کلام ایام – ۵۲۱ ، ماه رجب و فضائل و برکات و روزهای تاریخی آن
بخش دوم*
در احادیث مذکور در بخش قبلی و به طور کلی در احادیث مربوط به فضائل ماه رجب گاهی فضائل و اختصاصات اصل ماه رجب و روزها و شب های آن مورد توجه و تذکر قرار گرفته و گاهی فضائل و آثار خاص اعمال آن مثل روزه در ایام آن و ذکر الله و استغفار و اعمال حسنه دیگر.
در این نوشتار ابتداً وارد بحثی در موضوع اول یعنی: فضائل خود این ماه عظیم می‌شویم و در ادامه آن به توضیح آثار و برکات اعمال آن می پردازیم، و در هر دو زمینه به بحثی فشرده اکتفاء خواهیم کرد.
در یکی از مقالات قبلی بعد از ذکر دو روایت از رسول اکرم – صلی الله علیه و آله و سلم – در فضائل ماه رجب و آثار پربرکت روزه گرفتن در آن وارد بحث شدیم که در این نوشتار بخشی از آن را نقل می کنیم:
«از وجود مبارک پیامبر اکرم- صلّی الله علیه و آله و سلّم- نقل شده است که فرمود:
«رجَبٌ شَهرُ اللّه الأصَبُّ يَصُبُّ اللّه فِيهِ الرَّحمَةَ عَلى عِبادِهِ» یعنی: رجب ماه بارش رحمت خدا است. خدا در این ماه رحمت خود را بر بندگانش [مثل باران] فرو می ریزد.
باز از آن حضرت- صلّی الله علیه و آله و سلّم- نقل شده است که فرمود:
«إنَّ في الجَنَّةِ قَصرا لايَدخُلُهُ إلاّ صُوّامُ رَجَبٍ» یعنی: در بهشت قصری است که جز روزه داران ماه رجب در آن وارد نمی‌شوند.
از این دو روایت بر می‌آید که ماه رجب زمان نزول مراتب عظیمی از رحمت و برکات خدای سبحان نسبت به بندگان است. بطوریکه مرتبه ای از آن رحمت اختصاص به زمان این ماه عظیم دارد و انسان ها به لحاظ ورود این ماه مشمول آن مرتبه از رحمت خدا قرار می‌گیرند و مرتبه متعالی تر از آن اختصاص به روزه داران این ماه و اهل دعا و ذکرالله کثیر دارد.
ما قبلاً و در بعضی مقالات فوق الذکر متذکر شدیم که رحمت خدای سبحان و برکات او در شرایط عادی زندگی انسانها از ناحیه اراده و مشیّت او بطور عادی نازل و جاری می‌شود مثل تابش آفتاب و تبدیل آب و خاک به مواد غذائی و اشیاء مورد نیاز زندگی انسانها از قبیل گیاهان و درختان و تبدیل گیاهان به گوشت و شیر و پوست حیوانات که لوازم زندگی انسانها از آن ها حاصل می‌شود! و بطور کلی برقراری قوانین و سنت های حاکم بر خلقت و رشد و پرورش موجوداتی مثل گیاهان و جانداران و خود انسانها و قوای وجودی آنها.
اما گاهی و در بعضی از زمانها رحمت و برکات خدا بصورت فراوان و علاوه بر شرایط عادی و در مقاطع خاصّ زمانی و مکانی و بصورت فوق‌العاده در فضای زندگی آن ها نازل می شود و جریان می‌یابد. مثل ساعاتی که در مناطقی از زمین باران زیادی می بارد و مزارع و درختان سیراب می‌شوند و گیاهان زیادی در آن مناطق می روید و مواد غذائی برای انسانها و سایر جانداران فراوان می‌شود.
در بعضی از زمانها هم نزول باران فواید عظیم تری برای گیاهان و انسانها دارد. مثل زمانی که امکان تابش آفتاب بیشتر می‌شود یعنی روزهای طولانی اواخر بهار و روزهای تابستان یا زمان به ثمر رسیدن میوه ها و گیاهان مورد نیاز شدید انسانها. همچنین آمدن باران در شب ها و تابش آفتاب در روزها که برکات زیادی برای انسانها به بار می آورد.
این وضعیت و مثال هائی که ذکر شد در عالم زندگی جانداری انسان ها برقرار می شود! چه بصورت جریان عادی از رحمت خدا و بصورت متداول و مستمر و دائمی و چه در مقاطع و زمان‌های خاص.
چنین وضعیتی در عالم معنا و عالم باطن هم برقرار است بطوریکه رحمت و برکات خدای سبحان در یک جهت بطور عادی و مستمر و در همه زمانها و مکانها در فضای زندگی انسانها برقرار می باشد مثل امکان ارتباط آن ها با پروردگار عالمیان و درخواست نیازهای خود و آرامش و اطمینان قلبی از ناحیه «ذکرالله» و قرائت کلام خدا در زمان ها و مکان های عادی.
اما گاهی و در بعضی از زمانها و مکانها، فرصت‌های گرانبهای خاصّی برای انسانها و دریافت رحمت و برکات بیشتر و فراوان تر به وجود می‌آید مثل زمان های مناسب برای دعا و درخواست و زمان نزول باران و یا زمانی که اهل ایمان در مقابل حملات کفار و دشمنان دین خدا برای جهاد آماده شده‌اند و قطرات خون آنها در راه دفاع از وطن خود و از حقوق انسان ها و مجموعاً دین خدا بر روی زمین می‌ریزد- طبق آنچه در احادیث دینی نقل شده است- و یا روزهای خاص و اعیاد دینی مثل عید قربان و عید فطر و عید مبعث و عید غدیر و اعیاد دیگر و مثل زمانی که انسان روزه‌دار است و وقت افطار و سحر در ماه رمضان و زمان‌های امثال آنها.
ماه رجب و روزها و شبها و ساعات آن از مناسب ترین زمان ها برای دریافت رحمت و برکات خدای سبحان و پاکسازی قلب و رسیدن به خواسته های حقیقی و بطور کلی نزول مراتب عظیمی از رحمت خدا و به جریان افتادن امواج عظیمی از الطاف و برکات او در فضای زندگی انسانها است.
نزول برکات خداوند در ماه رجب و جریان آن در زندگی انسانها دو جهت و صورت دارد یکی از ناحیه مشیّت عمومی خدای سبحان به جهت جلالت و عظمت و فضائل عمومی این ماه، دیگری از ناحیه موقعیت گروهی از بندگان و اعمال و رفتارهای آنها و رعایت و در نظر گرفتن هر دو جهت بسیار ضروری و متضمّن فواید فراوان و عظیمی است.
دو موضوع اساسی لازم است در این ماه عظیم مورد توجه قرار بگیرد یکی ارتباط و اتصال به منابع عظیم رحمت و برکات خدا از طریق دعا و دیگری روزه گرفتن در تمام ایام این ماه بالخصوص روزهای اول و بعضی روزهای دیگر که در ادامه این مباحث ذکر خواهد شد.» (۱)
از امیرالمؤمنین علی – علیه السلام – هم نقل شده است که فرمود:
« مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِی رَجَبٍ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللهِ أَکْرَمَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی الْجَنَّةِ مِنَ الثَّوَابِ بِمَا لَا عَیْنٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لَا خَطَرَ عَلَی قَلْبِ بَشَرٍ» (۲) یعنی: کسی که در ماه رجب به خاطر خدا [و جهت رضای او] صدقه‌ای بدهد، خدای سبحان روز قیامت با اعطای ثوابی اورا اکرام خواهد کرد [و نعمت هایی به او عطا خواهد کرد] که نه چشمی آن را دیده و نه گوشی شنیده و نه به قلب انسانی خطور کرده.
در این کلام شریف پاداش عظیمی برای صدقه دادن در ماه رجب ذکر شده که اصل آن در همه ایام سال جریان می‌یابد و دارای اجر و پاداش فراوانی است! اما اجر و پاداش آن عمل در ماه رجب فوق حد تصور عادی انسان خواهد بود.
مجموعا از احادیث فوق الذکر و احادیث زیاد دیگری در این زمینه بر می‌آید که زمان ماه رجب و شبها و روزهای آن دارای برکات خاصی است که لازم است که مورد توجه اهل ایمان قرار بگیرد و از فرصت های موجود در آن برای دریافت رحمت و برکات فراوانی از پروردگار عالمیان – عزوجل – بهره های متناسب با عظمت آن دریافت شود.
اما لازم است درباره فضائل ماه رجب و آثار و برکات اعمال عبادی در آن و اعمال خاص معین شده در آن توضیحاتی آورده شود و حکمت تکریم خاص این ماه از طرف پروردگار عالمیان و معلمان آسمانی روشن شود. در این قسمت قطعه ای از یک مقاله قبلی را نقل می کنیم:
فضائل زمانها و مکان‌های خاص
در معارف دین آسمانی برای بعضی از زمان ها فضائلی ذکر شده است مثل ماه‌ها و روزهای معین در طول سال و ساعات معینی در آن روزها و همچنین در تمام روزهای سال و گفته شده است که مثلاً در فلان ماه از سال و یا فلان روز رحمت و برکات بیشتری از طرف خدای منّان به فضای زندگی انسانها نازل می شود و انسان ها مورد عنایت بیشتری از طرف پروردگارشان قرار می‌گیرند. و رحمت بیشتری از او دریافت می‌کنند و اجر و پاداش اعمال و عبادات انسانها در آن ایام و زمان ها بیشتر می‌شود. مثل ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان و شب ها و روزهای جمعه در تمام سال و عید اضحی (قربان) و روز عرفه و شب و روز مبعث رسول اکرم – صلّی الله علیه و آله و سلّم – و ولادت آن حضرت و شب و روز عید غدیر، همچنین سالروز ولادت معلمان آسمانی و شخصیت‌های خاندان رسالت و امامت.
و همچنین ساعات معین از شب و روز مثل ساعات آخر شب و وقت طلوع فجر و وقت ظهر و بطور کلی وقت برقراری نماز های روزانه و وقت آمدن باران و بین اذان و اقامه نمازها و امثال آنها.
مکان های معینی هم برای نزول رحمت و برکات بیشتری از طرف خدای سبحان قرار داده شده مثل کنار کعبه مقدسه و مجموع مسجدالحرام و شهر مکه و عرفات و مشعرالحرام و منا و مسجد النبی – صلّی الله علیه و آله و سلّم – در مدینه منوّره و حرم مقدس امیرالمؤمنین علی – علیه السلام – در شهر نجف اشرف و حرم حضرت سیدالشهداء – علیه السلام – و بالخصوص تحت قبّه شریف و تمام حرم های ذوات مقدسه معلمان آسمانی و شخصیت‌های قدسی. همچنین مساجد و خانه‌های خدا و مجالسی که در آنها «ذکرالله» برقرار است و قرآن تلاوت می شود و نماز بر پا داشته می‌شود و امثال آنها.
و همچنین حالات روحی انسان ها بالخصوص بعضی از آنها در زمان ها و مکان های خاص و از ناحیه بعضی از رفتارها، در نزول رحمت و برکات خدای سبحان و میزان آن تأثیرات متفاوتی نسبت به حالات عادی دارد. مثل اینکه انسان وقتی نماز می خواند و مشغول «ذکر الله» می‌شود و یا تکریمی نسبت به والدین خود انجام می‌دهد بجهت اجرای اوامر پروردگارش و انجام وظایف بندگی مثل زمان عیادت از یک مریض و مکان آن و زمان انفاق به نیازمندان و کمک مالی و معنوی به آنها، ظرفیت روحی او جهت دریافت رحمت و برکات بیشتری از پروردگارش گسترش می‌یابد و استعداد دریافت رحمت در آن بیشتر می‌شود. اصل این موضوع یعنی نزول رحمت الهیهِ بیشتر در بعضی زمان ها و مکان ها و پدید آمدن حالات روحی خاصّ انسان و افزایش استعداد بیشتر جهت دریافت عنایات و الطاف پروردگار عالمیان بطور کامل، احتیاج به فرصتی بیشتر و خاص و طرح مباحث علمی و فلسفی و عقیدتی و در رأس آنها مباحث قرآنی و تفسیری مناسبی دارد و از خدای منّان درخواست می‌کنیم چنین فرصت و توان علمی و حالات روحی مناسبی را برای طرح چنین مباحثی عطا فرماید. اما در این نوشتار جهت روشن شدن اصل موضوع و بهره برداری بیشتر از موقعیت ماه عظیم رجب، اشاره ای فشرده و مختصر به این موضوع محوری بعمل می آوریم و فعلاً به همین بحث مختصر اکتفاء می کنیم.
ارتباط با پدیده های جسمانی با حالات روحی انسان
پدیده های مادی و مربوط به جسم انسان آثار معینی در جسم او به وجود می‌آورد و بعضی از این آثار از ناحیه علوم انسانی متعارف و متداول شناخته شده است. مثل اینکه اگر ضربه ای به قسمتی از بدن و اعضاء آن اصابت کند، حالتی در انسان به وجود می‌آید که همان «احساس درد» است و اگر آن ضربه شدید باشد و یا با بعضی اشیاء، غالباً آن قسمت از بدن مجروح می شود و غالباً مقداری خون از قسمت آسیب دیده جاری می‌شود و دقایق و ساعات بعدی جریان خون قطع می‌شود. و در این صورت تا زمانی مثل چند ساعت یا چند روز احساس درد شدیدتر خواهد بود. اما بعد از گذشت مقداری زمان آن جراحت بهبود می یابد و آن درد از بین می‌رود. بالخصوص اگر محل زخم ضدّ عفونی شود و بعضی از مواد طبیعی یا ساخته شده یعنی داروهای مناسب روی زخم قرار بگیرد و یا بعنوان داروی خوراکی مصرف شود.
و مثل اینکه اگر مقداری از مواد موجود در زمین بعنوان غذا مصرف شود، آن مواد در بدن یک انسان یا سایر جانداران تبدیل به اجزاء جدید و بعضی از انرژی ها می شود. و از این طریق حیات جسمانی انسان و سایر جانداران ادامه می‌یابد! انسان جهت پدید آمدن اجزاء فرسوده و دفع شده بدن خود و تحقّق رفتارهائی از او احتیاج به مواد غذادی دارد! و اگر مدتی مواد غذائی وارد بدن او نشود، حالتی بنام ضعف بدنی در او به وجود می آید و مثلاً قدرت بینائی او ضعیف می‌شود و قدرت حرکت و راه رفتن و سایر فعالیت جسمانی او کم و کمتر می شود و اگر آن وضعیت یعنی عدم دریافت مواد غذائی طولانی شود، حالتی در بدن او به وجود می‌آید که او نمی‌تواند ببیند و بشنود و حرکت کند و سرانجام او می‌میرد یعنی فعالیت ظاهری و مادی او بکلی تعطیل می شود.
این حالت در انسان – بطوریکه برای همه مشهود است و ما هم قبلاً به آن اشاره کردیم – در صورت عدم دریافت اکسیژن از ناحیه تنفس در عرض چند دقیقه ظهور می‌یابد. یعنی نیاز بدن انسان و سایر جانداران به اکسیژن جهت ادامه حیات جسمانی شدید تر است نسبت به غذا و آب، و عدم دریافت آن در عرض چند دقیقه منتهی به قطع حیات جسمانی می شود.
اما آنچه در این زمینه شگفت انگیز و گاهی حیرت آور و دارای جهات مختلف آشکار و پنهان است، تأثیرات روحی و فوق فیزیکی حوادث مربوط به وجود انسان است. بعنوان مثال:
از انسان ها در اثر مصرف ماده غذائی واحد، حالات روحی مختلف و متفاوتی ظهور می یابد. مثل اینکه اگر چند انسان در طول چند روز غذاهای واحد معینی مصرف کنند، آثار این نوع تغذیه (تغذّی) در آنها واحد و مثل هم نخواهد بود. یعنی اگر چه آن چند نفر انسان در چند روز غذای واحد معینی را مصرف کرده اند، اما رفتارهای ظهور یافته از آنها با هم متفاوت خواهد بود. فرضاً بعضی از آن افراد مهربان نسبت به انسان ها و حیوانات و خوشرفتار خواهند بود و رفتارهای محبت آمیز از آنها نسبت به دیگران ظهور خواهد یافت. اما بعضی دیگر احتمالاً خشن و بد اخلاق و بد رفتار خواهند شد!
آیا اعمال و رفتارهای انسان ها و انرژی های موجود در بدن آنها از مواد غذائی و آب و اکسیژن موجود در فضا حاصل می‌شود؟ و عامل دیگری در این پدیده ها مؤثر نیست؟ اگر چنین باشد باید غذای واحد در انسانها اثر واحد معین به وجود آورد، در حالیکه چنین نیست و همه ما انسانها ظهور و بروز رفتارهای متفاوت و همچنین یکسان و مثل هم را در آنها مشاهده می‌کنیم.
بطور قطع ظهور اعمال و رفتارهای مشترک و متفاوت و همچنین مختلف در انسانها ارتباط قطعی به مصرف مواد غذائی و اکسیژن موجود در فضا دارد و این موضوع قابل انکار نیست! اما آیا عامل حیات در انسان ها و بروز رفتارهائی در آنها صرفاً دریافت مواد غذائی و اکسیژن و همچنین ساعاتی خواب در طول شب و روز است و یا جریان خون در رگ ها و بافت های بدن او؟
آیا اثر اکسیژن و مواد غذائی وارد شده به بدن انسان، پیدایش مهر و محبت به انسانها و عاطفه و تعقّل و نشاط و لذت های روحی است؟ یا خشونت و کینه نسبت به دیگران و رفتارهای احمقانه و درد و رنج و بدبینی و امثال آنها؟
بطور قطع در جریان بروز و ظهور رفتارها و حالاتی از انسان علاوه بر مواد غذائی و هوا و بعضی از گازهای موجود در آن، عامل یا عوامل دیگری هم دخالت دارد. یعنی اگر چه حالات مختلف و رفتارهای مختلف و همچنین حالات و رفتارهای مشترک بین انسان ها و اصل ادامه حیات به دریافت مواد غذائی و هوا وابسته است، اما عوامل دیگری هم علاوه بر آنها در ظهور این نوع پدیده ها در وجود او مؤثر است.
بطوریکه ظاهراً مشهود است، غذای واحد و اصل حیات جسمانی و ادامه آن در یک نوجوان طراوت در بدن و موی سیاه خوشرنگ در روی سر و نشاط و تحرّک و شادابی روحی و مهربانی و محبت نسبت به انسان های دیگر به وجود می‌آورد، اما همان غذا و هوا در بدن و روح یک انسان سالخورده موی سفید و بدن نحیف و قدرت تحرّک اندک و خفیف و حوصله و نشاط اندک تولید می‌کند.
حاصل بحث اینکه: انسان ها در زمان ها و شرایط مختلف و در بعضی از مکانها و در کنار بعضی حوادث حالات روحی مختلف و متفاوتی دارند و این حالات علاوه بر جسم و جهات فیزیکی وجود او، به «روح» او و حالات مختلف آن و تغذیه روحی او و شنیده‌ها و گفته‌ها و عوامل دیگری هم ارتباط دارد! عوامل اثرگذار در حالات روحی و رفتارهای انسان متعدّد است بطوریکه بعضی از آنها شناخته شده و تا حدی آشکار و بعضی دیگر ناشناخته است!
و یکی از آن عوامل حاکم بودن اراده و قدرتی خاص از پروردگار عالمیان در فضای زندگی انسان است! و همان اراده است که باعث می‌شود غذای واحد در بدن یک کودک و یک نوجوان طراوت و نشاط و شادابی و تحرک و هیجان و محبت ایجاد کند و در بدن یک انسان سالخورده حالات و وضعیت جسمانی متفاوت با آنها.
و همچنین همان اراده و قدرت در وجود انسانی، غیرت و عفت و تمایل به پاکی ها و نوعدوستی و محبت به دیگران به وجود می آورد و اما عده دیگری از انسانها این نوع استعدادها را کسب نمی کنند و آموزش ها در آنها بالخصوص در مراحلی از عمر آنها این اثرات مورد انتظار را به وجود نمی‌آورد.
حکومت اراده و قوانین ناشناخته در عالم
در عالم مشهود و موجود فعلی از طرف پروردگار عالمیان قوانین و اراده های شناخته شده ای برقرار است. مثل تابش آفتاب و رشد نباتات و بدن جانداران و بدن انسان در اثر همان تابش نور آفتاب و حرارت حاصل از آن و مثل روئیدن نباتات و تبدیل آب به مواد غذائی در آنها و رشد بدن انسان تا سنّ معینی و جریان تبخیر آب دریاها و غیر آن و صعود آن آب به آسمان و حرکت هوا و پدید آمدن باد و رانده شدن ابرها بطرف خشکی‌ها و آمدن باران و خواصّ حاکم بر بدن انسان!
اما این پدیده‌ها و خواصّ حاکم بر آنها بخش بسیار کوچکی از فضای حیات انسانی را تشکیل می‌دهند و فضای ناشناخته حیات انسانی و مجموع عالمی که حیات انسان به آن ارتباط پیدا می‌کند بسیار وسیع‌تر و عظیم تر از بخش شناخته شده آن است. تحقیقات علمی و تعقّل انسان، بالخصوص علوم دریافت شده از پیامبران و عالم وحی، فکر و ذهن انسان را به عوالم عظیم دیگری متوجه می کند و انسان را به فضای بسیار وسیعی هدایت می‌کند که عالم شناخته شده با وجود عظمت و وسعت حیرت انگیز آن، باز در مقابل آن عوالم بسیار کوچک و محدود است.
از امام امیرالمؤمنین علی – علیه السلام – باب علم و حکمت پیامبر خاتم – صلّی الله علیه و آله و سلّم – نقل شده است که فرمود:
«أَيُّهَا النَّاسُ سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي فَلَأَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ أَعْلَمُ مِنِّي بِطُرُقِ الْأَرْضِ»(۳) یعنی: ای انسان ها از من بپرسید قبل از اینکه مرا از دست بدهید، و من به راه‌های آسمان از راه های زمین داناتر (آشناتر) هستم.
امام – علیه السلام – در این کلام شریف بطور صریح و همچنین بطور ضمنی به چند نکته بااهمیت در زندگی انسان ها اشاره فرموده و اظهر آنها عبارتند از:
۱- نیاز انسان به سؤال درباره نظام خلقت و فضائی که در آن زندگی می‌کنند.
۲- در وجود مقام عصمت و امامت علومی وجود دارد که انسان ها به دریافت آن علوم احتیاج دارند.
۳- نیازهای انسان ها صرفاً از ناحیه علوم عادی انسانی متعارف و متداول بین آنها تأمین نمی شود و آنها احتیاج به علوم دیگری دارند که از عالم وحی دریافت می‌شود.
۴- انسان ها احتیاج به شناختن آسمان ها و قوانین حاکم بر آنها دارند حداقل در حدّ شناسائی ارتباط عالم شناخته شده دنیوی با آن عوالم.
۵- انسان ها فرصت های کوتاه و زود گذر عمر خود را نباید در بی توجهی به علوم صاحبان مقام عصمت و نبوت و امامت از دست بدهند.
۶- حکمت این بخش از کلام نورانی امام – علیه السلام – که فرمود: «من به راه‌های آسمانها از راه‌های زمین آشناترم» آن هم بصورت مؤکّد احتمالاً آن است که چون مقام امامت آن راه‌ها را از طریق «علم لدنّی» می‌شناخته، اما راه های زمین را از طریق عالم عادی و مشاهده و شنیدن از دیگران و طبعاً و قطعاً علم لدنّی در مقام بسیار رفیعی نسبت به علوم عادی انسانی قرار دارد.
۷- از کلام نورانی امام بطور ضمنی استنباط می‌شود که زمان گفتن این کلام، رحلت آن وجود مبارک نزدیک بوده و اینکه ارتباط علمی مردم با او و جانشینان او و صاحبان مقام امامت با محدودیت همراه خواهد بود، لذا فرصت اندک موجود در آن برای دریافت علوم ضروری نباید از دست برود.»(۴)
حاصل و نتیجه این بحث و خلاصه آن با ضمیمه کردن قطعاتی از دو مقاله قبلی عبارت است از اینکه: در بعضی زمانها و بعضی مکان ها و بعضی حالات روحی انسان، هم رحمت و برکات بیشتر و در سطحی متعالی در فضای زندگی او و دیگران جریان می یابد و هم استعداد و ظرفیت بیشتری برای عموم انسانها و یا عده‌ای از آنها به وجود می آید و انسان میتواند و لازم است از آن فرصت های خاص و استثنایی در سطحی متعالی و در حدی فوق عادی بهره برداری کند و سود عظیم تر و بیشتری برای خود و افراد مرتبط با خود فراهم کند! و زمینه مناسب و مساعدی در روح خود برای دریافت رحمت و برکات پروردگارش به وجود آورد.
اما تذکر یک نکته در انتهای این نوشتار بسیار ضروری است و آن اینکه علم به قوانین و جریانات حاکم بر عالم و فضای روحی انسان ها و حتی حیات حسی و مادی آنها از نوع علوم عادی بشری و در وسع آن نیست!
به بیان دیگر انسان نمی تواند از طریق علوم عادی بشری به همه ابعاد زندگی نوع خود احاطه پیدا کند و بلکه فضائی که تاکنون از طریق همین نوع از علوم برای انسان ها و دانشمندان از آنها روشن شده بسیار کوچک و محدود است و لازم است انسان ها جهت شناسائی فضای زندگی خود، سراغ علوم دیگری بروند و فضای روشن زندگی نوع خود و موجودات مرتبط با زندگی خود را وسعت بخشند و آن علم همان علمی است که از طرف خدای سبحان، خالق و پروردگار انسان ها و توسط پیامبران و معلمان آسمانی به آنها وحی شده است.
ما این بحث را به خواست خدای سبحان در بخش بعدی ادامه خواهیم داد و نکات علمی دقیقی از طریق سخنان نقل شده از «معلمان آسمانی» را در زمینه موضوعات مورد بحث متذکر خواهیم شد.ان شاء الله تعالی.
الیاس کلانتری
۱۴۰۱/۱۱/۲۵
پاورقی ها:
۱-وب سایت حکمت طریف، کلام ایام – ۳۱۸، رجب نهری در بهشت
۲ـ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۹۷، ص۳۳، ح ۸
۳ـ نهج البلاغه، خطبه ۱۸۹
۴ـ همان، کلام ایام – ۴۰۹، شکوه و جلال ماه های نورانی