روش صحیح حفظ قرآن کریم (۵)
سلسله مقالات مربوط به روش حفظ قرآن که در دو شماره گذشته قطع شده بود از این شماره به بعد مجدداً شروع و بخواست خداوند تا زمانی که ضرورت احساس شود ادامه پیدا خواهد کرد. ابتدا به توضیح چند نکته می پردازیم که شامل علل اصلی قطع و شروع مجدد مقالات و نکاتی در تکمیل اصول روش مذکور حفظ قرآن می باشد.
۱. اول کار بنا داشتیم با توضیح اصول این روش و تعیین میزان معینی از سوره ها جهت شروع حفظ و توضیح بعضی از نکات اساسی در ضمن اشتغال به حفظ، علاقه مندان حفظ، آن را شروع کنند و اگر قبلاً این کار را بدون داشتن روشی عالمانه شروع کرده اند، برنامه حفظ خود را با این روش تطبیق کنند.
برنامه کاملی را برای مدت دو ماه فعالیت در حفظ و تکرار سوره ها و آثار و فواید آنها تنظیم کنیم.
۲. بعد از انتشارات مقالات در نشریه بشارت با استقبال زیادی از طرف علاقه مندان به حفظ قرآن مواجه شدیم. عده زیادی از دانشجویان و معلمان قرآن به خود من مراجعه کرده تقاضای تشکیل کلاس و سخنرانی و توضیحات بیشتری در مورد روش کار شدند. و من غالباً علاقه مندان را به شماره های قبلی نشریه بشارت ارجاع می دادم.
عده ای هم مثل مربیان و معلمان قرآن مدارس ـ طبق نقل مسؤولان نشریه ـ از برنامه استقبال کرده و بعضی از مراکز فرهنگی اظهار کرده بوند که برنامه جاری حفظ قرآن خود را مطابق این برنامه تنظیم کرده و پیش می برند.
۳. در موارد متعددی در بررسی موفقیت کلاس های حفظ قرآن و میزان آثار و بازدهی برنامه ها و در مصاحبه و مشاوره باکسانی که در این کلاس ها شرکت کرده و موفق به حفظ بخشی از قرآن مجید شده بودند، متوجه شدیم کسانی به دلیل نداشتن برنامه دقیق ومنظم در این زمینه دچار مشکلاتی شده اند و حتی بعد از حفظ چند جزء از قرآن ، این کار با عظمت و با شکوه را رها می کرده اند و بعد از مدتی آن مقدار حفظ شده هم غالباً فراموش شده است.
۴. موضوع حفظ قرآن اخیراً در سطح کشور مورد استقبال شدیدی واقع شده است.برای نمونه در مراکز علمی و فرهنگی متعددی اقدام به تأسیس و تشکیل کلاس هائی در این زمینه و اخیراً در تغییراتی که در دروس رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه ها به عمل آمده، یک درس دو واحدی تحت عنوان «سبک های تلاوت و حفظ قرآن و حدیث» اضافه شده است. با این توضیحات ضرورت تنظیم و انتشار یک برنامه کامل جهت حفظ قرآن احساس می شود.
۵. به طوری که در مقالات قبلی ذکر شد حفظ قرآن کریم به تنهائی هدف نهائی نیست و بلکه شروع یک برنامه شکوهمند آشنائی اساسی با معارف قرآن مجید و قرار گرفتن در ابتدای راهی است که به یک مقصد متعالی منتهی می شود.حفظ و تکرار ایات موجب توجه مستمر به کلام اللّه و ورود و اقامت در فضای نورانی آموزه های قرآنی خواهد بود.
با توجه موارد مذکور تردیدی که در اکتفا به برنامه تنظیم شده قبلی یا تکمیل و استمرار آن تا آخر قرآن کریم بود، بر طرف شد. و تصمیم به تکمیل برنامه گرفتیم که از این شماره پی می گیریم.
حفظ و تکرار سوره های قبلی
برنامه حفظ در مقالات شماره های قبلی شامل دو جزء آخر قرآن بود. اکنون در ادامه برنامه لازم است مقالات مربوط به حفظ قرآن در شماره های قبلی مرور شود و مطابق آن، تکرار سوره های قبلی ادامه یابدو برای اشتیاق بر این کار فواید و آثار ذکر شده قبلی جهت تکرار ایات،مجدداً مطالعه شود. لازم است با یک برنامه زمان بندی شده سوره های دو جزء قبلی در عرض یک ماه حداقل یکبار تکرار شود، البته تکرار بیشتر از یکبار قطعاً مطلوب تر خواهد بود. برای ماه دوم مجدداً با همان برنامه تنظیمی، یکبار دیگر سوره های هر دوجزء تکرار شود. البته این تکراری بعدها و در شماره های بعدی بخواست خداوند بصورت منظم تعیین خواهد شد.
حفظ سوره های جدید
ادامه برنامه حفظ در این روش از نصف دوم قرآن شروع خواهد شد.و اگر چه جزء شانزدهم قرآن از ایه هفتاد و پنج سوره کهف شروع می شود اما برنامه حفظ از اول سوره کهف آغاز می گردد.
ماه اول: از ابتدای سوره کهف روزی پنج ایه حفظ شود حفظ این سوره تقریباً بیست روز طول خواهد کشید. بعد از آن سوره مریم به میزان هر روز ده ایه حفظ شود. این ده ایه بهتر است هر روز، در دو مرحله (دو تا پنج ایه) حفظ شود که این کار نیزتقریباً ده روز طول خواهد کشید.
ماه دوم: هر روز پنج ایه از سوره طه حفظ شود که تقریباً یک ماه طول خواهد کشید، با این حساب اواخر ماه دوم بیش از یک جزء از قرآن حفظ خواهد شد یعنی بخشی از جزء پانزدهم و تمام جزء شانزدهم.
لازم است روش تکرار مطابق تذکرات قبلی ادامه یابد؛ یعنی وقتی روز اول پنج ایه از سوره کهف حفظ شد، در طول روز آن پنج ایه باید چند مرتبه تکرار شود و روز دوم، برنامه روز اول باید یک یا چند مرتبه تکرار شود و بعد برای حفظ پنج ایه دوم اقدام شود. هم چنین روز سوم، برنامه روز اول و دوم تکرار شود و پس به حفظ ایات تعیین شده روز سوم اقدام شود.
قابل ذکر است که میزان تعیین شده برای حفظ در مورد این سه سوره متناسب با حجم ایات و موضوعات آنها و سهولت بیشتر حفظ بعضی از سوره ها تنظیم شده است.
مطابق این برنامه تکرار سوره ها و ایات حفظ شده دو قسمت خواهد شد، یکی تکرار سوره های دو جزء آخر و دیگری تکرار ایات سوره های تعیین شده برای این قسمت از برنامه لازم است جهت بدست آوردن قدرت روحی مناسب برای تکرار مرتب و مستمر ایات به فواید و آثار ذکر و تلاوت ایات قرآن و ثواب فراوان این کار ـ که در مقالات قبلی تذکر داده شد ـ توجه شود و مقاله مذکور در شماره ۲۵ بشارت مجدداً مطالعه شود.
در آخر این بحث متذکر می شویم که بعضی از خوانندگان نشریه فقط از شماره های اخیر با آن آشنا شده اند به طوری که بعضی از آنها در خواست کرده بوده اند که شماره های قبلی مقالات مجدداً در نشریه درج شود تا برنامه حفظ آنها کامل شود. در این زمینه با مسؤولان نشریه صحبت کردیم و آنها موافقت فرمودند که مقالات قبلی بصورت مستقل در جزوه ای چاپ و تکثیر شود و هر یک از خوانندگان در صورت تمایل می توانند با دفتر نشریه مکاتبه کنند و جزوه مذکور را بدست آورند و برنامه حفظ و آثار و فواید آن را در یک مجموعه در اختیار داشته باشند.
پدید آورنده : الیاس کلانتری ، نشریه بشارت شماره ۲۹، صفحه ۶۵