندق افضل من عبادة الثقلین » یعنی: عبادت علی – علیه السلام – در روز خندق [ در جنگ با عمربن عبدود] از عبادت ثقلین [جن و انس] برتر بود.^(۵)
اما خود آن وجود مبارک در مقام عبودیت خالص و عظمت بی پایان پروردگار عالمیان اعمال خود و اندوخته خود را اندک حساب می‌کرد، اگرچه آن اعمال و آن اندوخته در اصل و در حقیقت دارای عظمتی فوق ادراک عادی انسانی بود.
پس نیاز ما انسان ها به اندوختن دارایی ها برای زندگی اخروی و حتی در جهاتی برای همین زندگی دنیوی و ادامه آن بسیار زیاد و به یک معنی بی پایان است پس لازم است از هر فرصتی برای آن بهره برداری کنیم و پس در این زمینه موقعیت ماه شعبان و فرصتهای آن بسیار مغتنم است و حتی ساعتی غفلت از این فرصت‌ها سبب خسران و زیان و پشیمانی زیادی خواهد شد.
الیاس کلانتری

پاورقی ها:
۱-وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی، داراحیاء التراث العربی، بیروت – لبنان، ج ۷، ص ۳۳۶، ح ۲۴
۲-همان، ص ۳۶۳، ح ۱۲

۳- همان، ص ۳۶۴، ح ۱۴

۴- نهج البلاغه، بخش حکمت ها، شماره ۷۷
۵- این حدیث شریف در منابع حدیثی زیادی از شیعه و اهل سنت نقل شده است