کلام ایام ـ ۲۸۹، جوائز خدا در شب و روز عید فطر

636950721500809822

کلیات

*جوایز پروردگار عالمیان در شب و روز عید فطر

*ارزش جوائز خدا برای روزه داران

*هدایت عمومی قرآن برای انسانها

*هدایت اختصاصی قرآن برای متقین

* کسانیکه نمی توانند روزه بگیرند محرومیت خود را چگونه جبران کنند؟!

*کلامی از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ درباره عید فطر *جوائز خدا به روزه داران.

* شب و روز عید فطر، شب و روز جوائز نامیده شده است.

*منظور از رزق «بغیر حساب» چیست؟

*مأموریت ملائکه در روز عید فطر

*ملائکه کارگزاران عالم خلقت و مجریان فرمان های خدا هستند.

فرا رسیدن عید سعید فطر به تمام اهل ایمان و روزه داران و علاقه مندان به این ماه پربرکت،ماه خدا مبارک باد. امیدواریم همگی در این ماه عظیم، ماه عبادت خدا، ماه نزول قرآن و ماه برکات بی پایان مورد غفران پروردگار عالمیان قرار گرفته باشیم و از کسانی باشیم که جوائز عظیم گرانقیمت خدا به آنها عطا خواهد شد.

کسانیکه در شبها و روزها و ساعات این ماه نورانی موفق به روزه و دعاها و استغفارهای زیاد و همچنین تلاوت قرآن زیاد شدند، جوایزی از پروردگار عالمیان دریافت خواهند کرد که میزان ارزش آن جوایز فوق حد ادراک عادی در دنیا و فوق حد محاسبه است.

در مقالات قبلی درباره ماه رمضان گفته شد که بعضی از مراتب هدایت قرآن بین انسانها عمومیت دارد و شامل عموم انسانها می شود و بعضی دیگر اختصاص به اهل ایمان و متقین و پیروان دین توحیدی دارد. یعنی قرآن مجید، هم هدایتی برای عموم انسانها دارد و باصطلاح «هدی للناس»است و هم مرتبه ای از هدایت آن شامل حال اهل تقوا می شود و باصطلاح «هدی للمتقین»است! و شبیه به همین است برکات ماه رمضان که هم جنبه عمومی دارد و شامل عموم انسانها می شود و هم مراتبی از آن به مؤمنان و روزه داران اختصاص دارد.

جوایز خدا هم در روز عید فطر، مشمول این وضعیت می باشد. مراد این است که دریافت کنندگان جوایز خدا در اصل و در مرتبه ای برتر،روزه داران حقیقی و کسانی خواهند بود که روزه و عبادات دیگر آن ها در این ماه دارای کمالات مطلوب بوده. اما انسان های دیگر هم جوایزی را متناسب با موقعیت خود دریافت خواهند کرد و مراد ما از این گروه اخیر عمدتاً کسانی هستند که علاقه و تمایلی به روزه گرفتن دارندولی طبق قوانین شرعی مأمور یا مجاز به آن نیستند،مثل مسافر و فرد بیماری که روزه گرفتن برای او ضرر دارد یا مادری که فرزند شیرخوار دارد و روزه گرفتن باعث کم شدن شیر او می شود و از این ناحیه آسیبی به کودکش می رسد و حقی از او ضایع می شود. این گروه از انسان‌ها که تمایل و علاقه به روزه گرفتن دارند ولی به هر علت شرعی استطاعت این عبادت باشکوه را ندارند اگر به وظایف خود در این زمینه عمل کنند و در حد امکان حرمت ماه رمضان را حفظ کنند و این کمبود را با اعمال عبادی دیگر مثل کمک مالی به نیازمندان و اطعام مساکین و دعا و استغفار زیاد جبران کنند، آنها هم اجر و پاداش خدا به روزه داران و جوایز او را دریافت خواهند کرد.

در احادیث نقل شده از وجود مبارک رسول خدا  ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ  ائمه معصومین ـ سلام الله علیهم ـ  شب و روز عید فطر و اول ماه شوال،«لیلة الجوائز» و «یوم الجوائز» نامیده شده یعنی شب جایزه ها و یا روز جایزه ها در این بخش قطعه ای از یک مقاله منتشر شده قبلی را نقل می‌کنیم

از وجود مبارک رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ  نقل شده است که فرمود:

 ««فَإِذَا كَانَتْ لَیلَةُ الْفِطْرِ وَ هِی تُسَمَّى لَیلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَى اللَّهُ الْعَامِلینَ أَجْرَهُمْ بِغَیرِ حِسَابٍ»(۱) یعنی وقتی شب عید فطر رسید که شب جوائز نامیده می شود، خداوند پاداش اهل عمل را بدون حساب به آن ها عطا می کند. منظور از «بغیر حساب» یا فراوانی عطایای پروردگار و کثرت آن ها است که خارج از قدرت محاسبه فعلی انسان ها است.

و یا مراد این است که از طریقی و به صورتی که خارج از گمان انسان است به او چیزی عطا شود. یعنی عطای پروردگار به بندگان فوق حدّ تصور و محاسبه آن ها خواهد بود.

این تعبیر در آیاتی از قرآن بکار رفته است. بعنوان نمونه:

۱-«وَاللَّهُ يرْزُقُ مَنْ يشَاءُ بِغَيرِ حِسَابٍ» (البقرة/۲۱۲) یعنی خداوند رزق می دهد به کسی که مشیّتش تعلق بگیرد، بدون حساب.

۲-«إِنَّمَا يوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيرِ حِسَابٍ» (الزمر/۱۰) یعنی جز این نیست که صابران پاداش خود را بدون حساب دریافت خواهند کرد.

۳-«وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيرِ حِسَابٍ» (غافر/۴۰) یعنی کسی که عمل صالح انجام دهد، از مرد و زن، در حالیکه مؤمن باشد، آن ها وارد بهشت می شوند و در آنجا بدون حساب رزق داده می شوند.

از مجموع آیات در این زمینه برمی آید که پاداش خداوند برای مؤمنان اهل عمل خیلی فراوان خواهد بود، نه مساوی اعمال آن ها، و همچنین عظمت این نعمت ها و نوع آن ها خارج از حدّ محاسبه و پیش بینی و تصورات عادی و متعارف انسان ها خواهد بود.

از قرائن موجود در یکی از آیات قرآن در این زمینه برمی آید که مراد از این تعبیر یعنی «بغیر حساب» همین معنای، فوق حدّ محاسبه و انتظار است.  و یا این معنی، به علاوه فراوانی و کثرت مورد نظر می باشد و آن آیه مربوط به سؤال حضرت زکریا (علیه السلام) و جواب حضرت مریم (علیها السلام) است. خداوند می فرماید:

«كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيهَا زَكَرِيا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا قَالَ يا مَرْيمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يرْزُقُ مَنْ يشَاءُ بِغَيرِ حِسَابٍ» (آل عمران/۳۷) یعنی هر وقت حضرت زکریا (علیه السلام) وارد محراب عبادت حضرت مریم (علیها السلام) می شد، در نزد او رزقی می دید، می گفت: ای مریم این ]رزق[ از کجا برای تو رسیده، او می گفت: آن از نزد الله است و الله هر کسی را بخواهد بدون حساب رزق می دهد. توضیح اینکه حضرت مریم (علیها السلام) طبق نذر مادرش لازم بود در مسجد سکونت داشته باشد و مشغول عبادت شود، و سرپرستی او را حضرت زکریای پیامبر (علیه السلام) به عهده گرفته بود و او گاهی وقتی وارد مکان عبادت حضرت مریم می شد، و رزقی غیر متعارف در نزد او می دید و یک وقت در حالیکه از این حادثه شگفت زده شده بود به او گفت: ای مریم این رزق از کجا آمده است؟ مریم در جواب گفت: این رزق ]مستقیماً و بدون واسطه متعارف[ از اراده خداوند و از نزد او پدید آمده است. و بعد هم متذکر این مطلب شد که خداوند کسانی را مطابق مشیّت خود به غیر حساب رزق می دهد. یعنی به صورتی که به گمان انسان نمی رسد. و آنجا بود که حضرت زکریا (علیه السلام) از خداوند فرزندی درخواست کرد، در حالیکه هم همسر او عقیم بود و هم سن او از مرحله ای که دارای فرزند بشود- بطور عادی- گذشته بود. و این دعای حضرت ذکریا (علیه السلام) هم مستجاب شد و فرزند مورد نظر او یعنی حضرت یحیی (علیه السلام) به او عطا شد.

کلام ایام - 10، عظمت اختصاصی حادثه عاشورا
بخوانید

برمی گردیم به بحث در مورد فضیلت و برکات شب و روز عید فطر. از کلام شریف رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) برمی آید که شب عید فطر که شب جوائز نامیده می شود، خداوند پاداش فراوانی به اهل عمل در ماه رمضان عطا خواهد کرد. و مراد از اهل عمل هم در این کلام نورانی، کسانی هستند که در ماه رمضان به عبادات مخصوص آن ماه مثل روزه و قرائت قرآن و دعا پرداخته اند، حتی اگر کسانی به علت عذر شرعی مثل مریضی و مسافرت های ضروری نتوانستند روزه بگیرند ولی علاقه قلبی به روزه گرفتن داشتند و در حد ممکن حرمت ماه رمضان را حفظ کردند، به نوعی اهل روزه و عبادت ماه رمضان محسوب می شوند.

پاداش خداوند در شب و روز عید فطر برای بندگانش خیلی فراوان و بیش از حد تصور و محاسبه آن ها خواهد بود. وجود مبارک رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در ادامه کلام شریف خود توضیحاتی برای فضیلت عید فطر و جوائز اهل رمضان ذکر فرموده است که به بیان ترجمه گونه ادامه آن کلام مبارک اکتفا می کنیم:

آن حضرت فرمود: وقتی صبح عید فطر فرا رسید، خداوند ملائکه را بسوی شهرها می فرستد و آن ها سر کوچه ها می ایستند و ندا می دهند ای امت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بسوی پروردگار کریمتان خارج شوید، -یعنی برای نماز عید- که او پاداش فراوان عطا خواهد کرد و گناهان بزرگ را مورد غفران قرار خواهد داد.یعنی پاداش عبادات در ماه رمضان و شب و روز عید فطر خیلی عظیم است، از جمله این پاداش ها غفران خداوند است. و پاداش و عطایای خداوند برای اهل ماه رمضان با نماز عید کامل می شود.

و وقتی مؤمنان برای محل نماز خود رفتند و آنجا حضور یافتند، خداوند به ملائکه می فرماید: پاداش کسی که برای کاری اجیر شده، وقتی آن کار را انجام داد، چیست؟! آن ها خواهند گفت: معبود ما و سیّد ما، پاداش او آن است که مزدش بطور کامل به او پرداخت شود! خداوند- عزّوجلّ- خواهد فرمود: من شما را ای ملائکه و رسولان خودم، گواه می گیرم که ثواب روزه و برخاستن آن ها برای عبادت را در رمضان، رضایت و مغفرت خودم قرار دادم.

لازم به ذکر است که رضای پروردگار و مغفرت او بالاترین مراتب از الطاف و نعمت های او است و شامل همه نیازهای بندگان، و بطور کلی استجابت دعاهای آن ها و رفع نیازهای دنیوی و اخروی آن ها می شود. در مورد معنای غفران توصیه می کنیم به مقاله قبلی یعنی «کلام ایام شماره ۶۶» مراجعه شود.

قابل تذکر است که ملائکه مجریان اراده و اوامر پروردگار  هستند و عامل انتقال نعمت های خداوند به بندگان، و در نزول رحمت پروردگار عالم و برکات خاص او در ایام مخصوص و در مرتبه دیگر در تمام ایام و آماده کردن انسان ها برای عبادات نقشی دادند.

در ادامه کلام و ندای پروردگار به بندگان می فرماید:

«ای بندگان من، از من درخواست کنید، پس قسم به عزت و جلال خودم که امروز در این اجتماعتان هر چیزی را برای آخرتتان و دنیایتان از من بخواهید، به شما عطا خواهم کرد. و قسم، به عزت خودم  من عیوب شما را می پوشانم، مادام که مرا مراقب خود در نظر بگیرید، و قسم به عزت خودم که شما را پناه می دهم و نزد کسانی که جاودانی هستند رسوایتان نمی سازم. برگردید در حالیکه مورد غفران قرار گرفته اید. شما مرا از خود راضی ساختید و من هم از شما راضی شدم. یعنی اینکه شما با اعمال خود برای جلب رضایت من اقدام کردید، و من هم اعمال شما را قبول کردم و از شما راضی شدم.

وجود مبارک رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در ادامه کلام خود می فرماید: پس ملائکه مسرور می شوند و به یکدیگر تبریک می گویند و بشارت می دهند، به جهت عطایای پروردگار به این امت، به جهت عید فطر و پایان عبادت شکوهمند روزه.» (۲)

امام باقر ـ علیه السلام ـ به نقل از وجود مبارک رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ می فرماید:

 «إِذَا کَانَ أَوَّلُ یوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَى مُنَادٍ: یا أَیهَا الْمُۆْمِنُونَ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِکُمْ ثُمَّ قَالَ: یا جَابِرُ جَوَائِزُ اللَّهِ لَیسَتْ کَجَوَائِزِ هَۆُلَاءِ الْمُلُوکِ ثُمَّ قَالَ: هُوَ یوْمُ الْجَوَائِز» (۳)  یعنی وقتی اولین روز از ماه شوال رسید (یعنی روز عید فطر) یک منادی ندا می دهد ای مؤمنان در این وقت [اول] صبح بشتابید به سوی جوائز خود! سپس آن حضرت فرمود: ای جابر جوایز خدا مثل جوائز پادشاهان نیست، سپس فرمود: آن زمان روز جوائز است. قابل توجه  است که طبق روایت اولی، شب عیدفطر، شب جوائز نامیده شده و طبق این روایت هم، روز عید فطر روز جوائز! یعنی هم شب عید فطر و هم روز آن، شب و روز جوائز محسوب می شود.

بخواست خدا بحث در شرح و تفسیر خطبه شریف رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ درباره ماه رمضان و اعمال آن تا پایان خطبه ادامه خواهد یافت. البته بعد از مقالات مربوط به سیره شریف امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ که به مناسبت ایام شهادت آن بزرگوار وعده داده شد.

الیاس کلانتری

۱۳۹۸/۳/۱۴

پاورقی ها:

۱امالی، شیخ مفید، مجلس ۲۷، ص ۲۳۲

۲ـ وبسایت حکمت طریف ، بخش کلام ایام ، شماره و عنوان:

۶۷ـ کلام ایام ، عید فطر و جوائز خداوند

۳ ـ الکافی(فروع)، شیخ کلینی،دارالکتب الاسلامیه ، ج۴ ص ۱۶۸

برچسب ها
دکمه بازگشت به بالا
بستن