کلام ایام تاریخی ـ ۵۵۶، ماه مبارک رمضان و مهمانی ملکوتی خدای سبحان
بخش سوم
اراده خدای سبحان در عالم امر یا عالم ملکوت فوراً و بدون دخالت زمان تحقق می یابد. بطوریکه خود او در کتاب آسمانی فرمود:
«إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيئًا أَنْ يقُولَ لَهُ كُنْ فَيكُونُ – فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيءٍ وَإِلَيهِ تُرْجَعُونَ» (یس/۸۲ – ۸۳) یعنی: جز این نیست که او [الله سبحانه و تعالی] تا چیزی را اراده کند می گوید «باش» پس آن شیء موجود می شود. – پس پاک و منزه است آنکه در دست اوست ملکوت (حکومت) همه چیز وشما بسوی او بازگردانیده می شوید.
مراد این است که صِرف اراده او هرچیزی را به وجود می آورد و حکومت بر همه چیز فقط در دست او قرار دارد.
اما حکومت مطلقه خدای سبحان در عالم دنیا برای عامه انسانها ظهور آشکاری ندارد و عده زیادی از آنها نسبت به جلوه های آن حکومت مطلقه در غفلتی و جهلی به سر می برند لذا به راحتی و بدون نگرانی ها و ترس از مجازات ها مرتکب خلافکاری ها و گناهان و ظلم به انسانهای دیگر می شوند. اما در «عالم ملکوت» حکومت و سلطنت خدای سبحان بی پرده تجلی خواهد یافت.
در بخش قبلی متذکر اصل موضوع بسیار عظیم «مهمانی خدای منّان» شدیم و اشاره ای نمودیم به اینکه خطبه شریف وجود مبارک رسول خدا – صلی الله علیه و آله وسلم – در مقالات سالهای قبل مورد شرح و تفسیر قرار گرفت. اما در این نوشتار جهاتی از آن موضوع عظیم را با مثالها و توضیحاتی همراه می نمائیم و نکاتی از عظمت موضوع را بصورت تفصیلی متذکر می شویم تا به اذهان نزدیکتر شود و موجب اشتیاق قلبی بیشتری گردد.
یکم: اوصاف آن مهمانی عظیم که عمدتاً در عالم ملکوت تجلی می یابد در کلام وجود مبارک رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – قرار دارد و بیان شده است. همان شخصیت قدسی که علم او به همه عوالم وجود احاطه یافته و خدای سبحان او را در شبی جهت ارائه آیات عظیم تر خود به سیر در آسمانها و فضاهای فوق دنیا برده است. بطوریکه در کتاب آسمانی فرمود:
«سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيهُ مِنْ آياتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ» (الاسراء/۱) یعنی: منزه است آن [خداوند ] که سیر داد بنده اش را در یک شب از «مسجدالحرام» به سوی «مسجد الاقصی» [که آن را با اطرافش برکت داده ایم] تا آیاتی[نشانه هائی] را از خود به او نشان دهیم، که او [خداوند] همان شنوا و بینا است.
و در آیه دیگری فرمود:
«لَقَدْ رَأَى مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى» (النجم/۱۸) یعنی: همانا او [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ] مشاهده کرد [ در آن سفر آسمانی] از آیات بزرگتر پروردگارش را.
آن وجود قدسی در آن سفر شگفت انگیز و در آن عوالم فوق دنیا آیاتی از خلقت و ربوبیت و حکومت پروردگار عالمیان – عزّ و جلّ – را مشاهده کرده که اختصاص به مقام قدسی خاص او داشت و هیچ مخلوق دیگری اعم از پیامبران خدا و ملائکه مقرب به آن درجه از تقرب به ذات قدوس الله نرسیده اند.
دوم : پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – در خطبه شریف خود توصیفات عجیبی از ماه مبارک رمضان و آن مهمانی باشکوه بعمل آورده بطوریکه در اول خطبه خود فرمود:
«هو شهرٌ دُعيتم فيه إلى ضيافة الله» یعنی: آن ماهی است که شما دعوت شده اید به «مهمانی الله». انتساب آن مهمانی به ذات قدوس الله، اشاره ای دارد به عظمت بی پایان آن مهمانی.
بعنوان مثال: اگر کسی بگوید در یک مکان معینی که سهل الوصول هم هست فضای بسیار بزرگی قرار دارد که مساحت آن بسیار زیاد است مثلاً هزاران هکتار و در آنجا مهمانی عظیمی برقرار است و همه انسانها در فلان منطقه، بدون قید خاصی به آن مهمانی دعوت شده اند و همه مهمانها مورد تکریم قرار می گیرند حتی اگر عده آنها هزاران نفر یا ده ها و صدها هزار نفر هم باشند، از آنها پذیرائی می شود و همه مهمانها می توانند روزهای طولانی و بلکه ماه ها و سالها در ان مکان بعنوان مهمان حضور داشته باشند و رفت و آمد آنها و افراد خانواده آنها و بلکه بستگان و دوستان و حتی مهمانهای آنها هر وقت بخواهند می توانند به آن مکان وارد شوند و مورد تکریم و پذیرائی قرار بگیرند. و حتی در آن فضای وسیع هریک از مهمانها بخواهند می توانند یک واحد مسکونی بصورت هدیه دریافت کنند و برای همیشه مالک آن واحد مسکونی باشند و در آنجا اقامت کنند و امثال این امکانات برای همیشه در اختیار آنها خواهد بود! طبعاً باور کردن چنین چیزی برای عموم انسانها سخت خواهد بود و احتمال دارد عده ای از آن جهت که چنین امکاناتی خیلی بعید است در جائی فراهم شود و آن همه انسان بدون استحقاقی و صرف هزینه ای از آنها بهره مند شوند، از توجه کامل به آن نوع دعوت خودداری کنند. اما اگر کسی بگوید این همه امکانات زندگی و پذیرائی از مهمانها از طرف حکومت یک کشور ثروتمند فراهم شده و در اختیار افراد همان کشور و همان جامعه قرار گرفته، باور کردن آن آسان تر خواهد بود. و امثال آن. حال باید گفت که این مهمانی مورد بحثت از طرف پروردگار عالمیان و از ناحیه قدرت او که بر هر چیزی قادر است و از ناحیه حکومت و دارائی بی پایان او برقرار است و نه از ناحیه یک یا چند انسان، حتی یک حکومت بشری قدرتمند با دارائی زیاد!
قدرت بی پایان و رحمت و کَرَم و دارائی بی انتهای او ظرفیت بی پایانی دارد، همچنانکه در خلقت موجودات بی شمار و ربوبیت آنها آثار صفات و افعال او مشاهده می شود.
سوم: در مجالس مهمانی که در عالم دنیا و بین انسانها برقرار می شود، افراد معین و محدودی حضور می یابند که یا تک تک و بطور فردی دعوت شده اند، یا با دعوتی عمومی تر و مقداری گسترده تر، و طبعاً غیر از آن هم نمی تواند باشد و سرانجام محدودیت هائی برای حضور و شرکت در آن مجالس برقرار خواهد بود.
همچنین در مهمانی های انسانها عمده پذیرائی ها و تکریم ها در چهت تهیه غذا و میوه و امثال آنها و یک خوشامدگویی و استقبال و بدرقه و نهایتاً اعطاء هدایائی جریان می یابد. اما هرگز برگزار کننده یک مجلس مهمانی نمی تواند برای حاضران در آن مجلس یک واحد مسکونی و یک وسیله نقلیه و لوازم منزل و امثال آنها را تهیه کند و به آنها تقدیم نماید.
اما در مهمانی خدای غنی کریم این نوع تأمین خواسته ها و نیازهای انسانها هم امکان پذیر است و انسان می تواند با دعا و درخواست و ارتباط نزدیکتر با پروردگارش به این نوع خواسته های خود هم دسترسی پیدا کند و آنها را هم از صاحب این مهمانی دریافت کند.
به بیان دیگر وقتی خدای سبحان اصل حیات را به این انسانها و این مهمانها عطا کرده و غذای مورد نیاز آنها را قبل از تولدشان در بدن مادر آماده کرده و محبت شدید مادر را برای او به وجود آورده، پس در مهمانی عظیم خود هم تأمین نیازهای دیگر آفریده های او امکان تحقق دارد.
چهارم: خدای سبحان در نظام خلقت و ربوبیت عالم یک سلسله نظامات و قوانین عادی قابل شناسائی آسان قرار داده و یک سلسله قوانین وسنن و نظامات فوق عادی. این نوع از افعال خداوند جلوه هائی آشکاری هم در عالم دنیا دارد. بعنوان مثال در اوقاتی از سال امکان رویش و رشد گیاهان نسبت به اوقات دیگر بیشتر است مثل فصل بهار و تابش بیشتر خورشید و زمان مناسب برای نزول باران. یا در سنین خاصی امکان رشد بدنی انسانها بیشتر وجود دارد مثل سنین نوزادی و کودکی و جوانی، در قیاس با سنین پیری.
همچنین میزان آموزش پذیری و همچنین حالات روحی مساعد و مناسب مثل زمانی که افراد در یک نظام آموزشی تکریم شوند و از آموزش و روش تعلیم یک معلم لذت ببرند و یا تنوع طبیعی و لذت بخش در یک نظام آموزشی به کار بسته شود که متناسب با فطریات انسانها باشد.
در فضای معنوی حیات انسان هم این نوع مناسبت ها و تفاوت ها و این نوع سنت ها و قوانین برقرار است و بلکه گاهی گسترده تر از فضای عالم ماده و فیزیک.
در عالم حیات انسانی و معنوی هم در بعضی از مکان ها و زمانها علاوه بر سنت های عادی و شناخته شده، برکات و رحمت خدای سبحان بطور فوق عادی جریان می یابد. مثل زمان نزول باران و تابش آفتاب بالخصوص بعد از باران
اگر در منطقه ای از زمین مدت زمان زیادی باران نباریده و منطقه دچار کم آبی شده بعضی از گیاهان و درختان در حال خشک شدن هستند و انسانها و حیوانات هم از ناحیه کمبود آب رنج می برند، در آن وضعیت اگر نزول بارانی شروع شود و چند ساعت یا چند روز ادامه پیدا کند. آن زمان یعنی آن چند ساعت و یا چند روز دارای برکات زیادی برای انسانها خواهد بود.
در ماه رمضان زمان بسیار مساعدی برای نزول رحمت و برکات خدای سبحان برای اهل ایمان به وجود می آید و بارانی از رحمت و نعمت های پروردگار به فضای زندگی انسانها نازل می شود و ایام این ماه مبارک و شبها و روزها و ساعات آن مناسب ترین زمانها برای دریافت رحمت و برکات خداوند است.
علاوه بر نزول رحمت و برکات فراوان از طرف خداوند بطور عادی و از نوع و درجه شناخته شده، زمانهای فوق عادی هم برای نزول رحمت فراوان از طرف خدای سبحان برقرار شده مثل ساعات برگزاری نمازها و وقت سحر و ساعات آخر شب و زمان مغرب و بعضی از شبهای این ماه عظیم و در رأس آن زمانهای فوق عادی «لیلة القدر» قرار دارد. شب قدر شبی از سال است که رحمت و برکات خدای سبحان هزاران برابر شبهای دیگر به فضای زندگی انسان ها نازل می شود.
ارزش و قداست شب قدر و قداست و عظمت و خیریت آن با معیارهای عادی دنیوی قابل سنجش و ارزیابی نیست و خدای سبحان از آن شب با قرار دادن یک سوره کامل در کتاب آسمانی و آیاتی در سوره دیگر با تجلیل و تعظیم خاصی یاد کرده است. که برای اهل ایمان و علاقه مندان به کتاب آسمانی و معارف دین خدا، شناخته شده است و تا حدی مورد توجه اهل ایمان.و خیریت آن شب را بیشتر از خیریت هزار ماه قرار داده است
پنجم: عامل دوم بهره مندی بیشتر و فوق عادی از رحمت و برکات خدای منّان، افعال و اعمال و حالات روحی خود انسانها و اهل ایمان است.اگر بخواهیم نزول رحمت و برکات خدای سبحان را در ماه رمضان و شب های قدر با نزول باران در فصل بهار و زمان تابش آفتاب بعد از آن و بهره مندی انسان ها را از این مناسبت ها با هم مقایسه و بررسی کنیم، لازم است عرض کنیم که در ماه مبارک رمضان بالخصوص شبهای قدر باران پرحجم و پربرکتی به فضای زندگی انسانها نازل می شود و این نظام از طرف خدای سبحان و از ناحیه قدرت و رحمت او در عالم برقرار است.
اما انسانها نیز نقشی در بهره برداری از این فرصت بسیار گرانبها دارند و آن عبارت است از انجام اعمال و عباداتی که از طرف خدای سبحان برای آنها معین شده و در کتاب خدا و سخنان و رفتارهای پیامبر خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – و دیگر معلمان آسمانی به انسانها معرفی شده است.
رحمت و برکات خداوند در شب های قدر مثل رگباری از آسمان به فضای زندگی انسانها نازل می شود، اما انسانها به تناسب ظروف و فضائی که آماده کرده اند از آن بهره مند می شوند، بعضی از انسانها در حد نوشیدن مقداری آب و شستشوی دست و صورت از آن بهره برداری می کنند و بعضی ها برای شستشوی لباس ها و فضای زندگی عادی خود و بعضی برای زراعت و آبیاری گیاهان و درختانی که کاشته اند و زمین زراعی که قبلاً آماده کرده اند و بعضی در حد ذخیره کردن در سدها و انواع دیگر از بهره برداری.
آمادگی روحی انسان در اثر اعمال و عباداتی مثل روزه و قرائت زیاد قرآن و کمک مالی به نیازمندان و تشکیل جلسات افطاری برای دوستان و بستگان و دیگران و امثال آنها به راحتی حاصل می شود.
اما عده ای هم در اثر غفلت ها و یا عدم آمادگی و یا اشتغال به کارهای غیر ضروری و احیاناً خلافکاریها و ارتکاب گناهان این فرصت های بسیار گرانبها را از دست می دهند.
لازم به تذکر است که برای دریافت برکات خاص شبهای قدر از رحمت خدای رئوف رحیم باید استمداد جست و درخواست کرد. و از قبل خود را برای ساعات آن شبها آماده کرد.
الیاس کلانتری