کلام ایام – ۱۹۶، برکات ماه عظیم شعبان
بخش دوم
کلیات
*بیان جلالت ایام خاص سال فقط یک جهت از فواید و برکات آن ایام است
* انسان ها نیاز به بهره برداری فراوانی از موقعیت ایام خاص سال دارند
* چگونه می شود انسان در زمان های خاص از انجام یک عمل هزاران برابر زمان های دیگر بهره مند شود
*در هر وقت افطار و سحر روزهای ماه رمضان خداوند هزاران انسان گناهکار را مورد غفران خود قرار می دهد
*صدقه دادن در ماه شعبان ثواب و پاداش عظیم چندین برابر ایام دیگر خواهد داشت
*استفاده از روزها وساعات ماه شعبان مثل استفاده از نور و حرارت آفتاب در سطوح و مراتب مختلف است
*بهترین و مفید ترین کارها در زمان اعیاد دینی و ولادت و حتی رحلت و شهادت شخصیت های آسمانی ذکر سخنان آن بزرگواران و مطالعه و بحث و گفتگو در سیره شریف آن ها است
*ذکرسخنان و رفتارهای شخصیت های آسمانی و بحث و گفتگو در مورد آنها نوعی «ذکر الله» است
* پاداش کسی که ماه شعبان جهت محبت پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و تقرب به خداوند ـ عزّوجّل ـ روزه بگیرد
* عامل حبّ خداوند نسبت به بندگان
* نتیجه و آثار پیروی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ محبت خداوند نسبت به بندگان است.
بهره برداری از جلالت ایام خاص
در ایام معینی از سال مثل اعیاد و زمان ولادت رهبران آسمانی و شخصیت های قدسی غالباً از جلالت خاص آن روزها و شب ها و نزول برکات فراوان از طرف خداوند، بحث و گفتگوئی به عمل می آید. این نوع بحث و گفتگو و انتشار اخبار مربوط به جلالت آن ایام موجب جریان سرور و لذت و آرامشی در قلوب انسان ها بالخصوص اهل ایمان و پیروان دین توحیدی می شود! اما این موضوع یعنی بیان جلالت ایام خاص سال فقط یک جهت از فواید و برکات آن ایام است و این جهت با وجود تمام ارزش و قداستی که دارد نباید به آن اکتفاء شود و انسان ها نیاز به بهره برداری های عظیمی از موقعیت آن ایام دارند. بعنوان مثال وقتی گفته می شود: طبق کلام شریف رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- قرائت یک آیه از قرآن مجید در روزها و شب های ماه مبارک رمضان معادل قرائت تمام قرآن در ماه ها و روزهای دیگر محسوب می شود یعنی ثواب و آثار قرائت یک آیه در ماه رمضان هزاران برابر زمان های دیگر است،
طبعاً شنیدن این کلام لذتی برای اهل قرآن دارد و می تواند منشأ تفکر و تحقیق علمی خاصی هم در این زمینه شود، مثلاً از بُعد علمی و عقلی چگونه می شود انسان از انجام یک عمل هزاران برابر زمان های دیگر بهره مند شود! یا وقتی انسان می شنود که کمک مالی به نیازمندان و صدقه دادن به آن ها در ایام این ماه پر برکت، ثواب و پاداش عظیم چندین برابر ایام دیگر خواهد داشت، پس خیلی عاقلانه است که انسان در این ماه بیشتر از سایر ایام و ماه ها به نیازمندان کمک کند و از پاداش عظیم تر پروردگارش بهره مند شود. همچنین وقتی انسان از کلام رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و ائمّه معصومین علیهم می شنود که پروردگار عالمیان در هر غروب و وقت افطار و در هر سحر ماه رمضان یعنی زمان شروع و پایان روزه و زمان نماز مغرب و نماز صبح هزاران انسان گناهکار را مورد غفران قرار می دهد و آن ها از ناحیه غفران و بخشش خداوند اهل بهشت می شوند! پس خیلی عاقلانه است که در این دو زمان یعنی وقت سحر و افطار ماه رمضان بیشتر به «ذکر الله» بپردازد و بیشتر دعا کند، تا مشمول عفو و مغفرت خاص خداوند قرار بگیرد.
در نظام زندگی طبیعی هم، چنین وضعیتی برقرار است! مثل اینکه در فصل بهار خاصیت روئیدن نباتات و رشد درختان بیشتر می شود، هم به لحاظ نزول باران ها و هم تابش بیشتر آفتاب و گرمای حاصل از آن و علل مشابه دیگر! پس وقتی انسان متوجه این موضوع شد، لازم است از آن بهره برداری کند و یا بهره برداری عادی متعارف را تغییر دهد و میزان آن را بالاتر ببرد.
توضیح اینکه بطور متعارف انسان ها بالخصوص کشاورزان از این خاصیت فصل بهار بهره برداری می کنند و زراعت ها را عمدتاً در این زمان انجام می دهند و گیاهان و درختان را در این فصل پرورش می دهند و مثلاً حرارت زیاد خورشید در اواخر فصل بهار و اوائل فصل تابستان با اراده خداوند و جریان آن در عرصه ربوبیّت نباتات موجب رشد میوه ها و رسیدن آن ها و حصول خواصی در آن ها می شود! در جهت دیگر هم عموماً کشاورزان از فرصت مناسب حاصل شده استفاده هائی می برند مثل خشک کردن بعضی میوه ها و جلوگیری از فساد و خراب شدن آن ها و همچنین خشک کردن بعضی از گیاهان و ذخیره سازی برای تغذیه حیوانات اهلی، و امثال آن ها. اما در فضای تحقیقات علمی و تکنولوژی پیشرفته می شود از نور آفتاب و حرارت آن بالخصوص در فصل بهار و تابستان استفاده های برتری برد مثل بدست آوردن انرژی برق از نور و حرارت آفتاب و ذخیره سازی آن برای مصارف مختلف و امثال آن ها.
در فضای معنوی هم روزهای خاصی داریم- بطوریکه گفته شد- که نعمت ها و برکات عظیم تر و بیشتری از خداوند در آن روزها به فضای زندگی انسان ها نازل می شود. مثل ساعاتی که باران پر حجمی در حال باریدن است که انسان ها می توانند با زمینه سازی مناسب از آن بهره برداری بیشتری کنند مثل آبیاری مزرعه ها و باغ هائی که قبلاً آماده کرده اند و یا ذخیره کردن آب زیاد در سدها و مخزن ها و ظروف، و استفاده های دیگر!
بهترین روش بهره برداری از ایام خاص سال مثل اعیاد و روزهای مطابق ولادت شخصیت های آسمانی حتی زمان رحلت و شهادت آن ها، مطالعه در سیره شریف آن بزرگواران و ذکر سخنان آن ها و بحث و گفتگو درباره سخنان و رفتارهای آن ها است. بجهت اینکه در سخنان و رفتارهای آن ها جلوه های بسیار زیبائی از علوم فوق عادی و جاذبه های اخلاقی عظیمی بطور فراوان وجود دارد انسان ها نیازهای اجتناب ناپذیری به آن ها دارند.
سیره شریف رهبران آسمانی و شخصیت های خاندان رسالت گنجینه عظیمی از علوم و معارف دین توحیدی است و منشأ اصلی آن هم علم ذات قدوس الله ـ جلّ و جلاله ـ و صفات و افعال او است، و ذکر سخنان و رفتارهای آن بزرگواران و بحث و گفتگو در مورد آن ها نوعی «ذکر الله» است.
حال بعد از ذکر این مقدمه برمی گردیم به بحث در جلالت ماه معظم شعبان و اعیاد آن و موضوع بهره برداری از موقعیت این ماه.
بهره برداری از برکات ماه شعبان
در بخش قبلی این مقاله اشاراتی به جلالت و عظمت این ماه پربرکت به عمل آمد و در این زمینه به همان اشارات اکتفاء می کنیم و می پردازیم به موضوع بهره برداری از برکات این ماه عظیم اگرچه بیان عظمت این ماه و برکات آن مستلزم مباحث زیاد دیگری است! اما فعلاً چنین فرصتی در اختیار نیست.
در بخش اول این مقالات روایتی از امام صادق ـ علیه السلام ـ به نقل از جد بزرگوارش سید الاوصیأ امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام ـ نقل شد، معنی آن روایت شریف این بود :
«کسی که ماه شعبان جهت محبت پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ و تقرب به خداوند ـ عزوجل ـ روزه بگیرد، خدا او را دوست خواهد داشت و او را به مقام کرامت خود نزدیک خواهد کرد و بهشت را بر او واجب خواهد کرد» در این روایت شریف چند نکته اساسی قابل توجه و بحث و گفتگو است و آن ها عبارتند از
۱ـ روزه ماه شعبان
۲ـ محبت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم )
۳ـ تقرب به «الله» عزوجل
۴ـ حب خداوند نسبت به بندگان و محبان رسول گرامی او
۵ـ مقام کرامت خداوند و تقرب به آن مقام
۶ـ وجوب بهشت به جهت بعضی از اعمال
۷ـ موقعیت نیت در اعمال عبادی
روزه ماه شعبان
در مباحث قبلی گفته شد که علاوه بر جریان رحمت و برکات خداوند در زمان ها و مکان ها بطور عادی و متعارف، مرتبه برتری از رحمت و برکات خداوند در ایام و مکان های خاصی برقرار است. این مرتبه از الطاف خداوند، شامل عده خاصی از بندگان می شود و کسانی که در معرض جریان آن ها قرار می گیرند. بعنوان مثال نور و حرارت آفتاب دو نوع نعمت ار نعمت های پروردگار عالمیان برای انسان ها می باشند، بطوریکه اصلاً حیات انسانی بدون وجود آفتاب و نور و حرارت آن امکان پذیر نیست. اما مرتبه ای از این نوع نعمت خواه و ناخواه و در صورت توجه بنده و یا عدم توجه او در فضای زندگی او جریان خواهد داشت. یعنی چه او بخواهد و چه نخواهد و بداند یا نداند مشمول این مرتبه از رحمت خداوند قرار خواهد داشت و از ناحیه آن اصل زندگی او و بعضی از نیاز هایش تأمین خواهد شد.
اما مرتبه ای از فواید و آثار نور و حرارت آفتاب فقط شامل کسانی خواهد شد که زمینه خاصی را برای آن فراهم کرده اند، مثلاَ در فصل زراعت اقدام به این کار کرده زمینی را برای زراعت آماده کرده اند و درختان زیادی را کاشته اند. طبعاً در آن صورت نور و حرارت آفتاب عامل رشد آن گیاهان و درختان خواهد شد. همچنین فرضاً شخصی از ناحیه تحصیلات دانشگاهی و شناسائی خواص بعضی از گیاهان، مزرعه ای را برای کاشت و پرورش گیاهان داروئی آماده کرده و ابتکاراتی را هم در این زمینه به کار برده و از پرورش آن گیاهان خاص از ناحیه تابش آفتاب و نور و حرارت آن محصول فراوانی بدست آورده و این محصول هم موجب سود مادی زیادی شده و هم به لحاظ آسایشی که عده ای از انسان ها از ناحیه داروهای حاصل شده پیدا کرده اند او به لذتی معنوی رسیده است! در این صورت این شخص تحصیل کرده وکارشناس در خواص گیاهان داروئی فواید خاصی از نور و حرارت آفتاب بدست آورده است که جنبه عمومی نداشته بلکه اختصاص به افرادی دارد که زمینه مناسبی را برای این نوع بهره برداری آماده کرده اند.
یا بعنوان مثال: در تحقیقات علمی بعضی از دانشمندان به بعضی خواص غداها و میوه ها پی برده اند که قبلاً مورد توجه نبوده است و یا کمتر مورد توجه قرار می گرفت! و این دانشمندان کشفیات علمی خود را منتشر کرده اند و کسانی در جریان کشفیات علمی او قرار گرفته اند و از آنها در زندگی شخصی خود بهره برداری می کنند. مثل اینکه عده ای از انسان ها در یک جامعه متوجه این موضوع طبی شده اند که خوردن شیر این ماده پر ارزش غذائی در سنین جوانی و بعضی از غذا های دیگر در پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بالای عمر بسیار مفید است و خودرن پنیر و بالخصوص زیادخوردن آن می تواند سبب ابتلاء به بیماری آلزایمر و یا تشدید آن در سنین بالای عمر می شود و یا بر عکس خوردن مقداری مویز ( کشمش یا نوعی از آن ) بطوریکه در احادیث طبی از امامان معصوم (علیهم السلام ) به آن توصیه شده است وقت خوردن صبحانه به طور معمول، مانعی برای ابتلا به این بیماری (آلزایمر) می شود. حال اگر کسانی از این فرآورده های علمی بهره برداری کنند و توصیه های اطباء را در این زمینه ها رعایت کنند،از فواید آنها بطور معمول بهره مند خواهند شد.
اما اگر بعضی از دانشمنمدان و اهل تحقیق و پژوهش در این زمینه فعالیتی کنند و حاصل این تحقیقات را به اشکال مختلف مثل نوشتن آن ها در کتاب ها و مجلات علمی و یا ساختن فیلم ها و پخش آن ها در سطح جامعه و مصاحبه با کسانی که مورد آزمایشهای علمی قرار گرفته اند و انتشار آن ها ، موجب آگاهی عده زیادی از انسان ها از فرآورده های علمی در این زمینه شوند و کمکی به تآمین سلامت انسانها در جامعه خود و جوامع دیگر کنند، آنها در مرتبه برتری از فضای رحمت خداوند قرار خواهند گرفت! بجهت کمک به انسانها و ایجاد نوعی آسایش و صحت بدن برای آنها!
این مثال ها جهت ایجاد توجه به استفاده بیشتر و در مرتبه ای بالاتر از نعمت های خداوند ذکر شد، و این موضوع در فضای معنوی هم طبعاً برقرار است. مثل اینکه: رحمت خداوند در تمام روزها و شب ها و بالخصوص ساعات معینی مثل اوقات نماز و وقت ظهر در روز و ثلث آخر شب و شب و روز جمعه و اعیاد دینی مثل عید قربان و عید غدیر و شب مبعث رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و شب نیمه شعبان و بالاتر از همه زمان ها، «شب های قدر» برقرار است و جریان رحمت خداوند در این ایام و ساعات شامل عموم انسان ها می شود.
اما بعضی از انسان ها می توانند از ناحیه توجه کامل به وضعیت خاص این زمان ها و کسب استعدادهای خاص و انجام بعضی اعمال به مراتب برتری از رحمت خداوند و نعمت های او دسترسی پیدا کنند و بهره برداری آن ها از جریان رحمت خداوند بیشتر و پایدارتر شود! مثل اینکه در این ایام و ساعات بیشتر به «ذکر الله» بپردازند و با پروردگار عالمیان از این طریق ارتباط عمیقی پیدا کنند و یا بیشتر از زمان های دیگر به انجام کارهای خیر مثل کمک به نیازمندان بپردازند و یا اخلاق خود را اصلاح کنند و یا از گناهان خود توبه کنند و یا بیشتر به مطالعه حقایق و سنت های پروردگارشان بپردازند و یا بیشتر تفکر کنند و امثال آن ها!
آثار و نتایج محبّت و مودّت رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم )
استفاده و بهره برداری از شخصیت قدسی شریفترین مخلوقات خداوند وجود مبارک رسول خدا- صلّی الله علیه و آله و سلّم- هم در این زمینه موقعیت خاصی دارد و عظمت و اهمیت آن به عظمت شخصیت آن حضرت و مقام خاص قدسی او ارتباط می یابد نوعی استفاده از شخصیت اخلاقی و علم آن حضرت جنبه عمومی دارد و مربوط می شود به تأثیراتی که رفتارهای کریمانه و جاذبه های اخلاقی و علوم منتشر شده از آن وجود مبارک در فرهنگ جامعه دینی بطور مستقیم و جوامع دیگر جهانی بطور غیر مستقیم ایجاد کرده است! مثل رأفت و مهربانی با انسان ها حتی مخالفان خود و بخشیدن کسانی که خود او و پیروانش را مورد اذیت ها و ظلم ها قرار داده بودند. بالخصوص بخشیدن دشمنان در زمانی که قدرت نظامی و اجتماعی زیادی پیدا کرده بود و بر آن ها مسلّط شده بود، و بطور کلی دوست داشتن انسان ها و محبت و کمک به آن ها اعم از دوستداران و پیروان، و همچنین مخالفان خود.
اما علاوه بر بهره مندی از تأثیرات رفتاری و علوم آن حضرت بصورت عمومی، استفاده های عظیم تری از علوم منتشر شده از آن وجود مبارک و خُلق عظیم او، در مراتب فوق عادی می شود برد! که لازمه آن ایجاد زمینه مناسب و کسب استعدادهای لازم است و این مرتبه اختصاص دارد به دانشمندان و اهل تحقیق و آشنا به سیره شریف آن حضرت و کسانی که قلوب آن ها سرشار از محبت به آن بزرگواراست و در مقام عمل از او پیروی می کنند.
خداوند می فرماید:
«لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» (التوبة/۱۲۸) یعنی: پیامبری از خودتان بسوی شما آمد که برای او سخت و ناراحت کننده است که شما رنج ببرید و او نسبت ]به هدایت و آسایش و سعادت] شما [اعم از مؤمنین و دیگران] حریص است و نسبت به مؤمنین [بالخصوص] رئوف و مهربان است.
یعنی علاوه بر اینکه آن حضرت رحمتی است از طرف خداوند برای عموم اهل عالم، در مرتبه دیگری نسبت به مؤمنان و پیروان دین توحیدی رأفت و رحمت خاصی دارد.
خداوند ـ عزّوجّل ـ در آیه دیگری از قرآن کریم می فرماید:
«قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» (آل عمران/۳۱) یعنی بگو اگر شما خدا را دوست می دارید از من پیروی کنید تا در نتیجه خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را مورد غفران قرار دهد و قطعاً خداوند غفور و مهربان است.
در این آیه کریمه راه اتصال به بالاترین و گسترده ترین مراتب رحمت خداوند معرفی شده است و آن عبارت است از پیروی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ که نتیجه آن محبت خاص خداوند نسبت به بنده خواهد بود! و محبوب خدا شدن مرتبه ای از سعادت انسان است که ارزش و قداست آن با هیچ ترازوئی قابل ارزیابی نیست. یعنی فوق حد ارزیابی و قیمت گذاری می باشد.
روزه گرفتن در روزهای ماه شعبان به جهت انتساب این ماه شریف به رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و پیروی از آن حضرت در دعا کردن و استغفار و «ذکر الله» کثیر و بطور کلی انجام دادن اعمالی که در این ماه عظیم سفارش شده است،موجب جریان رحمت واسعه خداوند در فضای زندگی انسان خواهد شد.
دعایی از وجود مبارک امام سید الساجدین ـ علیه السلام ـ نقل شده است: و توصیه شده است که در هر روز ماه شعبان در وقت زوال آفتاب (ظهر) و در شب نیمه این ماه خوانده شود و آن دعا با این عبارت شروع می شود: « اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍشَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِوَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ …»در بخشی از این دعا آمده است:
«هَذَا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبَانُ الَّذِی حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِالَّذِی کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ و سَلَّمَیَدْأَبُ فِی صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ فِی لَیَالِیهِ وَ أَیَّامِهِبُخُوعا لَکَ فِی إِکْرَامِهِ وَ إِعْظَامِهِ إِلَی مَحَلِّ حِمَامِهِاللَّهُمَّ فَأَعِنَّا عَلَی الاسْتِنَانِ بِسُنَّتِهِ فِیهِوَ نَیْلِ الشَّفَاعَةِ لَدَیْهِ» این است ماه پیامبر تو، سرور رسولان،[همان ماه] شعبان که آن را با رحمت و رضوان خود پوشانده ای،[همان ماهی] که رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله وسلّم ـ در روزه گرفتن و شب زنده داری در آن کوشش می کرد و آن را عادت خود قرار داده بود، در روزها و شب های آن برای تواضع نسبت به تو، در اکرام و بزرگداشت آن ماه تا آخر عمرش، پروردگار را پس ما را یاری فرما در پیروی از سنت او و به شفاعتش نائل گردان.
۱۳۹۷/۲/۱۰