کلام ایام – ۷۶، ولادت حضرت معصومه علیها السلام مهمان گرامی ایرانیان

ولادت حضرت معصومه (علیها السلام)

مهمان گرامی ایرانیان

روز اول ماه ذوالقعده ولادت حضرت معصومه (سلام الله علیها) کریمه اهل بیت و دختر مکرمه امام کاظم (علیه السلام) واقع شده است. این بانوی بزرگوار دارای شخصیتی متعالی و موقعیت علمی و ایمانی و اخلاقی ممتازی در خاندان رسالت بود. او مورد تکریم خاص پدر بزرگوارش حضرت امام کاظم (علیه السلام) و برادر گرامی خود حضرت امام رضا (علیه السلام) و دیگر شخصیت های خاندان رسالت قرار داشت. آن بزرگوار در زمان حیات خود و بعد از رحلتش مورد احترام و توجه خاص شیعیان بالخصوص ایرانیان بوده و دائماً حرم باشکوهش در شهر قم و زیارت او مورد اشتیاق شدید دوستداران و پیروان اهل بیت عصمت و طهارت ( علیهم السلام) قرار گرفته است.

شهر مقدس قم به لحاظ قرار داشتن قبر شریف حضرت معصومه (سلام الله علیها) در آن و به لحاظ اقامت شخصیت های بزرگ از شیعیان به حرم اهل بیت رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شهرت یافته است.

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «خداوند حرمی دارد و آن مکه است و رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) حرمی دارد و آن مدینه است و برای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) حرمی است و آن کوفه است و قم کوفه کوچک است و بهشت هشت در دارد که سه تای آن ها به سوی قم است و بانوئی از فرزندان من در آنجا از دنیا خواهد رفت که اسم او فاطمه دختر موسی (علیه السلام) است که با شفاعت او شیعیان من وارد بهشت خواهند شد.»^(۱)

سفر حضرت معصومه (سلام الله علیها) به ایران

بعد از سفر اجباری امام رضا (علیه السلام) به ایران حضرت معصومه (علیها السلام) خواهر گرامی آن حضرت همراه تعدادی از برادران خود، جهت دیدار با آن بزرگوار به ایران آمدند. این سفر طبق بعضی از نقل ها به دعوت امام رضا (علیه السلام) انجام گرفته و یا اینکه آن ها جهت کمک به آن حضرت به ایران آمده اند.

قابل ذکر است که امام رضا (علیه السلام) در سفر به ایران جهت جلوگیری از بهره برداری سیاسی مأمون خلیفه عباسی از موقعیت او، در هر فرصتی به اجباری بودن این سفر اشاره می کرد و شاید به همین منظور هم بود که هیچ یک از افراد خاندانش را در آن سفر همراه خود نبرد. اما وقتی ناچار از پذیرفتن مقام ولایتعهدی شد، طبعاً باید به فعالیت های علمی و اجتماعی خود در ایران ادامه می داد، یعنی همان نوع فعالیت ها که در مدینه داشت و در این صورت احتیاج به همراهی و کمک افرادی از خاندان خود داشت.

دیگر اینکه فضای فکری و سیاسی موجود در ایران با عربستان تفاوت زیادی داشت. مردم ایران عمدتاً شیعه بودند، اگر چه تشیّع خود را به جهت اختناق دستگاه خلافت همیشه و به راحتی اظهار نمی کردند. و طبعاً ایرانیان عمدتاً مخالف حکومت خلفای بنی عباس و قبلاً بنی امیه بودند. و عامل اصلی این مخالفت تشیّع آن ها و پیروی از خاندان رسالت و طرفداری از ائمه معصومین (علیهم السلام) بود.

ایرانیان حساب دین خدا و خاندان رسالت را از اعمال و رفتار و ظلم و ستم دستگاه های حکومتی جدا می کردند. این روحیه ایرانیان و نوع توجه آن ها به دین خدا و معارف آن ریشه ای در سابقه تمدن و فرهنگ حاکم بر این منطقه از جهان داشت. شخصیت های خاندان رسالت در بین ایرانی ها طرفداران زیادی داشتند و در بین آن ها وجود مبارک امام رضا (علیه السلام) محبوبیت عظیمی در بین مردم ایران داشت و این محبوبیت عظیم عامل نگرانی مأمون خلیفه عباسی شد و او سرانجام تصمیم گرفت به صورتی آن حضرت را از میان بر دارد.

تکریم ایرانیان از امامان معصوم (علیهم السلام) و فرزندان آن ها از یک طرف و اختناقی که در عربستان از طرف دستگاه های حکومتی برقرار بود، دو عامل اصلی در هجرت شخصیت های خاندان رسالت به ایران بود.

لازم است عامل دیگری هم در این زمینه مورد توجه قرار بگیرد و آن اینکه ایرانیان به لحاظ سوابق فرهنگی خود زیر بار حکومت های غاصب و دین حکومتی نمی رفتند و بلکه صورت اصلی دین خدا را که در معارف شیعی جریان دارد، پذیرا بودند. و طبعاً نیاز به آموزش های دینی از طریق ائمه معصومین (علیهم السلام) داشتند و تماس و ارتباط با امامان معصوم (علیهم السلام) هم به راحتی مقدور نبود. حتی زمان امامت امام صادق (علیه السلام) که فضای سیاسی مناسبتری در جامعه برقرار بود، باز هم ارتباط با آن حضرت برای شیعیان و بالخصوص ایرانیان خیلی راحت نبود، فلذا شخصیت های دانشمندی از خاندان رسالت جهت آموزش معارف دینی به ایران می آمدند و در این مملکت اقامت می کردند و از این طریق نیازهای مردم ایران در آموزش معارف دینی تأمین می شد.

سفر حضرت معصومه (علیها السلام) همراه برادران خود به ایران حادثه پر برکتی بود. اگر چه این مهمان گرامی در ضمن این سفر مریض شد و در شهر قم از دنیا رفت، اما برکات این سفر مثل سفر وجود مبارک امام رضا (علیه السلام) استمرار یافت و این برکات گسترش زیادی پیدا کرد. برکات ناشی از حرم باشکوه امام رضا (علیه السلام) و زیارت انبوه کثیری از شیعیان و دوستداران خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) از آن بزرگوار ارتباط اساسی به شخصیت علمی و اخلاقی آن بزرگوار دارد. و در مرتبه ای دیگر این جلالت و عظمت و برکات آن، به شخصیت حضرت معصومه (علیها السلام) هم ارتباط دارد و می شود گفت: سفر امام رضا (علیه السلام) به ایران در بُعد معنوی پاداشی بود که خداوند به ایرانیان و اشتیاق قلبی آن ها به خاندان رسالت، به آن ها عطا فرمود و آن بزرگوار یادگاری از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و امیرالمؤمنین و دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) در ایران می باشد. و حضرت معصومه (علیها السلام) هم یادگار حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و پاداش دیگری برای تشیّع ایرانیان است.

قبلاً مقاله ای در چهار بخش تحت عنوان: «امام رضا (علیه السلام) و ایرانیان» در بخش «کلام ایام» در همین سایت «حکمت طریف» با شماره های مسلسل ۴ تا ۷ منتشر شد و همچنین مقاله ای تحت عنوان و شماره: «23-مهمانی گرامی از سرزمین نور» در موضوع سفر حضرت معصومه (علیها السلام) توصیه می کنیم مقالات مذکور مورد مطالعه قرار بگیرد.

استمرار برکات شخصیت های آسمانی

اگر چه دوره اقامت امام رضا (علیه السلام) در ایران کوتاه بود و آن حضرت حدود دو سال در این مملکت سکونت داشت، اما برکات وجود اولیاء خاص خداوند و حجت های او با رحلتشان از دنیا قطع نمی شود. بلکه این برکات زوال ناپذیر است. تأثیراتی که از شخصیت اخلاقی و از علوم باقی مانده از آن ها در فرهنگ جامعه دینی و یا بطور کلی فرهنگ بشری ایجاد شده، رنگ و صورت ابدی پیدا می کند. همچنانکه آن ها در ایام حیات دنیوی با سخنان گرانبها و رفتارهای کریمانه خود تحوّل عظیمی در زندگی انسان ها ایجاد کردند، بعد از رحلت آن ها هم، حرم و بارگاه آن ها محل نزول برکات خداوند برای زائران و علاقه مندان می باشد. در طول تاریخ برقراری حرم و بارگاه حجت های خداوند و شخصیت های خاندان رسالت، انسان های بی شماری با رفتن به زیارت آن ها تحت تأثیر جاذبه های معنوی شدیدی قرار گرفته و اخلاق و رفتار و زندگی آن ها بطور کلی متحوّل شده است. جالب توجه است که دشمنان خدا و تبهکاران و جبّاران و مزدوران آن ها در طول تاریخ برای ممانعت از زیارت حرم آن شخصیت های آسمانی تلاش ها کرده اند و برای از بین بردن آن اماکن مقدسه نقشه ها کشیده اند و گاهی مجازات های سنگینی مثل حبس ها و شکنجه ها حتی قتل برای زائران به کار بسته اند. اما روز به روز اشتیاق انسان ها به زیارت آن ها بیشتر شده است. تا جائی که در زمان ما در ایام خاصی مثل اربعین تعداد زائران حرم حضرت سیدالشهداء امام حسین (علیه السلام) بالغ بر بیست میلیون نفر شده است. تلاش تبهکاران و دشمنان خدا در ممانعت از زیارت آن شخصیت های آسمانی مثل تلاش کسانی است که بخواهند با دهان های خود خورشید را خاموش کنند و نور آن را از بین ببرند.

الیاس کلانتری

۹۵/۵/۱۳

پاورقی:

۱-بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۰۷