کلام ایام – ۱۹۵، برکات ماه عظیم شعبان

بخش اول

ماه شعبان المعظم با همه جلالت و برکاتش فرا رسید و حزن و اندوه ناشی از پایان یافتن ماه پر برکت رجب تبدیل به سرور شکر ورود در فضای قدسی این ماه عظیم شد. بالخصوص که در آغاز آن امواج عظیمی از برکات خداوند به فضای زندگی انسان ها جریان یافته و موجب نورانیت و قداست بیشتر این ماه پر شکوه شده است و آن ها عبارتند از:

۱-ولادت گوشواره عرش خدا و سرور آزادگان جهان حضرت سیدالشهداء، امام حسین (علیه السلام)

۲-ولادت سرور جوانمردان و غیرتمندان  عالم حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام)

۳-ولادت زینت اهل عبادت و سید سجده کنندگان، امام علی بن الحسین (علیهما السلام)

و در روز نیمه این ماه جلیل هم عید بزرگ عالم انسانی و همه مظلومان تاریخ، یعنی ولادت آخرین حجت خداوند و «بقیة الله» خاتم اوصیاء، امام عصر حضرت مهدی (علیه السلام) واقع شده است.

ماه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم)

در روایات متعدّدی آمده است که ماه شعبان ماه رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- محسوب می شود و به آن وجود مبارک انتساب یافته است، و این ماه برترین و با فضیلت ترین ماه های سال بعد از ماه مبارک رمضان می باشد. از وجود مبارک رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- نقل شده است که فرمود:

« شَعْبَانُ شَهْرِي وَ شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ فَمَنْ صَامَ يَوْماً مِنْ شَهْرِي كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ…»^(۱) یعنی: شعبان ماه من است و رمضان ماه خدا است پس کسی که یک روز از ماه مرا روزه بگیرد، من در روز قیامت شفیع او خواهم بود.

قابل توجه است که آن حضرت در مقام مدح ماه شعبان به عظمت اصلی ماه رمضان که انتساب آن به ذات قدوس الله است هم اشاره فرموده و این طبق اقتضای ادب جمیل توحیدی است.

نقل شده است از امام صادق- علیه السلام- از پدر و اجدادش و از امیرالمؤمنین- علیهم السلام- که فرمود:

«مَنْ صَامَ شَعْبَانَ مَحَبَّةً لِنَبِيِّ اللَّهِ ص وَ تَقَرُّباً إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ قَرَّبَهُ مِنْ كَرَامَتِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ أَوْجَبَ لَهُ الْجَنَّةَ»^(۲) یعنی کسی که ماه شعبان جهت محبت پیامبر خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و تقرّب به خداوند- عزّوجلّ- روزه بگیرد، خدا او را دوست خواهد داشت و او را به مقام کرامت خود نزدیک خواهد کرد و بهشت را بر او واجب خواهد کرد.

و از امام رضا ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فرمود:

«كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُكْثِرُ الصِّيَامَ فِي شَعْبَانَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ كَانَ يَقُولُ شَعْبَانُ شَهْرِي وَ هُوَ أَفْضَلُ الشُّهُورِ بَعْدَ شَهْرِ رَمَضَانَ فَمَنْ صَامَ فِيهِ يَوْماً كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» ^(۳) یعنی: رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در ماه شعبان زیاد روزه می گرفت و می فرمود که شعبان ماه من است و آن افضل ماه ها است بعد از ماه رمضان و هرکس روزی را در آن روزه بگیرد من شفیع او خواهم بود در روز قیامت.

اعمال ماه شعبان

در این ماه جلیل و مبارک بعضی از اعمال عبادی مورد سفارش زیادی قرار گرفته است مثل روزه گرفتن، که با نقل چند حدیث به آن اشاره شد و استغفار و صدقه دادن و دعاهای زیاد و صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و اهل بیت آن حضرت ـ علیهم السلام ـ به چند مورد از احادیث نقل شده ار رهبران آسمانی ـ علیهم السلام ـ اشاره ای می کنیم:

۱ـ از امام رضا ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فرمود:

« مَنْ قَالَ فِی کلِّ یوْمٍ مِنْ شَعبانَ سَبْعِینَ مَرَّةً : «اَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ اَسْألُهُ التَّوْبَةَ» کتَبَ اللهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ»^(۴) یعنی: کسی که در هر روز ماه شعبان هفتاد بار استغفارکند، روز قیامت در گروه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ محشور خواهد شد و کرامتی از خداوند برای او مقرر خواهد شد و کسی که در ماه شعبان صدقه ای بپردازد [هر چند ناچیز] اگر چه به اندازه نصف دانه خرما، خداوند بدن او را به آتش حرام خواهد کرد.

۲ـ از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فرمود:

« مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِی شَعْبَانَ رَبَّاهَا اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ لَهُ کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ فَصِیلَهُ حَتَّی یُوَافِیَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ قَدْ صَارَتْ لَهُ مِثْلُ أُحُد» ^(۵)یعنی: کسی که در ماه شعبان صدقه ای دهد خداوند آن را رشد می دهد همچنان که یکی از شماها بچه شتر خود را تربیت می کنید، تا اینکه آن صدقه روز قیامت به صاحبش برمی گردد در حالیکه به برزگی کوه اُحُد شده است.

۳ـ از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل شده است که فرمود:

«من قال فی شعبان الف مرّة : لا اله الا الله و لا نعبد الاّ ایاه مخلصین له الدین و لو کره المشرکون ، کتب الله له عبادة الف سنة الحدیث و فیه ثواب جزیل» یعنی:هرکس در [مجموع] ماه شعبان هزار بار بگوید … ، خداوند عبادت هزار سال را برای او خواهد نوشت و ثواب فراوانی برای او خواهد بود.

 4ـ از داود الرّقی نقل شده است که گفت: از امام صادق ـ علیه السلام ـ در مورد روزه ماه رجب سؤال کردم، فرمود:

« أين انتم عن صوم شعبان ، فقلت له : يا بن رسول الله ما ثواب من صام يوما من شعبان ؟ فقال : الجنة والله ، فقلت : يا بن رسول الله ما أفضل ما يفعل فيه ؟ قال : الصدقة والاستغفار ، ومن تصدق بصدقة في شعبان رباها الله تعالى كما يربي أحدكم فصيله حتى يوافي يوم القيامة وقد صار مثل احد»یعنی: چرا در غفلت هستید از روزه ماه شعبان من سؤال کردم چیست ثواب کسی که روزی از ماه شعبان را روزه بگیرد؟ فرمود : بهشت! سوگند به الله [یعنی سوگند به خدا که پاداش آن بهشت است] پس گفتم افضل اعمال در آن چیست ؟! او فرمود:صدقه و استغفار و کسی که در ماه شعبان صدقه ای بدهد، خداوند آن را رشد و پرورش می دهد همچنان که یکی از شماها بچه شتر خود را پرورش می دهد ؟ تا آنکه [ آن صدقه] روز قیامت به صاحبش برسد در حالیکه به اندازه کوه اُحُد بزرگ شده است.

در ادامه مباحث مربوط به ماه معظعم شعبان طبق وعده ای که در مقالات مربوط به ماه مبارک رجب داده شد مقالاتی در موضوع استغفار و ذکر شریف «لا اله الا الله » نوشته خواهد شد (ان شاء الله تعالی) و به خواست خداوند به موضوع« صدقه» دادن و آثار آن به عنوان عملی که در ماه شعبان و رمضان سفارش زیادی برای آن بعمل آمده خواهیم پرداخت.

برکات اعیاد شعبانیه

رحمت واسعه خداوند و برکات بی پایان او ـ عزّوجّل ـ تمامی ماه معظم شعبان و روزها و شب ها و ساعات آن را احاطه کرده است. اهل ایمان و اهل ذکر الله و کسانی که تاج با شکوه بندگی خداوند روی سر آن ها قرار گرفته و وجود  آنها را زینت داده است، با انجام اعمال سفارش شده در این ماه می توانند در مسیر جریان برکات  فراوان آن قرار بگیرند.عظیم ترین  جریان رحمت و برکات خداوند در این ماه معظم و سایر زمان ها در عرصه «ولایت» و محبت و مودّت خاندان رسالت برقرار است.

ولایت رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلم ـ و عترت طاهره و شخصیت های خاندان آن حضرت همان ولایت ذات قدوس پروردگار عالمیان است که عامل جریان  مراتب عظیم برکات خداوند به فضای زندگی ، انسان ها می باشد. در این ماه مبارک امواج عظیمی از ولایت الهیه از ناحیه انتساب آن به شخص پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و اهل بیت عصمت و طهارت ـ علیهم السلام ـ جریان یافته و امکان بهره مندی فراوان عالم انسانیت از این جریان عظیم فراهم شده است

انتساب ماه شعبان به رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم )

طبق آنچه در احادیث متعددی ذکر شده این ماه معظم انتساب به وجود مبارک رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ یافته است. بطوریکه در احادیث فوق الذکر آمده است که آن حضرت می فرمود: شعبان ماه من است!

اصل روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان بصورت یک عبادت وجوبی و در ایام دیگر سال بصورت استحبابی بالخصوص در روزهای معینی مثل روزهای پنج شنبه و دو ماه رجب و شعبان عامل بهره مندی از پاداش عظیم خداوند می باشد. اما اگر روزه ماه شعبان از جهت محبت به پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله وسلّم ـ  و تکریم آن حضرت و تکریم ماه منتسب به آن حضرت و به آن نیت گرفته شود موجب نزول مراتب عظیم تری از رحمت و برکات خداوند در فضای زندگی انسان ها خواهد شد.

«محبت قلبی انسانها نسبت به پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ موجب اتصال روح آنها به جریان رحمت خاصّه خداوند و توسعه فضای آن جهت دریافت رحمت بیشتر خداوند و سبب پاک شدن قلبها از آلودگی ها و عامل اطمینان و آرامش قلبی خواهد شد. چون صحبت آن حضرت و توجهات پی در پی به عظمت شخصیت او و اهل بیت عصمت و طهارت یکی از انواع «ذکر الله » است!

ولادت حضرت سید الشهداء امام حسین (علیه السلام )

در روز سوم ماه شعبان حادثه مبارک ولادت امام حسین ـ علیه السلام ـ قرار گرفته و موجب نورانیت و جلالت و فضیلت بیشتر آن شده است. امام حسین ـ علیه السلام ـ عامل جریان یافتن «ذکر الله» در مسیر تاریخ و احیاگر تمامی فضائل پیامبران خدا ـ سلام الله علیهم اجمعین ـ بود. قهرمانی بی نظیر و شخصیت عظیم قدسی او ستونهای اصلی بنای شیطانی ادیان تقلبی را در هم شکست.

در روایات دینی از وجود مبارک رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ نقل شده است که روز قیامت حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ به منزله دو گوشواره عرش خداوند ظهور خواهند داشت. یعنی شخصیت و رفتارهای آن دو گوهر قدسی عامل زینت عرش خداوند خواهد شد همچنین از آن حضرت نقل شده است که حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ دو سرور جوانان اهل بهشت خواهند بود.

قیام شکوهمند امام حسین ـ علیه السلام ـ در مقابل صاحبان ادیان تقلبی و ظلم و ستم حاکمان جبار فضای تاریخ حیات انسانی را معطر کرده است و چهره  کریه نفاق و کفر را به جهانیان نشان داده است. و امیدواری به نجات عموم انسانهای عالم از ناحیه آشنائی با سیره شریف آن بزرگوار و همه رهبران آسمانی ـ علیهم السلام ـ در آینده ای نزدیک روز به روز بیشتر می شود. قبلاَ در مورد نهضت مقدس حسینی ـ علیه السلام ـ سلسله مقالاتی در یازده بخش تحت عنوان «امتحانات ملکوتی در نهضت عاشورا» در بخش کلام ایام منتشر شد^(۶) توصیه می کنیم آن مقالات مورد مطالعه مجدد قرار بگیرد ، با تذکر این مطلب که آن سلسله مباحث در فرصتی مناسب ادامه خواهد یافت (ان شاء الله تعالی)

ولادت سرور جوانمران عالم حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام )

روز بعد از ولادت حضرت سید الشهداء امام حسین ـ علیه السلام ـ یعنی در روز چهارم شعبان المعظم ولادت پرچمدار نهضت مقدس عاشورا، حضرت ابوالفضل العباس  ـ علیه السلام ـ واقع شده است. در مقاله ای که قبلاً در ایام تولد آن بزرگوار نوشته شد، به عظمت شخصیت و قهرمانی بی نظیر او در عرصه دفاع از دین توحیدی و فرزند رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ حضرت سید الشداء علیه السلام ـ اشاره ای شد^(۷)  و در آن مقاله گفته شد:

«نام مقدس آن بزرگوار یادآور جوانمردی ها، شجاعت ها، غیرت ها، وفاداری ها، استقامت در راه دفاع از حریم دین توحیدی، اخلاص نسبت به پروردگار عالم و تکریم رسول خدا (صلّی الله علیه و آله وسلّم)  و اهل بیت عصمت و طهارت ( علیهم السلام ) می باشد. حضرت عباس (علیه السلام) ادب جمیل توحیدی را از پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین (علیه السلام) و دو برادر کریم خود، گوشواره های عرش خدا، امام حسن و امام حسین ( علیهما السلام ) فرا گرفته بود. رفتارهای او در مقابل فرزندان رسول خدا (صلّی الله علیه و آله وسلّم) و حمایت از آن دو و فداکاری در راه آنها، مثل رفتارهای امیر المؤمنین علی (علیه السلام) در مقابل پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله وسلّم) بود.

رفتارهای شکوهمند تجلّی یافته از شخصیت کم نظیر او در طول عمر مبارکش بالخصوص در نهضت مقدس عاشورا او را به یک قهرمان عظیم تاریخی در سطح جهان تبدیل کرده است. او در زمان حیات خود پناهگاه نیازمندان و گرفتاران بود و خانه او محل مراجعه مستمر حاجتمندان قرار داشت. و بعد از حادثه شهادتش که شخصیت عظیم آسمانی او در مرتبه ای بسیار متعالی تجلّی کرد، نام و یاد او و حرم باشکوهش موجب آرامش صاحبان حاجت و نیازمندان شده و چقدر زیبنده است لقب «باب الحوائج» برای شخصیت استثنائی او. میزان تأثیراتی که شخصیت و رفتارهای او در انسان ها ایجاد کرده و میزان دعاهائی که در اثر توسل به آن بزرگوار در طول تاریخ بعد از حادثه عاشورا تا زمان حاضر مستجاب شده، بالاتر از حدّ محاسبه و شمارش است.

عنایات و توجهات حجت های پروردگار عالم بالخصوص حضرت سیدالشهداء امام حسین (علیه السلام) و رفتار خاص آن بزرگوار نسبت به حضرت عباس (علیه السلام) برترین دلیل بر عظمت شخصیت خاص او می باشد.

امام حسین (علیه السلام)در عظیم ترین و با شکوه ترین جنگ دفاعی تاریخ، او را به عنوان پرچمدار انتخاب فرمود. در جنگی که هفتاد و چند نفر و یا یکصد و چند نفر مقابل یک سپاه سی هزار نفری قرار گرفتند و با استقامت خود و دفاع از حریم دین توحیدی و پیامبران خدا و فرزند رسول خدا (صلّی الله علیه و آله وسلّم) عظمت و شکوهی آفریدند که در تمام تاریخ نظیری برای آن پیدا نخواهد شد.

آن قدرت عظیم و شکوه و جلال فوق عادی، ناشی از ارتباط در مرتبه خاصی با قدرت و جلال پروردگار عالم بود که از طریق رهبری امام حسین (علیه السلام) و در مرتبه بعدی حضرت عباس (علیه السلام) بوجود آمد. یعنی قدرت ایمان و اخلاص آن بزرگوار، نقش عظیمی در تجلی آن عظمت بی نظیر در حادثه عاشورا داشت و اینکه ظرفیت روحی او امکان انتقال مراتب برتر از کمالات فوق عادی حجت پروردگار عالم به فضای آن جنگ شکوهمند را ایجاد کرد.»

با عرض تبریک روز ولادت آن قهرمان بزرگ تاریخ انسان ها به تمام دوستداران آن بزرگوار و همه جوانمردان عالم بحث درباره شخصیت عظیم او را به ادامه مباحث مربوط به نهضت عاشورا موکول می کنیم.

ولادت امام سیدالساجدین (علیه السلام)

در روز پنجم ماه معظم شعبان حادثه مبارک دیگری وقوع یافته و آن عبارت است از ولادت امام سیدالساجدین، زین العابدین علی بن الحسین (علیهما السلام) ما قبلاً در این ایام مقاله ای تحت عنوان:

«ولادت امام سیدالساجدین (علیه السلام) قلّه دیگری در سلسله جبال فضائل ماه شعبان»^(۸) نوشتیم و بحث در آن مقاله منتهی شد به تفسیر و توضیح نمونه هائی از سخنان آن بزرگوار! در این بخش قطعه ای از آن مقاله را ذکر می کنیم و در بخش های بعدی به ذکر و توضیح موارد دیگری از کلام آن حضرت خواهیم پرداخت.

در مقاله فوق الذکر گفته شد:

«امامت آن بزرگوار در میان عظیم ترین بحران تاریخ شروع شد و او هدایت کشتی دین خدا را در دریائی طوفانی به عهده گرفت و از میان امواج کوبنده سنگین آن عبور داد و به طرف ساحل نجات هدایت کرد.آن روز بحرانی تاریخی روز عاشورا بود، روزی که سپاه خدا با وجود کمی نفرات در مقابل سپاه سی هزار نفری شیطان قرار گرفتند و در جریان یک دفاع شکوهمند، سپاه شیطان را از حریم دین توحیدی کنار زدند، و جان های خود را در آن حادثه عظیم برای حفظ دین خدا و جلوگیری از آلوده شدن فضای مقدس آن فدا کردند.امام سجاد (علیه السلام) در آن شرایط بحرانی پرچم دین توحیدی را بدست گرفت و با تحمل عظیم ترین مشقّت ها و مصیبت ها آن پرچم را بر افراشت. طوفان سهمگین حوادث و امواج سنگین بلاها نتوانست استقامت او را در هم شکند و آن پرچم بر افراشته را بر زمین افکند.آن بزرگوار با رفتارهای قهرمانانه خود به انسان ها یاد داد که در وقت حمله امواج بلاها و مصیبت ها می شود در پناهگاه امن و محکم «ذکر الله» وارد شد و در آنجا پناه گرفت.او چهره بسیار زیبائی از عبادت پروردگار عالم و ارتباط با او را به صورت دعاها و مناجات ها به انسان ها نشان داد و راه اتصال به قدرت خداوند و پناهگاه توحید را برای اهل معرفت هموارتر کرد.از علم و عرفان و اخلاص و عبودیّت آن بزرگوار گنجینه ای به یادگار مانده است که بها و جلالت آن با هیچ ترازوئی قابل سنجش و ارزیابی نیست، یعنی فوق حدّ محاسبه می باشد و آن گنجینه عبارت است از «صحیفه سجادیه» که به «زبور آل محمد (ص)» مشهور شده است. این کتاب دائماً مورد بهره برداری عموم انسان ها بالخصوص اهل معرفت در راه ارتباط با خداوند بوده و امروزه می شود به صورت نهر زلالی مورد بهره برداری شیفتگان معرفت خدا و تشنگان عرفان حقیقی آسمانی قرار بگیرد. در زمانی که عطش عرفانی، انسان ها را به سوی گودال های حقیر و آلوده می کشاند.»

در انتهای این بخش از مقالات مربوط به ماه شعبان متذکر نکته ای بسیار مهم در موقعیت ماه ها و روزهای مهم سال مثل اعیاد و زمان ولادت و رحلت و شهادت رهبران آسمانی می شویم و آن عبارت است از نحوه بهره برداری از آن موقعیت های خاص! و بخواست خداوند در بخش بعدی این سلسله مقالات کلامی بصورت تفصیلی در این زمینه خواهد آمد.

۱۳۹۷/۲/۱

پاورقی ها:

۱-وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی، داراحیاء التراث العربی، ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۲۴

۲-همان، ص ۳۶۴، ح ۱۴

۳ـ همان،ص ۳۶۳، ح ۱۲

۴ـ همان، ص۳۷۸، باب استحباب الاستغفار و التهلیل و الصدقة و الصلاة علی محمد و آله فی شعبان ح ۱

۵ـ همان ، ص ۳۷۹، ح ۸

۶ـ وب سایت حکمت طریف، بخش کلام ایام شماره های ۱۶۶ تا۱۷۷

۷ـ همان شماره ۴۷، تحت عنوان : ولادت حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام )

۸-وب سایت حکمت طریف، بخش کلام ایام، شماره ۴۸